 |
| Muỗi Aedes albopictus |
Chủng bệnh mới do muỗi truyền có nhiều vấn đề phức tạp ở Brazil và tập tính hút máu của muỗi có thể giúp ngăn chặn các virus nguy hiểm
Chủng bệnh mới do muỗi truyền có nhiều vấn đề phức tạp ở BrazilNgày 4/11/2014. Chủng bệnh mới do muỗi truyền có nhiều vấn đề phức tạp hơn được phát hiện ở Brazil (New Type of More Problematic Mosquito-Borne Illness Detected in Brazil). Một chủng muỗi thứ hai gây ra bệnh cảnh đau đớn do virus chikungunya đã xuất hiện ở Brazil và một chủng khác có thể dễ dàng lây lan bao gồm cả Mỹ. Khi một căn bệnh do muỗi gây ra lần đầu tiên đến Tây bán cầu năm ngoái, con người tương đối may mắn. Căn bệnh, gây ra khớp đau méo mó dai dẳng trong nhiều tuần hoặc thậm chí hàng tháng và mà không có thuốc điều trị đặc hiệu hoặc vaccine, từ các hòn đảo Caribbean và cuối cùng hạ cánh ở Mỹ và phần còn lại của châu Mỹ nhưng loại chikungunya lan dần trong khu vực sau đó thành một loại bệnh mà có thể dễ dàng lây lan qua muỗi Aedes aegypti, một loài muỗi không phổ biến ở Mỹ. Tình huông sinh thái ngẫu nhiên đó cung cấp một số lượng ít các bảo vệ. Chikungunya lây lan qua vết cắn của muỗi Aedes aegypti đã được phát hiện đầu tiên ở Saint Martin vào năm ngoái và ở Mỹ vào mùa hè này. Tuy nhiên, phạm vi hoạt động nhỏ hơn của loại muỗi này đã giúp đảm bảo bệnh không lây lan rộng rãi tại Hoa Kỳ .Hiện tại, chikungunya giới hạn chủ yếu tới Florida và các vùng lãnh thổ của Puerto Rico và quần đảo Virgin của Mỹ. Chỉ có 11 trường hợp ở Florida đã được xác nhận lan truyền tại chỗ ở Mỹ (mặc dù 1545 ca khác đã được đưa vào bởi các du khách từ các địa điểm khác).Châu Mỹ đặc biệt may mắn là chủng chiếm ưu thế khác của chikungunya, một chủng có nguồn gốc từ châu Phi và đã thúc đẩy sự bùng phát đáng kể ở các nước châu Á trong thập kỷ qua, không được nhìn thấy trong bán cầu này. Chủng châu Phi đã tích lũy đột biến cho phép nó lan truyền dễ dàng hơn bởi Aedes albopictus. Loài côn trùng đó là lỗi phổ biến ở miền đông Hoa Kỳ và có thể tồn tại trong nhiệt độ lạnh hơn. Nó cũng đẻ trứng trong một loạt các địa điểm đa dạng hơn làm cho có khó khăn hơn để tiêu diệt. Chikungunya (phát âm là chik-un-GUHN-ya) được đặt tên cho việc đau khớp do nó gây ra, có nghĩa là "điều uốn cong lên" (that which bends up) trong ngôn ngữ Makonde ở đông nam châu Phi. Tuy nhiên, phát hiện mới từ Brazil cho thấy rằng nguy cơ đối với các nước châu Mỹ có thể gia tăng. Trên tạp chí Scientific American Pedro Vasconcelos, giám đốc phòng thí nghiệm khẳng định của Viện Chagas Evandro Brazil cảnh báo trong một trong 26 tiểu bang của nước này đã phát hiện chủng chikungunya của châu Phi gây ra nhiều vấn đề phức tạp hơn. Chủng chikungunya đó là chủng thứ hai đến Brazil, gia nhập với chủng có nguồn gốc châu Á được thực hiện bởi A. Aegypti mà đã được lưu hành trên khắp Tây bán cầu. Vasconcelos cho biết đa số các trường hợp của Brazil nằm ở bang Bahia dọc theo bờ biển phía đông cùng một vị trí nơi mà chủng châu Phi xuất hiện, vì vậy các quan chức y tế cho rằng chủng chikungunya đó là phổ biến nhất ở Brazil, đất nước này hiện có hơn 200 trường hợp xác nhận. Theo Stephen Higgs, một chuyên gia về chikungunya tại Đại học bang Kansas cho biết may mắn là chủng châu Phi được nhìn thấy ở Brazil không xuất hiện phát triển một số đột biến được phát hiện ở Đông Nam Á vì thích nghi di truyền như vậy nó có thể làm cho virus nhiều lây nhiễm tới muỗi gấp 100 lần, tuy nhiên đột biến đơn điểm như vậy vẫn còn có thể phát triển và rất khó để dự đoán khả năng có thể. Vasconcelos cho biết các đột biến làm giảm ngưỡng một cách hiệu quả những gì cần cho một con muỗi bị nhiễm bệnh với chikungunya, nhân rộng các virus trong cơ thể của muỗi và làm lây nhiễm cho con người bởi vết cắn của nó.
