|
Thông tin cập nhật về tình hình sốt rét và các bệnh côn trùng truyền năm 2017-2018
Các nhà lãnh đạo kêu gọi tái cam kết mới vì một châu Phi không còn sốt rét; Nigeria chuẩn bị đợt tiêm phòng bệnh sốt vàng lón nhất cho 25 triệu người; Một loại thuốc mới theo công nghệ nano có tác dụng kéo dài dùng dự phòng sốt rét; Gates và Ngân hàng phát triển Liên Mỹ (IDB) công bố kế hoạch loại trừ bệnh sốt rét ; Hiện nay sốt rét trong thai kỳ phức tạp do kháng thuốc; Nỗi sợ hãi lây lan nhanh chóng do vaccine sốt Dengue ở Philippines Các nhà lãnh đạo kêu gọi tái cam kết mới vì một châu Phi không còn sốt rétCác nước châu Phi phải thực hiện tái cam kết của mình và tăng cường các công cụ để hướng tới một châu Phi không còn sốt rét vào năm 2030. Các nhà lãnh đạo được thông tin vào hôm nay tại một cuộc họp báo cấp cao tổ chức ở bên lề của Hội nghị Thượng đỉnh Liên minh châu Phi lần thứ 30 tại Addis Ababa. Các quan chức cao cấp về y tế, tài chính và ngoại giao từ khắp châu lục đã được thông báo về những phát hiện gần đây nhất từ Báo cáo sốt rét thế giới năm 2017 của Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG), cảnh báo lần đầu tiên trong hơn một thập niên, tiến bộ trong cuộc chiến chống sốt rét trên châu Phi, nơi chiếm tới gần 90% gánh nặng bệnh sốt rét toàn cầu, đã bị đình trệ.
Ông Moussa Faki Mahamat, Chủ tịch Uỷ ban Liên minh châu Phi cho biết:"Chỉ riêng bệnh sốt rét đã cướp đi của lục địa 12 tỷ USD mỗi năm do mất năng suất, đầu tư và chi phí chăm sóc sức khoẻ có liên quan đến bệnh. Do đó, điều quan trọng là chúng ta cần duy trì cam kết về chính trị, như được nêu trong Chương trình Nghị sự 2063 của châu lục là loại trừ bệnh sốt rét ở châu Phi vào năm 2030 thông qua tăng cường nguồn tài chính trong nước, tăng khả năng tiếp cận tới các biện pháp can thiệp sốt rét cứu mạng sống, cũng như các hệ thống y tế mạnh hơn”. Các nhà lãnh đạo châu Phi đã cam kết loại trừ bệnh sốt rét vào năm 2030, như được nêu rõ trong Chương trình nghị sự phát triển lục địa 2063.Sốt rét, một căn bệnh có thể chữa trị và có thể phòng ngừa, đã gây tổn thất trực tiếp kinh tế lục địa châu Phi 12 tỷ USD mỗi năm do thiệt hại trực tiếp và 1,3%tăng trưởng GDP hàng năm, một báo cáo trước đó của Đối tác Đẩy lùi sốt rét (RBM), hành động và đầu tư nhằm đánh bại bệnh sốt rét cho biết.Theo báo cáo sốt rét thế giới năm 2017, tiến bộ trên toàn lục địa châu Phi không đồng đều, đe dọa tiến bộ to lớn cho đến nay và tham vọng tập thể của các nhà lãnh đạo châu Phi nhằm chấm dứt căn bệnh này. Trong khi một số nước châu Phi đã chứng kiến sự gia tăng hơn 20% số ca sốt rét và tử vong từ năm 2016, thì một số nước khác cho thấy có thể đánh bại sốt rét."Năm 2016, chỉ có 15 quốc gia mang phần lớn gánh nặng bệnh sốt rét toàn cầu và chiếm 80% tổng số ca sốt rét và tử vong. Gần như tất cả quốc gia này nằm ở châu Phi - TS Pedro Alonso, Giám đốc Chương trình sốt rét toàn cầu của TCYTTG cho biết. "Báo cáo đưa ra một cảnh báo rõ ràng rằng chúng ta đã ngừng tiến bộ và nếu không có hành động khẩn cấp, chúng ta có nguy cơ bị đảo ngược trở lại". TCYTTG đã sử dụng cơ hội này để công bố một điện thoại thông minh về Báo cáo sốt rét thế giới năm 2017, cung cấp, bằng cách vuốt một ngón tay, thông tin mới nhất về chính sách sốt rét, tài chính, các can thiệp và gánh nặng ở 91 quốc gia lưu hành.
