 |
| Bệnh bại liệt hiện chỉ còn lưu hành ở 3 quốc gia Nigeria, Pakistan và Afghanistan |
WHO: các lợi ích tương lai khi thanh toán bệnh bại liệt
Cập nhật tháng 10/2014. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) số ca bại liệt (polio cases) toàn cầuđã giảm hơn 99% so với năm 1988 từ khoảng 350 000 trường hợp trong hơn 125 quốc gia lưu hành còn 416 trường hợp được báo cáo trong năm 2013 bao gồm 160 trường hợp ở các nước lưu hành, sự lây lan quốc tế từ vùng lưu hành bệnh bại liệt vào các khu vực không còn bại liệt chiếm số ca còn lại. Triệu chứng và đối tượng nguy cơ (symptoms and risks) Trong năm 2014, chỉ một số phần của 3 nước trên thế giới vẫn còn lưu hành căn bệnh này- vùng địa lý nhỏ nhất trong lịch sử.Trong 3 typ virus bại liệt hoang dã (typ1, typ2 và typ 3) thì virus bại liệt typ 2 hoang dã đã được thanh toán năm 1999 và số ca bại liệt hoang dã typ 3 đã xuống đến mức thấp nhất chưa từng có với không có trường hợp nào được báo cáo tháng 11/2012 từ Nigeria.Bại liệt là một bệnh truyền nhiễm rất cao gây ra bởi một loại virus xâm nhập vào hệ thần kinh và có thể gây ra liệt chỉ trong vài giờ, virus này lây truyền từ người sang người chủ yếu qua đường phân-miệng hoặc ít thường xuyên hơn bởi mộtvật liệu thông thường như thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm và nhân lên trong ruột. Triệu chứng ban đầu là sốt, mệt mỏi, nhức đầu, nôn mửa, cứng cổ và đau ở các chi. Một trong 200 ca bệnh bị nhiễm dẫn đến tê liệt không thể hồi phục (thường là ở chân). Trong số những người bị tê liệt, có từ 5% đến 10% người chết khi các cơ hô hấp của họ trở nên bất động, bệnh bại liệt chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em dưới 5 tuổi. Cho đến nay vẫn không có cách chữa trị đặc hiệu cho bệnh bại liệt mà chỉ có thể dự phòng, vacxin phòng bại liệt được cho uống nhiều lần có thể bảo vệ một đứa trẻ suốt đời.
 | | Tất cả trẻ em đều phải được uống vaccine phòng ngừa bại liệt |
Sáng kiến thanh toán bại liệt trên toàn cầu (The Global Polio Eradication Initiative) Năm 1988, kỳ họp lần thứ 41 của Đại Hội đồng Y tế thế giới (World Health Assembly) đã thông qua một nghị quyết thanh toán bệnh bại liệt trên toàn thế giới đánh dấu sự ra mắt của Sáng kiến thanh toán bại liệt toàn cầu (Global Polio Eradication Initiative_GPEI) dẫn đầu bởi chính phủ quốc gia, WHO, Rotary International, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bênh Hoa Kỳ (USCDC), UNICEF được hỗ trợ bởi các đối tác quan trọng bao gồm cả Quỹ Bill và Melinda Gates. Điều này theo sau việc xác nhận thanh toán bệnh đậu mùa vào năm 1980, tiến bộ trong những năm 1980s hướng tới viêc loại trừ virus bại liệt ở châu Mỹ và cam kết của Rotary International gia tăng ngân quỹ để bảo vệ tất cả trẻ em tránh căn bệnh này. Nhìn chung từ khi GPEI được đưa ra số lượng các trường hợp đã giảm hơn 99%, đến năm 2014 chỉ có 3 nước trên thế giới vẫn còn lưu hành bệnh bại liệt là Nigeria, Pakistan và Afghanistan.Năm 1994 khu vực châu Mỹ của WHO đã được chứng nhận là không còn bệnh bại liệt, tiếp theo vào năm 2000 là khu vực Tây Thái Bình Dương của WHO và vào tháng 6/2002 khu vực WHO châu Âu, ngày 27/3/2014 khu vực WHO Đông Nam Á đã được chứng nhận không còn bệnh bại liệt, có nghĩa là sự lây truyền của sốt bại liệt hoang dã đã bị gián đoạn trong khối này của 11 quốc gia trải dài từ Indonesia đến Ấn Độ. Thành tựu này đánh dấu một bước nhảy vọt đáng kể về phía trước trong công tác thanh toán bệnh trên toàn cầu với 80% dân số thế giới hiện đang sống ở các khu vực được chứng nhận là không còn bệnh bại liệt (certified polio-free regions).Trong số 3 typ virus bại liệt hoang dã (typ1, typ 2 và typ 3) thì sự lan truyền virus bại liệt hoang dã typ 2 truyền đã được làm dừng lại thành công (từ năm 1999), hơn 10 triệu người hiện nay đang đi bộ, trong khi những người khác bị liệt. Ước tính có khoảng hơn 1,5 triệu ca tử vong ở trẻ em đã được ngăn chặn, thông qua việc cung cấp hệ thống của Vitamin A trong các hoạt động tiêm chủng bại liệt.
