 |
| Sự liên kết giữa zika với các trường hợp dị tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh vẫn là nỗi ám ảnh với phụ nữ mang thai ở các quốc gia có dịch bệnh này lưu hành |
WHO tuyên bố Zika không còn là ‛tình trạng y tế công cộng khẩn cấp’ toàn cầu
Ngày 18/11/2016. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố zika không còn là 'tình trạng y tế công cộng khẩn cấp' toàn cầu (Zika No Longer Global 'Health Emergency', WHO Declares) vì đây là một thách thức y tế công cộng quan trọng lâu dài đòi hỏi phải hành động thường xuyên mạnh mẽ nhưng không còn là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu. Tuyên bố của WHO (WHO Statement) "Virus zika vẫn là một vấn đề rất quan trọng cần quan tâm lâu dài nhưng không còn là tình trạng y tế công cộng khẩn cấp toàn cầu", TS. David Heymann, người đứng đầu ủy ban khẩn cấp của WHO cho biết hôm thứ sáu. WHOtuyên bố Zika là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu (WHO declared Zika a global health emergency) vào tháng 2/2016 khi dịch bệnh này bùng nổ ở châu Mỹ và có nguy cơ lan rộng ra thế giới.
Mặc dù WHO tuyên bố Zika không còn là 'tình trạng y tế công cộng khẩn cấp' toàn cầu nhưng với nhiều quốc gia vẫn tăng cường kiểm soát chặt chẽ dịch bệnh này
Phần lớn số người bị nhiễm virus zika không có triệu chứng hoặc chỉ biểu hiện nhẹ như sốt, phát ban và đau cơ bắp hoặc đau khớp. Tuy nhiên, nhiễm zika ở phụ nữ mang thai đã được chứng minh gây ra tật đầu nhỏ (microcephaly)-một dị tật bẩm sinh nghiêm trọng cũng như những bất thường khác về thần kinh và não. Sự liên kết giữa zika và trường hợp dị tật đầu nhỏ đầu tiên được làm rõ vào mùa thu năm ngoái ở Brazil, từ đó người ta đã xác nhận hơn 1.800 trường hợp đầu nhỏ. Ở người lớn, nhiễm virus zika cũng được liên kết với một hội chứng thần kinh hiếm gặp gọi là Guillain-Barre cũng như các rối loạn thần kinh khác. Tính đến nay, virus này đã lây lan sang 73 quốc gia châu Mỹ, châu Á và châu Phi chủ yếu truyền qua muỗi vằn Aedes agypty.
Ngoài lây truyền qua muỗi Aedes agypty, virus zika có thể lây truyền zika qua tình dục
Lây truyền zika qua tình dục (Sexual transmission of Zika) chủ yếu là đường âm đạo (through vaginal intercourse) cũng được báo cáo ở 11 quốc gia,có tài liệu về một trường hợp đầu tiên nhiễm virus của một người đàn ông quan hệ tình dục qua đường hậu môn (through anal sex) vào tháng 2/2016 và một trường hợp nghi ngờ lan truyền virus zika qua quan hệ tình dục bằng đường miệng (through oral sex) trong tháng 4/2016.
Nguy cơ virus zika gây dịt tật đầu nhỏ ở phụ nữ mang thai vẫn là mối quan ngại hàng đầu với các quốc gia đang có dịch bệnh lưu hành
Vẫn còn là một nguy cơ (Still a risk)Trong khi tuyên bố virus không còn là vấn đề y tế công cộng khẩn cấp toàn cầu, WHOvẫn thận trọng về những rủi ro do virus gây nên. "Chúng tôi không hạ thấp tầm quan trọng của virus Zika", TS. Peter Salama, Giám đốc điều hành chương trình y tế khẩn cấp y tế của WHO phát biểu trong một tuyên bố: "Chúng tôi chỉ muốn truyền đạt thông tin để mọi người biết rằng virus zika cùng những hậu quả liên quan của nó vẫn là một thách thức y tế công cộng quan trọng lâu dài đòi hỏi phải hành động thường xuyên mạnh mẽ nhưng không còn là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu".Ngày 18/11/2016, đã diễn ra phiên họp trực tuyến (teleconference) lần thứ 5 của Ủy ban khẩn cấp (EC) theo IHR (2005) về dị tật đầu nhỏ, rối loạn thần kinh khác và virus zika (Fifth meeting of the Emergency Committee under the International Health Regulations (2005) regarding microcephaly, other neurological disorders and Zika virus) do Tổng giám đốc WHO triệu tập. Tại cuộc họp này, EC đã thông báo về các khuyến nghị tạm thời của Tổng giám đốc cùng những khuyến cáo từ 4 cuộc họp EC trước đây, cập nhật những diễn biến mới nhất về phạm vi lan truyền về mặt địa lý của virus zika, lịch sử tự nhiên, dịch tễ học, dị tật đầu nhỏ và biến chứng khác ở trẻ sơ sinh liên quan đến vi rút Zika, hội chứng Guillain-Barré (GBS) và kiến thức hiện nay về lây truyền virus Zika qua đường tình dục. Các quốc gia thành viên của WHO bao gồm Brazil, Thái Lan và Hoa Kỳ đã cung cấp thông tin về dị tật đầu nhỏ, GBS và các rối loạn thần kinh khác liên quan đến sự lây nhiễm virus Zika cũng như các biện pháp kiểm soát đang được thực hiện.