Hình 1
Tiến sĩ Kesete Admasu, Giám đốc điều hành đối tác RBM nhằm chấm dứt sốt rét nói rằng:"Các quốc gia châu Phi có nguy cơ lớn nhất mất đi những thành tựu đáng kể đã đạt được trong hơn một thập kỷ và phải tiếp tục nỗ lực để làm cho cuộc chiến chống sốt rét trở thành ưu tiên. Các khoản đầu tư này chỉ là một phần nhỏ so với những gì các quốc gia châu Phi sẽ tiết kiệm nếu chúng ta thành công trong việc loại trừ bệnh sốt rét, sẽ thu được nguồn lợi to lớn với hàng triệu mạng người được cứu sống, các hệ thống y tế được củng cố, nền kinh tế tăng trưởng và thế giới trở lại lộ trình chấm dứt căn bệnh này”.Các nước tham gia cũng được thông tin là các nước có gánh nặng bệnh cao như Nigeria và Congo chiếm 27% và 10% số ca sốt rét trên toàn cầu cũng phải đối mặt với những thiếu hụt đáng kể trong việc tài trợ cho các nỗ lực sốt rét trong ba năm đến. Nigeria phải đối mặt với sự thiếu hụt tài chính là 1,4 tỷ USD, tương đương với 68% nhu cầu của quốc gia, trong khi Congo cần thêm 536 triệu USD để thực hiện đầy đủ kế hoạch chiến lược sốt rét quốc gia. Ngoài ra, một số nước châu Phi đã gia tăng các nỗ lực của mình, như Senegal và Madagascar, đã đạt được sự sụt giảm lớn hơn 20% số ca sốt rét trong năm 2016, theo Báo cáo Sốt rét thế giới năm 2017.Nigeria chuẩn bị đợt tiêm phòng bệnh sốt vàng lón nhất cho 25 triệu người Từ ngày 1 tháng 7 năm 2017 đến ngày 14 tháng 1 năm 2018, 35 ca sốt vàng xác định được báo cáo ở Braxin. Trong đó, có 20 trường hợp tử vong và 145 trường hợp nghi ngờ đang được điều tra. Trong những tuần gần đây, số ca sốt vàng xác định ở người đã được xác nhận tăng lên gấp ba lần ở Braxin, chủ yếu ở các bang São Paulo và Minas Gerais. Các ca bệnh xác định được ghi nhận tại bang São Paulo (20 trường hợp, bao gồm 11 ca tử vong), Rio de Janeiro (3 trường hợp, bao gồm cả 1 ca tử vong) và Minas Gerais (11 trường hợp, bao gồm 7 ca tử vong) và tại Federal (1 ca tử vong). Tất cả ca xác định có khả năng đã bị nhiễm bệnh ở các khu vực địa lý, nơi có dịch bệnh ở động vật được ghi nhận ở động vật linh trưởng không phải người. Tại Minas Gerais, các ca bệnh được báo cáo ở các thành phố nơi mà không có ca bệnh nào ở người trong vụ dịch vào năm 2016/2017. Tại São Paulo, tỷ lệ cao nhất các ca bệnh được báo cáo ở Maripora, một khu vực cách khu vực phía Bắc của thành phố São Paulo 15 km. Các ca bệnh mới ở Rio de Janeiro được báo cáo ở các đô thị Valença và Teresópolis; và Terosso’polis cách thành phố Rio de Janeiro khoảng 96 km. Vào ngày 11 tháng 1 năm 2018, một ca sốt vàng đã được khẳng định tại Hà Lan (PCR dương tính) ở một du khách trở về với tiền sử lưu trú tại đô thị Mairipora và Atibaia, bang Sao Paulo, Brazil, từ ngày 19 tháng 12 năm 2017 đến ngày 8 tháng 1 năm 2018, một vùng lưu hành virussốt vàng đang xảy ra. Ca bệnh không có tiền sử tiêm chủng sốt vàng. Khởi bệnh vào ngày 7 tháng 1 năm 2018, và bệnh nhân có các triệu chứng sốt cao, nhức đầu, đau cơ, buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy. Mặc dù dịch bệnh ở động vật đã được báo cáo trong suốt năm 2017, nhưng đã có sự gia tăng đáng kể từ tháng 9 năm 2017. Số lượng dịch bệnh trên động vật và động vật có liên quan cho thấy mức lưu hành cao của virus trong các hệ sinh thái thuận lợi cho sự lây truyền. Từ ngày 1 tháng 7 năm 2017 đến ngày 14 tháng 1 năm 2018, có 2442 ca bệnh xảy ra ở động vật linh trưởng không phải người được báo cáo ở toàn bộ 21 bang, bao gồm các khu vực mà trước đây không được coi là có nguy cơ sốt vàng. Trong số này, 411 ca đã được khẳng định bằng xét nghiệm, 747 ca đang được điều tra, 817 ca được phân loại là không xác định và 467 đã được loại trừ. Các dịch bệnh sốt vàng xảy ra trên động vật được báo cáo ở bốn bang (Mato Grosso, Minas Gerais, Rio de Janeiro, và São Paulo); tuy nhiên, phần lớn (88%) các ca bệnh xác định ở động vật đã được báo cáo tại bang São Paulo. 
