Trong một lần đến kiểm tra công tác phòng chống bệnh sốt rét tại Đồn Biên phòng đóng quân giáp ranh với tỉnh Quảng Nam. Cán bộ, chiến sĩ tại đơn vị và người dân ở đây đã phàn nàn về tình trạng bị ruồi đốt máu, gây đau, ngứa và lở loét ở chổ vết đốt, làm hạn chế trong sinh hoạt và công tác tuần tra bảo vệ an ninh biên giới. Vậy ruồi gây mối phiền hà cho cán bộ, chiến sĩ ở tại đây là loại ruồi như thế nào ?
Các loại ruồi có khả năng gây nên sự phiền hà
Ruồi trâu (Tabanid) có kích thước dài từ 5-25 mm, rất khoẻ và có khả năng bay xa. Đầu ruồi to, mắt rất dễ thấy, có màu lóng lánh, vòi rộng và chúc xuống duới, cánh trong suốt, có màu hơi nâu hoặc có vân; khi nghỉ cánh cụp sát thân. Ruồi trâu có mặt ở khắp nơi trên thế giới và thường hoạt động ở các vùng rừng rậm, đầm lầy. Ruồi đốt rất đau và gây cản trở cho các hoạt động ở ngoài trời.
Ruồi chuồng gia súc (Stomoxys) cũng có mặt khắp thế giới và được xem như là ruồi nhà đốt mồi. Chúng có màu sẫm, kích thước trung bình từ 5-6 mm. Ruồi chuồng gia súc đốt rất đau và gây sự phiền hà lớn đối với người cũng như gia súc.
Các loại ruồi này không phải là trung gian truyền bệnh của một số bệnh quan trọng nhưng chúng gây nên những sự khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày của con người vì khi ruồi đốt máu gây đau, chảy máu, ngứa, sưng và viêm tấy ở chỗ vết đốt; có thể gây nên tình trạng nhiễm trùng kèm theo đó. Tình trạng thương tổn kéo dài hàng tuần.
Đặc điểm hoạt động của ruồi trâu và ruồi chuồng gia súc
Ruồi trâu cái đốt máu gia súc và các loại thú rừng kể cả con người. Chúng có thể bay rất xa và thường đốt máu vào ban ngày nhất là vào những giờ có nhiều nắng khi nhìn thấy mồi. Ruồi chỉ đốt mồi ở ngoài nhà và không bay vào nhà để đốt mồi. Chỗ vết đốt thấy sâu, đau, chảy nhiều máu. Do cần nhiều máu nên ruồi có thể đốt máu nhiều lần, mỗi lần một ít trên cùng một vật chủ hoặc những vật chủ khác nhau.
Ruồi chuồng gia súc kể cả cái lẫn đực đều có khả năng đốt máu gia súc và con người. Chúng cũng thường đốt máu vào ban ngày và chủ yếu ở ngoài nhà, đôi khi ở trong nhà. Loại ruồi này hoạt động gần các trang trại hoặc chuồng nuôi gia súc. Khi không có gia súc hoặc gia súc ít thì chúng tập trung đốt máu người, chỗ bị đốt nhiều nhất là ở chân.
Cách phòng chống đốt
Mặc dù ruồi trâu và ruồi chuồng gia súc không phải là trung gian truyền bệnh của một số loại bệnh quan trọng đối với con người nhưng những đối tượng có các hoạt động ở vùng rừng núi như đi rừng, ngủ rẫy, qua về biên giới, bộ đội biên phòng tuần tra đường biên... nếu không phòng chống đốt tốt thì có thể bị ruồi trâu và ruồi chuồng gia súc tấn công, đốt máu, gây phiền hà trong sinh hoạt và công tác. Biện pháp phòng chống đốt có hiệu quả nhất là bảo vệ cá nhân bằng cách mặc áo quần dài, mang giày, có thể dùng hóa chất xua diệt côn trùng để tẩm vào quần áo hoặc bôi lên da ... Khi bị ruồi đốt máu, cần chăm sóc, vệ sinh chỗ vết đốt, không để bị nhiễm trùng, lở loét; dùng các loại thuốc chống dị ứng và kháng sinh đề phòng sự bội nhiễm. Bảo vệ cá nhân phòng chống đốt là biện pháp tích cực để giảm thiểu sự phiền hà của ruồi trâu và ruồi chuồng gia súc tấn công, đốt máu gây ra cho con người ở vùng rừng núi, biên giới.