Mùa hè của Brazil bắt đầu vào tháng tới, một mùa mưa dồi dào sẽ tạo ra môi trường lý tưởng cho muỗi sinh sản sau đó có thể tiếp tục đốt người vàlàm lây lan chikungunya. Sự xuất hiện của kiểu gen chikungunya châu Phi "chỉ làm cho tình hình tồi tệ hơn" (is just going to make a bad situation worse), Scott Weaver, một chuyên gia về miên dịch và lây nhiễm ở người tại Đại học Y khoaTexas tại Galveston cho biết. Có hai kiểu gen của chikungunya ở Brazil sẽ không nhất thiết làm tăng nguy cơ lây lan chikungunya hơn ở Mỹ, Higgs nói. Tuy nhiên J. Erin Staples, một nhà dịch tễ học y tế tại USCDC cho biết du lịch và thương mại toàn cầu có thể mang chủng hiện nay ở Brazil đến Mỹ, mùa dịu mát ở đây sẽ giảm thiểu tình trạng này: "Chúng tôi đang đi vào giai đoạn mùa đông của chúng tôi ở Mỹ, điều đó sẽ bảo vệ hầu hết mọi người trong lục địa Hoa Kỳ nhưng các du khách tới Brazil hoặc các khu vực khác bị nhiễm chikungunya nên thực hiện các bước phòng ngừa" và đề cập đến mặc áo quần dài tay và sử dụng thuốc chống côn trùng mạnh. Có hai ứng cử viên vaccine hàng đầu cho chikungunya hiện tại nhưng không phải đã hoàn thành việc kiểm tra nghiêm ngặt được đòi hỏi trước khi chúng sẽ có sẵn cho bệnh nhân. Một loại vaccine vẫn chưa được thử nghiệm trên người và một loại khác đã không được tiến hành thông qua tất cả các giai đoạn bắt buộc phải thử nghiệm để đảm bảo nó có hiệu quả trong việc ngăn ngừa căn bệnh này. Chính xác việc tổ chức hay quốc gia nào có thể tài trợ cho việc sản xuất hàng loạt các loại vaccine, giả sử chúng chứng minh có hiệu quả cũng vẫn còn là một câu hỏi mở, nhân một cuộc họp thường niên của Hiệp hội sức khỏe và Y học nhiệt đới Hoa Kỳ (American Society of Tropical Medicine and Health) vào ngày 4/11/2014, Higgs cho biết: "Có rất nhiều điều chúng ta không biết về tác nhân gây bệnh này, đặc biệt là khi chủng này đi vào các vùng lãnh thổ mới". Tập tính hút máu của muỗi có thể giúp ngăn chặn các virus nguy hiểm Ngày 5/11/2014. University of Florida Institute of Food and Agricultural Sciences - Nghiên cứu về tập tính hút máu của muỗi có thể giúp ngăn chặn các virus nguy hiểm (Mosquito feeding study may help stem dangerous viruses). Một nhà nghiên cứu tại Đại học Florida cho biết muỗi đốt những chim trống gần gấp đôi những con chim mái, phát hiện này có thể giúp các nhà khoa học hiểu biết cách ngăn chặn một số virus lây lan sang người và đánh dấu bước khởi đầu cho các nhà khoa học cố gắng xác định lý do tại sao muỗi đốt đàn ông nhiều hơn phụ nữ ở một số nơi trên thế giới và ngược lại ở các khu vực khác, Burkett-Cadena-người làm việc tại Phòng thí nghiệm côn trùng y tế Florida ở Vero Beach và là giảng viên tại Viện Thực phẩm và Khoa học nông nghiệp (Institute of Food and Agricultural Sciences) cho biết: "Hiểu được lý do tại sao muỗi đốt con đực thường xuyên hơn so với con cái có thể dẫn đến các chiến lược mới nhằm ngăn chặn sự lây lan bệnh tật". Kết quả nghiên cứu được công bố trực tuyến trong