Hình 2. Phân bố ca bệnh sốt vàng xác định theo tuần ở Brazil (từ 1/1/2016-14/1/2018)
Đáp ứng y tế công cộng Kể từ tháng 9 năm 2017, khi sốt vàng được xác nhận trong các ca bệnh ở người và các động vật ở São Paulo, chính quyền quốc gia đã tăng cường các hoạt động tiêm chủng thông qua các chiến dịch tiêm chủng định kỳ và dự phòng. Ngoài ra, các cơ quan y tế bang và thành phố đã tăng cường các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ để xử lý các ca bệnh và tiến hành truyền thông nguy cơ. Vào đầu tháng 1 năm 2018, để giảm thiểu nguy cơ dịch sốt vàng bùng phát lơn, Bộ Y tế Brazil đã thông báo các kế hoạch tiến hành tiêm chủng vaccine phòng bệnh sốt vàng hàng loạt bao gồm cả liều chuẩn (0.5 mL) và liều nhỏ (0.1 mL). Các chiến dịch sẽ diễn ra tại São Paulo và Rio de Janeiro, từ ngày 25 tháng 1 đến hết ngày 17 tháng 2 và ở Bahia từ ngày 19 tháng 2 đến ngày 3 tháng 3. Mục đích là chích ngừa cho 21,8 triệu người (16,5 triệu người với liều nhỏ và 5,3 triệu theo liều chuẩn), sống ở 77 thành phố tại ba bang này. Đánh giá nguy cơ của TCYTTGSố lượng các vụ dịch bệnh ở động vật được báo cáo kể từ tháng 7 năm 2017 tiếp tục là một mối lo ngại, đặc biệt là ở các khu vực đô thị của các thành phố lớn như São Paulo, và các đô thị mà trước đây không được coi là có nguy cơ sốt vàng. Trong khi các biện pháp do chính quyền Braxin thực hiện trong vụ dịch 2016/2017 đã góp phần tạo ra một số ca bệnh nhỏ hơn khi so sánh các thời kỳ từ ngày 28 tháng 11 năm 2016 đến ngày 15 tháng 1 năm 2017 và từ ngày 27 tháng 11 năm 2017 đến ngày 14 tháng 1 năm 2018. Số lượng lớn người không tiêm chủng tiếp tục sống ở các khu vực có hệ sinh thái thuận lợi cho việc lây truyền virus sốt vàng đại diện cho một nguy cơ cao cho sự thay đổi trong mô hình lan truyền hiện nay. Người ta hy vọng rằng quyết định của chính quyền Braxin tiến hành một chiến dịch tiêm phòng vaccine đại trà chống lại bệnh sốt vàng, bao gồm liều chuẩn (0,5 ml) và liều nhỏ (0,1 ml) có thể hạn chế khả năng truyền bệnh sốt vàng một cách hiệu quả. Điều quan trọng cần lưu ý là, do quy mô và phạm vi của nó, chiến dịch tiêm chủng đại trà này có thể sẽ tạo ra những thách thức hậu cần đáng kể. Sự xuất hiện gần đây của một ca sốt vàng xác định ở một khách du lịch chưa được tiêm chủng cho thấy sự cần thiết của các quốc gia thành viên trong việc tăng cường phổ biến các khuyến cáo cho các khách du lịch quốc tế. 
Hình 3
Các khuyến cáo hiện tại của TCYTTG dành cho du khách quốc tế tới Braxin được cập nhật vào ngày 16 tháng 1 năm 2018 và có sẵn tại: Những khách du lịch trở về với virus trong máu có thể gây nguy cơ cho việc hình thành các chu kỳ lan truyền bệnh sốt vàng tại chỗ chủ yếu ở những nơi có sự xuất hiện vectơ. Cho đến nay, chưa có bằng chứng nào cho thấy Aedes aegypti truyền bệnh sốt vàng. Trong các nghiên cứu côn trùng tiến hành trong vụ dịch 2016/2017 ở một số bang bị ảnh hưởng, người ta phát hiện ra rằng muỗi Haemagogus được phân lập có kết quả dương tính với sốt vàng. TCYTTG tiếp tục theo dõi tình hình dịch tễ học và tái xem xét đánh giá nguy cơ dựa trên các thông tin mới nhất có sẵn. Ngày 24 tháng 1 năm 2018, Abuja - Chính phủ Nigeria sẽ khởi động một chiến dịch tiêm chủng đại trà để ngăn ngừa sự lây lan của sốt vàng vào ngày thứ năm (25 tháng 1) với sự hỗ trợ của TCYTTG và các đối tác. Hơn 25 triệu người sẽ được chủng ngừa trong suốt năm 2018, trong chiến dịch chủng ngừa sốt vàng lớn nhất trong lịch sử nước này. Kế hoạch chủng ngừa là một phần trong các nỗ lực để loại trừ dịch sốt vàng trên toàn cầu vào năm 2026. Chiến dịch phòng ngừa sẽ sử dụng vaccine do GAVI - Liên minh vaccine tài trợ và sẽ được UNICEF hỗ trợ. Chiến dịch sẽ bắt đầu vào ngày 25 tháng 1 năm 2018 ở các bang Kogi, Kwara và Zamfara, sau đó chuyển tới bang Borno, nơi chiến dịch sẽ tập trung vào các trại tị nạn dành cho những người di tản quốc tế và các cộng đồng xung quanh. Hơn 8,6 triệu người sẽ được chủng ngừa ở bốn bang trong những ngày tới. TS. Faisal Shuaib, Giám đốc Điều hành của Cơ quan phát triển chăm sóc ban đầu quốc gia cho biết mục tiêu của chiến dịch chủng ngừa sốt vàng đại trà là làm giảm lây truyền bệnh sốt vàng bằng cách đạt được mức độ bao phủ 90% trong việc thực hiện ở các bang và khu vực chính quyền địa phương phù hợp với chiến lược Loại trừ dịch sốt vàng vào năm 2026". Sốt vàng là bệnh cấp tính do virus gây xuất huyết gây ra, có thể phòng ngừa bằng vaccine được truyền qua muỗi bị nhiễm bệnh. Vụ dịch sốt vàng ở Nigeria bắt đầu ở Ifelodun, bang Kwara ở phía tây Nigeria vào tháng 9 năm 2017. Vào đầu tháng 01 năm 2018, có tổng cộng 358 ca nghi ngờ đã được báo cáo ở 16 bang, với 45 ca tử vong. Cuối năm 2017, Nigeria đã tiêm phòng cho hơn ba triệu người trong chiến dịch tiêm vaccine sốt vàng khẩn cấp ban đầu với mục đích nhanh chóng kiềm chế dịch bệnh. Tuy nhiên, virus sốt vàng tiếp tục lưu hành ở các vùng khác nhau - nơi mà người dân phần lớn vẫn không được bảo vệ. 