Trước đó WHO tuyên bố PHEIC về virus Zika tương đương Ebola
Trước đó vào tháng 2/2016, Tình trạngkhẩn cấp y tế công cộng gây quan ngại quốc tế (Public Health Emergency of International Concern_PHEIC) được Tổng giám đốc WHO công bố đã dẫn dắt thế giới phải có đáp ứng và phối hợp khẩn cấp, đồng thời cung cấp những hiểu biết mối liên quan giữa nhiễm vi rút Zika và hậu quả nghiêm trọng lâu dài đối với sức khỏe mà WHO, các quốc gia và các đối tác phải quản lý như một mối đe dọa dịch bệnh truyền nhiễm toàn cầu. EC cho rằng PHEIC lần đầu tiên được công bố vào tháng 2/2016 trên cơ sở một chùm ca bệnh đầu nhỏ bất thường và các rối loạn thần kinh khác được báo cáo tại Brazil, sau đó là một chùm ca bệnh tương tự được ghi nhận tại Polynesia thuộc Pháp có những mối liên quan về địa lý đối với nhiễm vi rút Zika đã tạo nên những yêu cầu khẩn cấp về điều phối và nghiên cứu, đến nay các nghiên cứu đã chứng minh mối liên quan giữa nhiễm virus zika và dị tật đầu nhỏ nên một cơ chế kỹ thuật dài hạn mạnh mẽ đã được yêu cầu để quản lý các đáp ứng trên toàn cầu. EC nhận thấy nhiễm virus zika cùng những hậu quả liên quan của nó vẫn là một thách thức y tế công cộng cần tiếp tục hành động mạnh mẽ nhưng không còn là một PHEIC được xác định theo IHR.Mặc dù còn nhiều khía cạnh và hậu quả liên quan về dịch bệnh này cần tiếp tục được tìm hiểu rõ hơn nhưng tốt nhất là thực hiện qua nghiên cứu bền vững (through sustained research) theo một chương trình riêng với nguồn lực thích hợp để giải quyết bản chất lâu dài và hậu quả liên quan của bệnh. EC đã xem xét những khuyến nghị tại các cuộc họp trước đây, thống nhất rằng WHO và các đối tác đã đưa ra lời khuyên một cách có hệ thống; đồng thời thống nhất với kế hoạch chuyển tiếp về Zika do WHO phác thảo xây dựng cơ chế đáp ứng lâu dài cùng với các mục tiêu chiến lược đã được xác định trong kế hoạch chiến lược ứng phó với vi rút Zika (Zika Strategic Response Plan).
Tổng giám đốc WHO tuyên bố kết thúc PHEIC, đồng thời cảm ơn các thành viên Ủy ban và các chuyên gia đã tư vấn cho WHO trong năm qua
Trên cơ sở khuyến cáo này, Tổng giám đốc WHO tuyên bố kết thúc PHEIC và nhắc lại các khuyến nghị tạm thời từ các phiên họp trước đây của Ủy ban này sẽ được tích hợp vào các cơ chế ứng phó lâu dài. Nhân dịp tuyên bố ngừng PHEIC, Tổng giám đốc WHO cảm ơn các thành viên Ủy ban và các chuyên gia đã tư vấn cho WHO trong năm qua.
Còn tồn tại những môi trường nước tù đọng thuận lợi cho muỗi đẻ như thế này thì số ca nhiễm virus zika ở Tp. Hồ Chí Minh cũng như các tỉnh phía nam còn gia tăng
Việt Nam: zika tăng nhanh do không kiểm soát được môi trường muỗi đẻ Theo số liệu cập nhật của Bộ Y tế (MOH) đến ngày 19/11/2016, cả nước đã có 65 trường hợp nhiễm virus zika đều tập trung ở các tỉnh phía nam, trong đó cao nhất là Tp. Hồ Chí Minh 57 ca nhiễm được xác định. Như vậy, chỉ trong vòng 2 tháng cuối năm (tháng 10-11/2016) số ca nhiễm vi rus zika ở Việt Nam tăng vọt lên trên 60 ca sau một thời gian dài kiềm chế 3 trường hợp (ở Tp. Hồ chí Minh, Khánh Hòa và Phú Yên), các ca bệnh zika được dự báo sẽ tiếp tục gia tăng hơn nữa trong thời gian đến. Sự gia tăng liên tục các ca nhiễm virus ở các tỉnh phía Nam dường như ngày càng khó kiểm soát cũng không có gì lạ vì đây được xác định là bệnh do muỗi Aedes agypty truyền, trong khi các tỉnh miền nam đang trong mùa mưa cùng với hệ thống kênh rạch và các vũng nước đọng chằng chịt thuận lợi cho muỗi đẻ. Ở Việt Nam, loài muỗi này được xác định là truyền bệnh kép sốt xuất huyết và zika nên ở đâu có sốt xuất huyết thì ở đó có zika, mặc dù ngành y tế đã cố gắng vận động người dân loại trừ những ổ muỗi đẻ trong nhà và xung quanh nhà nhưng còn môi trường nước đọng vẫn nằm ngoài tầm với do đó tuyên bố ngừng PHEIC của WHO là hợp lý để Việt Nam cũng như các quốc gia có zika cũng như các dịch bệnh do vector truyền đầu tư vào kế hoạch phòng chống dịch bệnh lâu dài và hợp lý hơn.
|
TRANG CHỦ
