 |
| Người dân tộc thiểu số Chơ Ro |
Người dân tộc thiểu số Chơ Ro
Người dân tộc thiểu số Chơ Ro còn gọi là người Đơ-Ro, Châu Ro, thuộc nhóm ngôn ngữ Môn-Khmer với dân số khoảng 26.000 người. Người Chơ Ro cư trú tập trung chủ yếu ở tỉnh Đồng Nai, một số ít ở tỉnh Bình Thuận, Bình Dương và Bình Phước. Về địa bàn cư trú Theo Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, người dân tộc thiểu số Chơ Ro ở Việt Nam có dân số 26.855 người, cư trú tại 36 trên tổng số 63 tỉnh, thành phố. Người dân tộc thiểu số Chơ Ro cư trú tập trung tại các tỉnh Đồng Nai 15.174 người, chiếm tỷ lệ 56,5% tổng số người Chơ Ro tại Việt Nam, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu 7.632 người, tỉnh Bình Thuận 3.375 người, Thành phố Hồ Chí Minh 163 người, tỉnh Bình Dương 134 người, tỉnh Bình Phước 130 người... Về đặc điểm kinh tế và xã hội Trước kia người dân tộc thiểu số Chơ Ro sống chủ yếu bằng nghề làm rẫy, cuộc sống nghèo nàn và không ổn định. Về sau người dân tộc Chơ Ro đã biến rẫy thành đất định canh, đồng thời nhiều nơi phát triển làm ruộng nước, nhờ vậy cuộc sống có phần khá hơn.Việc chăn nuôi, hái lượm, săn bắn, đánh cá đều đã góp phần quan trọng trong đời sống của người dân tộc Chơ Ro. Ngoài ra, người Chơ Ro còn làm nghề thủ công như đan lát, sản xuất các đồ dùng bằng tre, gỗ. Đối với đặc điểm xã hội, người dân tộc Chơ Ro không theo chế độ mẫu hệ hay phụ hệ mà coi trọng cả hai như nhau. Trong hôn nhân, tuy nhà trai hỏi vợ cho con nhưng lễ cưới tổ chức tại nhà gái, chàng trai phải ở rể vài năm rồi vợ chồng mới làm nhà ở riêng. Khi chôn người chết theo truyền thống Chơ Ro, người Chơ Ro dùng quan tài độc mộc, đắp nắm mồ hình bán cầu. Sau 3 ngày kể từ hôm mai táng, gia đình có tang làm lễ "mở cửa mả". Người dân tộc Chơ Ro vốn ở nhà sàn, lên xuống ở đầu hồi. Từ mấy chục năm nay, người Chơ Ro đã hoàn toàn quen ở nhà trệt. Trong nhà đồ đạc đơn giản, chỉ có chiêng và ché được coi là quý giá. Gần đây nhiều gia đình có thêm tài sản mới như xe đạp. Về đặc điểm văn hóa, nhà cửa và trang phục Vốn văn nghệ dân tộc của người Chơ Ro phong phú. Nhạc cụ có bộ chiêng 7 chiếc, một số nơi còn thấy đàn ống tre, ống tiêu và một số người còn nhớ lối hát đối đáp trong lễ hội. Trên những địa bàn cư trú như hiện nay, người dân tộc Chơ Ro sống gần gũi với người Kinh nên trong ngôn ngữ của mình, lượng từ tiếng Kinh tham gia ngày càng nhiều hơn. Đến nay đại đa số dân cư người dân tộc thiểu số Chơ Ro đều biết chữ quốc ngữ. Xu hướng xích lại gần với người dân tộc Kinh được biểu hiện trên nhiều lĩnh vực của đời sống hàng ngày, các hoạt động sản xuất, các quan hệ xã hội, những biểu hiện văn hóa vật chất như nhà cửa, y phục, đồ gia dụng,... Về nhà cửa, cho đến nay kiến trúc nhà ở của người dân tộc thiểu số Chơ Ro đã có nhiều biến đổi căn bản, ngôi nhà cổ truyền thống ít khi được tìm thấy trong vùng cư trú hiện nay của họ. Từ vài chục năm trở lại đây, người dân tộc Chơ Ro đã quen xây dựng những ngôi nhà ở theo lối kiến trúc của người dân nông thôn của dân tộc Kinh. Đó là những ngôi nhà có kèo, bộ khung bằng tre kết hợp với gỗ, phần nhiều lợp bằng cỏ tranh, vách được thưng lên bằng tre nứa, cửa ra vào mở về phía mái, nhà nằm ngang. Quy mô một ngôi nhà thường có ba gian và thêm một chái hồi để làm bếp, đồng thời là nơi để nông cụ. Nét truyền thống còn lại trong ngôi nhà hiện nay của người dân tộc Chơ Ro là cái sạp làm bằng tre nứa, chạy dọc theo suốt chiều dài ba gian nhà, bề ngang chiếm nữa lòng nhà Trang phục xưa của người phụ nữ Chơ Ro thường quấn váy, đàn ông thường đóng khố; áo của người dân tộc Chơ Ro là loại áo chui đầu; trời lạnh có tấm vải choàng. Ngày nay người dân tộc Chơ Ro mặc trang phục như người dân tộc Kinh trong vùng, một đặc điểm để dễ dàng nhận ra người dân tộc thiểu số Chơ Ro là có tập quán thường đeo gùi theo và sở thích của người phụ nữ là hay đeo các vòng đồng, bạc, dây cườm trang sức nơi cổ và tay.
|
TRANG CHỦ