Hình 4
TCYTTG đang hỗ trợ chiến dịch này bằng cách đào tạo hàng ngàn nhân viên y tế về cách sử dụng vaccin, giúp theo dõi các ca sốt vàng và cung cấp sự điều phối và hỗ trợ hậu cần cho hoạt động phức tạp này. TS. Wondimagegnehu Alemu, Đại diện của TCYTTG tại Nigeria cho biết: "Với một liều vaccine duy nhất, một cá nhân được bảo vệ chống lại bệnh sốt vàng suốt đời. Đây là một chiến dịch to lớn kéo dài hàng tuần trời. Gần 3.000 đội tiêm vaccine đang được triển khai trên khắp bốn bang tham gia vào chiến dịch. " Một Liên minh các đối tác đã xây dựng Chiến lược loại trừdịch bệnh sốt vàng do TCYTTG, GAVI và UNICEF chỉ đạo, để bảo vệ các quần thể có nguy cơ cao, ngăn chặn lây lan trên phạm vi quốc tế và kiềm chế dịch bệnh nhanh chóng. Là bệnh lây truyền qua động vật (bất kỳ căn bệnh hoặc nhiễm trùng nào có thể lây truyền tự nhiên từ động vật có xương sống lây truyền sang người), nên sốt vàng không thể thanh toán, nhưng dịch bệnh có thể được loại trừ nếu mức độ miễn dịch quần thể được tăng lên thông qua tiêm chủng đại trà và duy trì tiêm chủng thường xuyên cho trẻ sơ sinh. Mục tiêu của chiến lược EYE là loại trừ dịch bệnh sốt vàng trên toàn cầu vào năm 2026. Giai đoạn thứ hai của chiến dịch tiêm chủng vaccin đại trà ở Nigeria dự kiến sẽ diễn ra vào cuối năm 2018. Đây là một phần của phương pháp tiếp cận theo giai đoạn để xây dựng miễn dịch cho người dân. TS Alemu nói điều này sẽ tạo ra sự miễn dịch quần thể cao trên toàn quốc. TCYTTG kêu gọi các đối tác tiếp tục hỗ trợ để bảo vệ người dân Nigeria và chấm dứt dịch bệnh sốt vàng vào năm 2026. Một loại thuốc mới theo công nghệ nano có tác dụng kéo dài dùng dự phòng sốt rétMột nghiên cứu mới nhấn mạnh đến một loại thuốc mới có tác dụng kéo dài để phòng ngừa bệnh sốt rét. Cách tiếp cận này sử dụng công nghệ nano nhằm cải thiện việc cung cấp một loại thuốc sốt rét hiện có thành một dạng tiêm chích mới có thể duy trì nồng độ của thuốc trong máu trong vài tuần hoặc vài tháng sau khi dùng một liều duy nhất. Một nghiên cứu mới được công bố trong Tạp chí Nature Communications do Trường ĐH Liverpool và ĐH Y khoa Johns Hopkins tiến hành nhấn mạnh về một loại thuốc mới có tác dụng kéo dài để phòng ngừa bệnh sốt rét. Hàng năm, bệnh sốt rét gây nhiễm cho hàng trăm triệu người và giết chết hàng trăm ngàn trẻ em. Mặc dù thu được nhiều thành công đáng kể trong việc giảm tỷ lệ hiện mắc sốt rét trên toàn thế giới nhưng tỷ lệ mắc mới bệnh này ở khách du lịch đến các vùng lưu hành vẫn tiếp tục tăng lên nhanh chóng. Hiện nay, dự phòng tốt nhất sốt rét có thể đòi hỏi phải uống các viên thuốc sốt rét. Liều uống những loại thuốc này kéo dài gây ra những tác dụng ngoại ý đáng kể bởi vì người khỏe mạnh cần phải tuân thủ nghiêm ngặt thuốc để có thể dự phòng tốt. 
Hình 5
Công nghệ nano Nghiên cứu do GS. dược lý Andrew Owen và GS. Steve Rannard về các vật liệu hóa học đã sử dụng công nghệ nano nhằm cải thiện việc cung cấp một loại thuốc sốt rét hiện có thành một dạng tiêm chích mới có thể duy trì nồng độ của thuốc trong máu trong vài tuần hoặc vài tháng sau khi dùng liều duy nhất. Công nghệ nano là việc sử dụng vật chất trên quy mô nguyên tử, phân tử và siêu phân tử. Y học nano là ứng dụng công nghệ nano tới chẩn đoán, phòng ngừa hoặc điều trị bệnh trong cơ thể người. Thuốc bằng hạt nano (SDNs) là một công nghệ nano với các đặc trưng có ích nhằm tăng cường tiếp xúc với thuốc và cải thiện việc điều trị hoặc phòng ngừa một số bệnh, bao gồm cả HIV và sốt rét. Thuốc tiêm tác dụng kéo dài Nhóm nghiên cứu của ĐH Liverpool trước đây đã cho thấy SDNs có hiệu quả đối với việc phân phối thuốc qua đường uống, nhưng đây là lần đầu tiên họ chứng minh lợi ích của một loại thuốc dạng tiêm chích có tác dụng kéo dài (Long-Acting Injectable -LAI). Các hạt này có đường kính gần bằng 1/500 chiều rộng của một sợi tóc người và sau khi tiêm vào cơ, hình thành một trạm trung chuyển thuốc sau đó phóng thích thuốc vào trong máu trong một khoảng thời gian dài. Thông qua việc sử dụng công nghệ này, nhóm nghiên cứu xuyên Đại Tây Dương đã phát triển một phiên bản LAI của một viên thuốc sốt rét sử dụng hàng ngày (Atovaquone) cung cấp nồng độ dự phòng trong máu ở chuột trong 28 ngày. Hơn nữa, chuột tiêm loại thuốc bằng công nghệ nano được bảo vệ tránh mắc ký sinh trùng sốt rét hoàn toàn khi bị phơi nhiễm trong thời gian này, và vì chuột loại trừ thuốc nhanh hơn ở người nên thời gian bảo vệ ở người sẽ lâu hơn. Tác động đến số lượng lớn GS. Rannard, cho biết mặc dù có nhiều loại thuốc sốt rét nhưng