Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống sốt rét Việt Nam vừa trang bị cho các cơ sở y tế một kỹ thuật mới phát hiện nhanh ký sinh trùng sốt rét, giúp cho việc chẩn đoán sớm và điều trị bệnh kịp thời, góp phần hạ thấp tỷ lệ tử vong sốt rét. Kỹ thuật mới là loại CareStartTM Malaria HRP2/pLDH Combo Test do Công ty Access Bio, Inc. New Jersey, của Mỹ sản xuất. Quy trình sử dụng như thế nào?
Mục đích sử dụng
Kỹ thuật Combo Test dùng để chẩn đoán nhanh sốt rét khi bị nhiễm ký sinh trùng sốt rét với tất cả các chủng loại Plasmodium falciparum, Plasmodiun vivax, Plasmodiun malariae và Plasmodium ovale bằng cách nhận dạng nhanh Proteine 2 trong máu của người bệnh bị mắc sốt rét.
Đối tượng sử dụng
Kỹ thuật được trang bị cho nhân viên y tế thôn bản, trạm y tế xã, thị trấn, phòng khám bệnh đa khoa hu vực, bệnh viện, quân y các đồn biên phòng, nơi không có điểm kính hiển vi hoạt động hoặc hoạt động không đều hay những trường hợp cần chẩn đoán nhanh để xác định sốt rét.
Dụng cụ để thực hiện kỹ thuật
Dụng cụ được trang bị bao gồm:
- Hộp đựng test, có 25 test cho mỗi hộp
- Gói đựng test bên trong
- Dung dịch thử
- Ống lấy máu (pipette)
- Kim chích máu
- Bông cồn
Các bước tiến hành
- Bước 1: Chuẩn bị:
+ Mở gói đựng test;
+ Lấy các phần của test ra bao gồm: test, kim chích máu, bông cồn, ống lấy mẫu máu, dung dịch thử;
+ Chuẩn bị bệnh nhân (người được lấy máu thử).
- Bước 2: Lấy mẫu máu:
+ Dùng bông cồn lau sạch đầu ngón tay (thường ngón tay thứ 4 hay đeo nhẫn);
+ Dùng kim chích máu chích vào đầu ngón tay đã lau sạch và sát trùng bằng cồn, chích vào 1/3 dưới kể từ đầu ngón tay;
+ Lau khô giọt máu đầu bằng bông khô;
+ Nặn lấy giọt máu thứ hai;
+ Dùng ống lấy máu bóp chặt đầu trên của ống, đưa đầu dưới vào giọt máu và thả tay đang bóp ở đầu trên của ống, sẽ có khoảng 5 µl máu được hút vào ống.
- Bước 3: Cho mẫu máu vào test:
+ Đặt khay thẻ test lên trên mặt bàn phẳng hay trên nền phẳng;
+ Cầm ống đã có sẵn mẫu máu người bệnh, cho đầu có mẫu máu vào lỗ giếng S; để ống mẫu máu thẳng đứng hoặc hơi nghiêng, dùng hai ngón tay cái và tay trỏ bóp nhanh đầu trên của ống để đẩy máu trong ống chứa mẫu máu ngấm hết xuống lỗ giếng S.
- Bước 4: Cho dung dịch thử:
+ Mở nắp lọ đựng dung dịch thử;
+ Dùng tay thuận, thường là tay phải cầm lọ dung dịch thử bóp nhẹ, nhỏ 2 giọt dung dịch thử vào lỗ giếng A; thường tương đương với khoảng 10 µl dung dịch đệm;
+ Chờ 20 phút sau đọc kết quả.
- Bước 5: Đọc kết quả:
+ Âm tính: chỉ có 1 vạch màu đỏ tại vị trí C của phần đọc kết quả;
+ Không có kết quả: không xuất hiện vạch màu đỏ nào trên test hoặc không có vạch màu đỏ ở vị trí C. Trường hợp này nếu có xảy ra, phải làm lại test khác;
+ Dương tính với Plasmodium falciparum: xuất hiện 2 vạch màu đỏ tại vị trí C và tại vị trí 1;
+ Dương tính với Plasmodium vivax: xuất hiện 2 vạch màu đỏ tại ví trí C và tại vị trí 2;
+ Dương tính với Plasmodium falciparum và cả Plasmodium vivax, thường gọi là nhiễm phối hợp: xuất hiện cả 3 vạch màu đỏ tại các vị trí C, vị trí 1 và vị trí 2.
Những điều khuyến cáo cần chú ý
- Không được trộn các lọ dung dịch thử với nhau.
- Bảo quản test ở nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ dưới 30oC.
- Không dùng khi test đã hết hạn sử dụng ghi ở ngoài bao bì dựng test.
- Khi thấy xuất hiện 2 vạch màu đỏ tại vị trí C và tại vị trí 2 trên test, thường chẩn đoán là Plasmodium vivax. Kết quả này cũng xuất hiện khi bệnh nhân bị nhiễm cả ký sinh trùng sốt rét chủng loại Plasmodium malariae hoặc Plasmodium ovale. Hai chủng loại ký sinh trùng này ít gặp tại Việt Nam.