tạp chí Royal Society Open Science, Phó giáo sư côn trùng học UF- Nathan Burkett-Cadena phát hiện ra muỗi đốt chim trống đến 64% thời gian so với 36% đối với chim mái. Theo Woodbridge Foster, một giáo sư côn trùng học đã nghỉ hưu tại Đại học bang Ohio, người không tham gia nghiên cứu thì nghiên cứu như thế này chỉ cho các nhà khoa học đi đúng hướng về khía cạnh phòng chống virus do muỗi truyền: "Trong trường hợp của con người, nguy cơ kết nối tình dục và tuổi tác có thể được làm giảm trong một số cách bao gồm tiêm chủng, thuốc xua, thay đổi công việc, thói quen không làm việc và thay đổi môi trường ở những người dễ bị tổn thương nhất". Các nhà khoa học như Burkett-Cadena chiến đấu chống lại các bệnh do vector truyền chiếm khoảng 17% của các bệnh truyền nhiễm trên toàn cầu, trong đó WHO cho biết sốt rét là căn bệnh truyền qua vector gây chết người nhiều nhất với ước tính khoảng 627.000 trường hợp tử vong trong năm 2012. Burkett-Cadena nói: "Cho đến bây giờ người ta nghi ngờ rằng muỗi đốt con đực cho dù họ là người, chim hay động vật khác thường xuyên hơn so vớicon cái, chim trống bị nhiễm thường xuyên hơn so với chim mái với các bệnh do muỗi truyền vì vậy nó tạo ra cảm giác rằng muỗi đốt con đực thường xuyên hơn nhưng cho đến nghiên cứu này chưa ai cho thấy điều đó". Trong nghiên cứu của mình, Burkett-Cadena và đồng nghiệp của ông đã đi đến một đầm lầy gần Tampa để thu thập hàng trăm con muỗi cái của ba loài muỗi được biết đến là lan truyền virus từ gia cầm sang người, nhiều trong số những con muỗi này vẫn có máu trong hệ thống tiêu hóa đến từ những động vật mà chúng đốt máu. Muỗi no máu đã được nghiền nát để thu thập máu động vật từ ruột của muỗi, sau đó máu được sàng lọc để xác định loại động vật bị đốt và chạy một thử nghiệm khác để xác định giới tính của động vật. Thông qua các xét nghiệm này, Burkett-Cadena xác định giới tính của loài chim mà muỗi hút máu. Bây giờ các nhà khoa học biết muỗi hút máu từ chim trốngnhiều hơn chim mái và họ có thể chuyển sự chú ý nghiên cứu của họ trên toàn cầu ví dụ ký sinh trùng sốt rét ở người có thể được tìm thấy ở nam giới cao gấp 5 lần so với nữ giới ở Trung Quốc, theo một nghiên cứu năm 2009. Burkett-Cadena cho rằng sử dụng phương pháp của mình, các nhà nghiên cứu có thể điều tra xem muỗi cắn người đàn ông nhiều hơn phụ nữ và đó là lý do đàn ông Trung Quốc thường xuyên bị nhiễm bệnh sốt rét hơn. Ông nói: "Những gì sẽ xảy ra nếu một số hành vị của người đàn ông đang phơi nhiễm với muỗi? Không phải là muỗi thích hút máu đàn ông nhưng có thể là một cái gì đó mà người đàn ông đang làm, phải chăng họ làm việc hay thư giãn bên ngoài trong khi phụ nữ thì luôn ở bên trong, thực hiện việc chăm sóc gia đình? Nếu đàn ông và phụ nữ tham gia vào các hoạt động khác nhau mà làm cho họ bị muỗi đốt nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường thì có lẽ mọi người có thể thay đổi hành vi để giảm nguy cơ mắc một căn bệnh chết người".
|
TRANG CHỦ
