Theo hãng tin CNN, đến ngày 11/9/2014 dịch bệnh đường hô hấp cấp do Enterovirus D68 (EV-D68) xảy ra tại 10 bang của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ với gần 1.000 ca mắc bệnh được ghi nhận chủ yếu ở nhóm tuổi trẻ em. Hiện nay điều tra về những chùm ca bệnh nghi ngờ đang tiếp tục được tiến hành, đây là căn bệnh hiếm gặp chưa có vắc xin và thuốc điều trị đặc hiệu.

Theo các hãng tin quốc tế, ngày 19/8/2014 số lượng bệnh nhân đến khám và nhập viện do viêm đường hô hấp gia tăng tại Bệnh viện Nhi Tp. Kansas, Bang Missouri; ngày 23/8/2014, tại Bệnh viện Nhi, Trường Đại học Y khoa Chicago, Bang Illinoi thông báo có sự gia tăng số ca bệnh viêm đường hô cấp cấp tính giống như ở Tp. Kansas. Theo báo cáo ban đầu, số trường hợp nhập viện do viêm đường hô hấp cấp đều tăng cao hơn so với cùng kỳ năm 2013, tất cả số bệnh nhân này đều được nhập viện và điều trị tích cực tại khoa nhi của hai cơ sở điều trị này.

Theo CNN, giới chức các bang Missouri, Colorado, Georgia, Illinois, Iowa, Kansas, Kentucky, Bắc Carolina, Ohio và Oklahoma đều đã lên tiếng yêu cầu USCDC hỗ trợ xét nghiệm mẫu bệnh phẩm và đang chờ kết quả. Trong trường hợp USCDC xác nhận bùng phát dịch bệnh, cơ quan này sẽ gửi chuyên gia đến các khu vực bị ảnh hưởng cũng như tiến hành nhiều biện pháp như khoanh vùng, cô lập… Tính từ ca bệnh đầu tiên vào giữa tháng 8/2014 đến nay, gần 1.000 trẻ em nhập việntại 10 tiểu bang thuộc miền trung tây và đông nam Hoa kỳ, trong đó một số ít bệnh nhi phải được chăm sóc đặc biệt, Chuyên gia Mark Pallansch thuộc USCDC đánh giá tình trạng hiện nay là chưa từng có tiền lệ và có thể “chỉ là phần nổi của tảng băng chìm”.

Đặc điểm chùm ca bệnh

Trung tâm kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ (USCDC) đã tiến hành lấy mẫu xét nghiệm trên các bệnh nhân mới khởi phát bệnh gần đây từ hai cơ sở điều trị này và kết quả xét nghiệm cho thấy đã phát hiện vi rút đường ruột EV-D68 trên 19 trong tổng số 22 mẫu lấy từ các bệnh nhân ở Kansas và 11 trong tổng số 14 mẫu tại Chicago. Phân tích các trường hợp xét nghiệm dương tính với EV-D68 thấy tại mỗi cơ sở điều trị có một số đặc điểm sau.

Trong tổng số 19 bệnh nhân xác định nhiễm EV-D68 tại Kansas thấy tỷ lệ mắc bệnh ở nam chiếm 53% (10/19), độ tuổi trung bình là 4 (từ 6 tuần đến 16 tuổi), 68% (13/19) bệnh nhân có tiền sử bị hen suyễn hay thở khò khè và 32% (6/19) bệnh nhân không có tiền sử viêm đường hô hấp. Các bệnh nhân đều trong tình trạng khó thở và giảm ô xy máu, trong đó 21% (4/19) bệnh nhân thở khò khè, 26% (5/19) bệnh nhân có biểu hiện sốt.

Sự bùng phát của EV-D68 nhằm vào các trẻ em tại Hoa kỳ

Trong số 11 bệnh nhân được xác định nhiễm EV-D68 tại Chicago thấy tỷ lệ mắc chiếm 82% ở nữ (9/11) bệnh nhân, độ tuổi trung bình là 5 (từ 20 tháng đến 15 tuổi). 73% (8/11) bệnh nhân có tiền sử bị hen suyễn hay thở khò khè, 18% (2/11) bệnh nhân có biểu hiện sốt.