 | | Phải phát hiện và thanh toán triệt để các ca bại liệt ở vùng sâu, vùng xa |
Cơ hội và thách thức (Opportunity and challenge) Các chiến lược thanh toán bệnh bại liệt hiệu quả đã được chứng minh rõ ràng qua sự thành công của Ấn Độ trong việc làm ngừng bệnh bại liệt vào tháng 1/2011, được cho là nơi có hầu hết các thách thức về mặt kỹ thuật bại liệt và chứng nhận không còn bệnh bại liệt của toàn bộ khu vực Đông Nam Châu Á của WHO diễn ra vào tháng 3/2014. Tuy nhiên, thất bại trong việc thực hiện phương pháp tiếp cận chiến lược dẫn đến sự lan truyền liên tục của virus. Sự lan truyền đặc hữu được tiếp tục ở Nigeria, Pakistan và Afghanistan. Thất bại trong việc ngăn chặn bệnh bại liệt ở các khu vực còn lại cuối cùng này có thể dẫn đến khoảng 200.000 trường hợp mới mỗi năm, trong vòng 10 năm ở tất cả các nơi trên thế giới. Nhận thức về cả cơ hội dịch tễ và những nguy cơ đáng kể của sự thất bại tiềm năng nên kế hoạch chiến lược kết thúc và loại trừ bại liệt mới giai đoạn 2013-2018 đã được phát triển, tham khảo ý kiến với các nước bị ảnh hưởng bởi bệnh bại liệt, các bên liên quan, các nhà tài trợ, các đối tác và các cơ quan tư vấn quốc gia và quốc tế. Kế hoạch mới được trình bày tại một hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về vaccine ở Abu Dhabi, United Arab Emirates vào cuối tháng 4/2013 là kế hoạch đầu tiên nhằm thanh toán tất cả các loại bệnh bại liệt cùng một lúc-cả hai đều do virus bại liệt hoang dã và virus bại liệt do vaccine. Các nhà lãnh đạo toàn cầu và các nhà hảo tâm hiệu sự tự tin của họ trong kế hoạch bằng cách cam kết ba phần tư của dự án có chi phí 5,5 tỷ USD trong 6 năm và kêu gọi các nhà tài trợ bổ sung cho cam kết trả trước bổ sung 1,5 tỷ USD cần thiết để đảm bảo một thế giới không còn bại liệt lâu dài.
 | | Bill Gates, một trong các nhà tài trợ chính cho chương trình phòng chống bại liệt toàn cầu |
Các lợi ích tương lai khi thanh toán bại liệt (Future benefits of polio eradication) Ngay khi bại liệt bị thanh toán, thế giới có thể ăn mừng việc mang đến một lợi ích công cộng to lớn trên toàn cầu mà sẽ có lợi cho tất cả mọi người như nhau cho dù họ sống ở đâu, mô hình kinh tế đã phát hiện việc thanh toán bệnh bại liệt sẽ tiết kiệm được ít nhất là 40-50 tỷ USD trong vòng 20 năm tới, chủ yếu là ở các nước có thu nhập thấp. Quan trọng nhất, thành công sẽ có nghĩa là không có trẻ em một lần nữa phải chịu đựng những tác động khủng khiếp của bệnh gây bại liệt suốt đời.
|
TRANG CHỦ