đòi hỏi các cá nhân phải uống thuốc hàng ngày.Thuốc uống lâu ngày gây ra những biến chứng đáng kể và việc này nảy sinh do gánh nặng thuốc viên cao vì nhiều bệnh nhân trên các quần thể có các tình trạng bệnh lý khác nhau dẫn tới việc không tuân thủ liệu pháp điều trị dự phòng. Nghiên cứu này nhằm loại bỏ nhu cầu sử dụng thuốc viên hàng ngày và tạo ra các công nghệ liều lượng có tác động lâu dài có thể cung cấp nồng độ thuốc điều trị trong nhiều tháng sau khi dùng một liều duy nhất. Điều này sẽ cung cấp một sự can thiệp có liên quan đến lâm sàng có thể dễ dàng tác động lên rất nhiều người và ngăn ngừa đáng kể việc lan truyền bệnh sốt rét". GS. Owen nói thêm rằng khả năng ứng dụng y học nano là bảo vệ tránh bị nhiễm sốt rét có thể cung cấp một công cụ bổ sung trong kho vũ khí toàn cầu được sử dụng để chống lại bệnh sốt rét ở những khách du lịch không có miễn dịch và cuối cùng là những người sống trong các vùng lưu hành trên thế giới. Bởi vì Atovaquone được cấp phép sử dụng ở người và thuốc sử dụng bằng công nghệ nano có chứa các thành phần đã được sử dụng trong các loại thuốc khác, nên nó có thể được đưa vào thử nghiệm lâm sàng trong khoảng thời gian rất ngắn". Nếu các loại thuốc khác có thể được sản xuất theo cách này, thì về lâu dàimột liệu pháp kết hợp có tác dụng kéo dài đối với bệnh sốt rét cũng có tiềm năng". Gates và Ngân hàng phát triển Liên Mỹ (IDB)công bố kế hoạch loại trừ bệnh sốt rét DAVOS- Thụy Sỹ, Quỹ Bill & Melinda Gates, Ngân hàng phát triển Liên Mỹ (Inter-American Development Bank –IDB) và Quỹ Carlos Slim thông báo một sáng kiến trị giá 180 triệu đô la nhằm loại trừ bệnh sốt rét ở Trung Mỹ.Bill Gates, đồng chủ tịch của Quỹ Gates, và Luis Alberto Moreno, chủ tịch của IDB, sẽ công bố Sáng kiến loại trừ sốt rét khu vực hay RMEI (Regional Malaria Elimination Initiative-RMEI), vào hôm thứ tư tại cuộc họp Diễn đàn kinh tế thế giới hàng năm tại Davos, Thụy Sĩ. Bao gồm 83,6 triệu USD tài trợ mới - với 37,1 triệu USD từ IDB, 31,5 triệu từ Quỹ Gates và 15 triệu từQuỹ Carlos Slim. Kê hoạch dự kiến dùng 100 triệu USD từ nguồn kinh phí trong nước và 39 triệu USD trong nguồn tài trợ hiện có trong 5 năm tới. 
Hình 6
Mặc dù một trong những thách thức trong việc loại trừ sốt rét là nguồn kinh phí từ các nhà tài trợ có thể giảm khi số ca bệnh giảm xuống nhưng RMEI nhắm đến việc thu hẹp sự thiếu hụt về tài chính và lỗ hỏng trong kỹ thuật nhằm loại trừ sốt rét tại các quốc gia ở Dominica, Belize, Costa Rica, Honduras, Guatemala, El Salvador, Panama và Nicaragua. Bill Gates, đồng chủ tịch Hội đồng thanh toán sốt rét, một nhóm các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và lĩnh vực công đã chính thức phát động tại Davos vào năm ngoái, nói: "Cơ chế tài chính này có thể đạt được nhờ tầm nhìn và sự lãnh đạo của một nhóm đối tác đa dạng. "Sự hợp tác này sẽ xây dựng trên khả năng và chuyên môn độc đáo của mỗi đối tác để lấp đầy các lỗ hỏng về tài chính và kỹ thuật trong khu vực, chứng tỏ rằng chúng ta có thể loại trừ bệnh sốt rét hiện nay bằng các công cụ hiện có. Nó cũng sẽ giúp củng cố hệ thống y tế trong khu vực, ủng hộ các quốc gia thành công với các bệnh khác lây truyền qua đường vector như Zika, Dengue, và Chikungunya." Quỹ Gates đã tập trung nghiên cứu bệnh sốt rét ở tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng, nơi mà kháng thuốc là một thách thức lớn và Nam Phi, nơi có một số đối tác hiện có nhằm đạt được việc loại trừ sốt rét. Có ít sự chú ý hơn đối với Trung Mỹ và Hispaniola mặc dù thực tế các ca bệnh sốt rét ở khu vực này thấp, và với các công cụ và chiến lược hiện có, việc loại trừ có thể xảy ra. Báo cáo sốt rét thế giới năm 2017 cảnh báo rằng cuộc chiến chống sốt rét đang bị đình trệ và có thể đảo ngược. Báo cáo nhấn mạnh nguồn tài chính không đủ cho việc phòng chống và loại trừ sốt rét dẫn đến sự thiếu hụt trong việc bao phủ các công cụ đã được chứng minh là có hiệu quả chống lại một căn bệnh có thể phòng ngừa và điều trị được mà nó tiếp tục là căn bệnh chết người nhiều nhất trên thế giới. Martin Edlund, Giám đốc điều hành của Malaria No More, nói với Devex qua email: "Sau hơn một thập kỷ giảm số ca bệnh mang tính lịch sử nhưng hiện gánh nặng bệnh sốt rét toàn cầu một lần nữa lại gia tăng. "Để bảo vệ sự đầu tư và tiến bộ đáng kinh ngạc được thực hiện cho đến nay, các nhà lãnh đạo toàn cầu phải tái cam kết về cả chính trị và tài chính – nhằm chấm dứt căn bệnh này cho mọi điều tốt đẹp hơn. Chìa khóa cho điều này là tiếp tục đặt sốt rét như là vấn