Virus đường ruột gây các triệu chứng lâm sàng khác nhau gồm viêm đường hô hấp nhẹ, sốt, phát ban, mệt mỏi và một số bệnh liên quan đến thần kinh như viêm màng não vô khuẩn và viêm não. EV-D68 là virus gây viêm đường hô hấp cấp hiếm gặp, gây ra các triệu chứng bệnh tương tự cảm lạnh như chảy nước mũi, sốt, ho và thường tự khỏi sau 7-10 ngày. Tuy nhiên tình trạng diễn biến nhanh chóng, khó thở nặng có thể dẫn tới nguy cơ tử vong nhưng đến nay chuỗi ca bệnh hoàn chỉnh vẫn chưa được xác định rõ và chưa có báo cáo chính thức nào về sự lây truyền bệnh do vi rút đường ruột gồm cả EV-D68. Kể từ khi được phát hiện tại Bang California vào năm 1962, hệ thống giám sát vi rút đường ruột quốc gia Hoa kỳ mới chỉ tiếp nhận báo cáo 79 ca nhiễm EV-D68 trong các năm 2009-2013. Trên thế giới cũng chỉ có 26 ca được báo cáo từ năm 1987 đến 2005 do đó đây chính là điều làm các chuyên gia lo ngại vì không hiểu tại sao bệnh lại bùng nổ cao điểm như hiện nay, tuy nhiên phần lớn EV-D68 không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng cần được theo dõi kỹ để phòng ngừa biến chứng hô hấp.

Biện pháp phòng chống

Theo WHO, hiện nay đường lây truyền của EV-D68 chưa được biết chính xác. EV-D68 gây ra triệu chứng viêm đường hô hấp và có thể lây truyền từ người sang người khi người nhiễm vi rút qua không khí như ho, hắt hơi hay khi người lành tiếp xúc với các bề mặt bị nhiễm vi rút này. Hiện nay chưa có văcxin phòng bệnh cũng như thuốc kháng virus hay một phác đồ điều trị cụ thể nào, các trường hợp nhiễm bệnh nhẹ chỉ cần điều trị triệu chứng, các trường hợp nhiễm bệnh nặng cần được nhập viện chăm sóc và điều trị tích cực, bệnh nhân có thể được sử dụng thuốc chữa hen suyễn, thở oxy và truyền dịch khi cần thiết. 

Bệnh nhi nhiễm EV-D68 tại phòng chăm sóc đặc biệt của bệnh viện

Biện pháp phòng chống cho cộng đồng: do chưa có vắc xin phòng bệnh do vi rút EV-D68 nên biện pháp dự phòng chủ yếu vẫn là rửa tay thường xuyên với xà phòng; không nên sờ tay bẩn lên mắt, mũi và miệng; tránh tiếp xúc và dùng chung đồ dùng ăn, uống với người ốm; thường xuyên vệ sinh, khử trùng các bề mặt tiếp xúc như đồ chơi, tay nắm cửa, đặc biệt khi có người ốm.

Biện pháp phòng chống cho nhân viên y tế: để phòng chống bệnh do vi rút EV-D68, nhân viên y tế cần nhận biết EV-D68 có thể là nguyên nhân gây bệnh về đường hô hấp cấp tính, đặc biệt trẻ nhỏ là đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh này; xem xét việc xét nghiệm tìm EV mẫu bệnh phẩm ở ca bệnh nặng không có triệu chứng hô hấp điển hình; báo cáo ngay các trường hợp và ổ dịch bệnh do vỉ rút EV-D68 cho Bộ Y tế hay cơ quan y tế địa phương.

Giám sát và xét nghiệm: hiện nay USCDC chưa có hệ thống giám sát để thu thập thông tin riêng cho bệnh do EV-D68 và chưa có số liệu cụ thể về tổng số ca mắc, ca tử vong của bệnh do vi rút EV-D68 tại Mỹ. Nhiều bệnh viện có thể tiến hành xét nghiệm mẫu bệnh phẩm nhưng không có khả năng định loại tuýp vi rút, cơ quan y tế bang hoặc CDC có thể tiếp cận để định loại tuýp mẫu bệnh phẩm. CDC đang hỗ trợ các cơ quan y tế, các phòng xét nghiêm bang, quận trong việc tăng cường năng lực xác định và điều tra ổ dịch; chẩn đoán và tiến hành các xét nghiệm định loại phân tử để tăng khẳ năng phát hiện và giám sát ca bệnh.

Các nội dung khác »

---