đề ưu tiên cao trong các chương trình nghị sự và các sự kiện của các nhà lãnh đạo toàn cầu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới, và cuối tuần này, tại Hội nghị thượng đỉnh Liên hiệp châu Phi là công cụ để xác định các chiến lược mới và mở ra các nguồn tài trợ nhằm giúp thế giới quay trở lại mục tiêu loại trừ sốt rét trên toàn cầu. Nguồn lực đầu tư cho sốt rét không thể cao hơn thì hàng triệu mạng sống và hàng tỷ đô la trong lợi ích kinh tế đang có nguy cơ". Đây không phải là lần đầu tiên các đối tác này cùng hợp sức để đạt được mục tiêu y tế trong khu vực. RMEI sẽ xây dựng hoạt động của Sáng kiến Mesoaméric Salud, một đối tác tài chính dựa trên kết quả liên quan đến chính phủ Tây Ban Nha cùng với Quỹ Gates, IDB và Quỹ Carlos Slim. Roberto Tapia-Conyer, Giám đốc điều hành của Quỹ Carlos Slim trong cuộc họp báo nhằm cung cấp thông tin cho Devex trước khi thông báo chính thức sẽ diễn ra tại một sự kiện của Quỹ Gates về sốt rét tại Trung tâm Microsoft ở Diễn đàn kinh tế thế giới cho biết: "Salud Mesoamérica đã chứng tỏ là một mô hình thành công để tiếp cận và tác động đến những quần thể dễ bị tổn thương với các can thiệp sáng tạo, dựa trên bằng chứng”. "Với RMEI, chúng tôi sẽ có thể chứng minh thêm một lần nữa khả năng hợp tác giữa các đối tác công-tư nhằm giải quyết các vấn đề y tế công cộng phức tạp tại các nơi nghèo khổ”. Sáng kiến này nhằm bổ sung cho các nỗ lực hiện có hướng tới việc loại trừ sốt rét trong khu vực do các đối tác hỗ trợ bao gồm Tổ chức Y tế Liên Mỹ và Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét. Tuy nhiên, theo RMEI, IDB có thể cho các nước vay mà có thể không nhận được nguồn tài trợ cho các chương trình sốt rét, gia tăng nguồn lực kết hợp cho việc loại trừ sốt rét. 
Hình 7
"IDB tin rằng việc loại trừ sốt rét chỉ có thể đạt được thông qua việc duy trì nguồn lực tài chính cho các phương pháp tiếp cận thích hợp mang tính địa phương, và đó là lý do tại sao chúng tôi công bố sáng kiến này", Chủ tịch IDB Moreno nói. "Bằng cách kết hợp các nguồn lực của IDB với sự đóng góp của địa phương và quốc tế để giải quyết vấn đề khu vực, sáng kiến này cũng minh họa cho mô hình" tài chính kết hợp "sẽ ngày càng mang lại những phương tiện tốt nhất để đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững". RMEI đại diện cho một minh chứng về cả nguồn lực kết hợp và nguồn tài chính dựa trên kết quả, như Quỹ Gates đang đóng góp thông qua một hệ thống thanh toán dựa trên kết quả. Erin Stuckey, cán bộ chương trình phòng chống sốt rét tại Quỹ Gates, cho biết: "Hợp phần cho vay là những gì đang làm nhằm thúc đẩy nguồn tài chính bổ sung và cho phép chúng tôi có một cách tốt hơn để đảm bảo ý chí chính trị đó”. Bà giải thích rằng cấu trúc của RMEI là kết quả của các cuộc đối thoại giữa các nhóm tại Quỹ Gates tập trung vào sốt rét, phân phối lồng ghéo và hợp tác với các ngân hàng phát triển đa phương. Họ xây dựng dựa trên các bài học kinh nghiệm từ các sáng kiến trong quá khứ, như tầm quan trọng của việc có những nỗ lực quốc gia nhằm hỗ trợ một kế hoạch khu vực cũng như thiết lập một khung tác động tập thể để đảm bảo rằng mọi người thống nhất về các mục tiêu trước thời hạn. Trong khi có nhiều tiến bộ trong phòng chống sốt rét, nguồn tài chính được cải thiện, đòi hỏi sự cần thiết về các cơ chế tài trợ sáng tạo như thế này, bà nói. Bà nói thêm: "Giả sử nó có hiệu quả, chúng tôi muốn chắc chắn rằng chúng tôi đo lường được cách thức hoạt động của nó, và nó có thể hữu ích cho các vùng khác, đặc biệt về sốt rét”. Hiện nay sốt rét trong thai kỳ phức tạp do kháng thuốc Sốt rét là một trong những nguyên nhân gây ra các kết cục bất lơi khi mang thai có thể phòng ngừa nhất nhưng bất kỳ thành tựu nào đạt được trong thập kỷ qua trong việc ngăn ngừa căn bệnh do muỗi truyền trong thời kỳ mang thai có thể bị mất khi sự đề kháng với loại thuốc điều trị dự phòng sulfadoxine-pyrimethamine đang gia tăng. Một loạt bài báo mới trong tạp chí The Lancet Infectious Diseases trình bày về những thách thức hiện tại mà phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh sốt rét trong thai kỳ hay phụ nức mang thai (PNMT) mắc sốt rét. Các tác giả nghiên cứu cho biết trong 10 năm qua đã chứng kiến một số thành công, trong đó có việc làm giảm tỷ lệ hiện mắc Plasmodium vivax ở châu Á và châu Mỹ La tinh và giảm tỷ lệ của Plasmodium falciparum trong nhiều vùng của châu Phi, nhưng việc tiếp cận tới sàng lọc và xét nghiệm dễ dàng vẫn còn thiếu tại nhiều quốc gia có nguồn lực nghèo nàn. 
Hình 8
Theo các tác giả, PNMT nằm trong điểm theo dõi sốt rét vì họ thường xuyên đến các cơ sở chăm sóc sức khoẻ tại các quốc gia có nguồn lực thấp. Các quốc gia lưu hành sốt rét sẽ làm tốt hơn do tập trung nguồn lực của họ vào nhóm này. Các nhà nghiên cứu viết một sự hiểu biết sâu hơn về sinh học của bệnh sốt rét trong PNMT sẽ giúp phát triển các phương pháp tiếp cận mới cho việc thực hiện thành công các chiến lược loại trừ sốt rét nhằm đạt được một thế giới không còn sốt rét. Sự thiếu hụt trong phòng ngừa, điều trị Sốt rét cùng với tình trạng dinh dưỡng kém, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây trẻ sinh ra nhẹ cân ở nhiều nơi trên thế giới, bao gồm cả vùng cận sa mạc Sahara, châu Phi. Hơn nữa, bệnh sốt rét có thể gây trở ngại cho sự phát triển và chức năng của nhau thai, dẫn đến việc hạn chế tăng trưởng trong tử cung. Một trong những cách thức chi phí hiệu quả nhất nhằm hạn chế việc phơi nhiễm với sốt rét là đảm bảo cho các PNMT ngủ trong một màn tẩm hóa chất diệt (insecticide-treated net -ITN), nhưng theo một nghiên cứu vào năm 2014 cho thấy chỉ có 39% số PNMT ở châu Phi sử dụng màn ITNs. Các quan chức y tế cũng khuyến nghị ở các quốc gia lưu hành là PNMT được điều trị bằng thuốc điều trị dự phòng cách quãng trong thai kỳ (IPTp) với sulfadoxine-pyrimethamine. Nhưng vào năm 2015, chỉ có 31,5% PNMT đủ tiêu chuẩn nhận được ba liều hoặc nhiều hơn IPTp. Thật không may, các ứng cử viên IPTp thay thế đã không chứng minh có hiệu quả như sulfadoxin-pyrimethamine-loại thuốc dễ bị kháng. Hiện nay, chỉ có 7% số ca PNMT ở vùng cận Sahara xảy ra ở những nơi có tỷ lệ kháng sốt rét đáng kể nhưng con số này dự kiến sẽ tăng lên. Trong số 5 ứng viên dùng IPTp thay thế được thử nghiệm trong thập kỷ qua, chỉ có dihydroartemisinin-piperaquine có nhiều hứa hẹn với PNMT. Các thử nghiệm khẳng định đang được tiến hành để đảm bảo rằng việc sử dụng loại thuốc này là an toàn cho trẻ sơ sinh. Một giải pháp đầy hứa hẹn cho việc thu hẹp những thiếu hụt trong dự phòng và điều trị là xác định VAR2CSA, một loại vaccine sốt rét cung cấp miễn dịch bảo vệ chống lại P. falciparum trong thai kỳ. Vaccine hiện đang được thử nghiệm ở giai đoạn 1. Các phụ nữ trẻ sẽ là những ứng cử viên lý tưởng cho vaccine. Các nhà khoa học cho biết, liệu pháp điều trị thuốc phối hợp dựa vào artemisinin (ACTs) nên được sử dụng để điều trị sốt rét trong thai kỳ thứ hai và thứ ba. Trong hầu hết thử nghiệm, các phương pháp điều trị này có tỷ lệ thành công từ 85-90% ở PNMT. Hiện nay, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo dùng quinine với clindamycin để điều trị sốt rét trong 3 tháng đầu, nhưng có thể sớm nhận lại khuyến nghị của TCYTTG bao gồm cả sử dụng liệu pháp kết hợp ACTs dựa vào artemisinin. Các tác giả cho biết:cần tiếp tục theo dõi cảnh giác dược động học đối với việc phơi nhiễm với thuốc sốt rét trong ba tháng đầu thai kỳ là cần thiết để hiểu thêm về nguy cơ do tiếp xúc với thuốc. Nỗi sợ hãi lây lan nhanh chóng do vaccine sốt Dengue ở PhilippinesCác quan chức y tế cảnh báo những lo ngại về một loại vaccine ngừa sốt Dengue ở Philippines đã dẫn đến sự sụt giảm mạnh về tỷ lệ tiêm chủng cho các bệnh có thể ngăn ngừa. Enrique Domingo, Phó Tổng thư ký y tế cho hay nhiều bậc cha mẹ đã từ chối không cho con của họ chủng ngừa bệnh bại liệt, thủy đậu và uốn ván - Những mối lo ngại về Dengvaxia, một loại thuốc được phát triển bởi công ty Pháp -Sanofi. 
Hình 8
Sanofi và các chuyên gia y tế Philippines cho biết không có bằng chứng liên quan đến cái chết của 14 trẻ em. Tuy nhiên, năm ngoái công ty đã cảnh báo rằng vaccine có thể làm cho bệnh trở nên tồi tệ hơn ở một số người không bị nhiễm bệnh trước đó. Sốt Dengue ảnh hưởng đến hơn 400 triệu người mỗi năm trên toàn thế giới. Dengvaxia là vaccine đầu tiên trên thế giới được sử dụng để chống lại căn bệnh này. Theo TCYTTG thì căn bệnh do muỗi truyền là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tật nghiêm trọng và tử vong ở trẻ em tại một số nước châu Á và châu Mỹ Latinh. Ông Domingo đã nói gì về tỷ lệ tiêm chủng? Các chương trình của chúng tôi đang gặp nhiều khó khăn vì (mọi người) hiện đang sợ tất cả các loại vaccine", ông cảnh báo. Ông Domingo nói thêm rằng tỷ lệ tiêm phòng đối với một số bệnh có thể ngăn ngừa được đã giảm đến 60% trong những năm gần đây, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu trên toàn quốc là 85%. Ông Domingo bày tỏ mối quan ngại về các dịch bệnh tiềm tàng ở Philippines - một quốc gia có khoảng 100 triệu người và nhiều người trong số đó đang nghèo khổ. Điều gì làm gia tăng nỗi sợ hãi về Dengvaxia? Hơn 800.000 trẻ em đã được chủng ngừa trên toàn quốc trong giai đoạn 2016-2017 và 14 trong số đó đã chết.Năm ngoái, việc tiêm phòng vaccin Dengvaxia đã bị dừng lại vì Philippines đã khởi xướng một cuộc điều tra về nguyên nhân gây ra cácca tử vong.Hôm thứ 7, các bác sĩ cho biết một cuộc kiểm tra lâm sàng do các nhà giải phẫu bệnh học thuộc bệnh viện đa khoa Philippine đã xác định rằng các ca tử vong không liên quan gì đến loại vaccine này, tờ Daily Inquirer của Philippine báo cáo. 
Hình 9
Còn phản ứng của Sanofi thì sao?Trong một tuyên bố, công ty của Pháp cho hay: " Đại học Philippines - Ủy ban chuyên gia của Bệnh viện đa khoa Philippine đã xác nhận rằng hiện không có bằng chứng trực tiếp về mối liên quan vaccine Dengvaxia với bất kỳ ca tử vong nào trong số 14 ca tử vong.Trong các thử nghiệm lâm sàng về Dengvaxia được thực hiện trong hơn một thập kỷ và hơn một triệu liều vaccine được tiêm chủng, không có trường hợp tử vong nào liên quan đến vaccine đã được báo cáo cho chúng tôi."Chứng cứ lâm sàng xác nhận việc tiêm phòng sốt Dengue ở Philipinnes sẽ làm giảm số ca mắc bệnh Dengue". Tháng 11 năm ngoái, Sanofi thông báo rằng vaccine của họ có thể làm tồi tệ thêm căn bệnh có nguy cơ gây tử vong ở những người chưa từng bị nhiễm bệnh trước đó. Công ty Sanofi cho biết trong một tuyên bố:" Tuy nhiên, đối với những người chưa từng bị nhiễm virus Dengue trước đó, phân tích cho thấy về lâu dài, nhiều trường hợp bệnh nặng có thể xảy ra sau khi tiêm phòng sau khi nhiễm bệnh sốt Dengue tiếp theo".Sanofi cho biết Dengvaxia đã được đăng ký ở 19 quốc gia và tung ra thị trường ở 11 quốc gia trong số này.Trong khuyến nghị mới nhất về vaccine này, TCYTTG nói rằng "cho đến khi một cuộc đánh giá đầy đủ được tiến hành, TCYTTG khuyến cáo chỉ tiêm phòng ở những người đã bị nhiễm Dengue trong quá khứ".Các cuộc tranh luận về vaccine gần đây:-Phong trào "Chống đối vaccine" ('Anti-vax' movement): các hoạt động trong vài năm qua bởi các nhà khởi xướng chiến dịch cực đoan nhằm chống lại việc chủng ngừa - đặc biệt đối với bệnh sởi - dẫn đến giảm tỷ lệ tiêm chủng ở Pháp, Ý và Mỹ; -Bệnh bại liệt: Các chiến binh Hồi giáo ở Pakistan đã tiến hành các cuộc tấn công chống lại các nhân viên tiêm chủng trẻ em trong những năm gần đây. Các chiến binh nói rằng tiêm chủng là một chiến dịch của phương Tây nhằm làm mất khả năng sinh sản của trẻ em Pakistan; -MMR (bệnh sởi, quai bị và rubella): bắt đầu bằng việc xuất bản một bài báo sai lầm vào năm 1998 quy kết về mối liên quan giữa vaccine với chứng tự kỷ. Điều này dẫn đến việc giảm tỷ lệ tiêm chủng ở Anh và Ireland.
|
TRANG CHỦ
