Hiện nay bệnh sốt dengue và sốt dengue xuất huyết đã lan tràn ở một số địa phương ở miền Nam, miền Bắc và có xu hướng phát triển ở miền Trung gây nhiều người bị mắc bệnh với số tử vong cao. Theo thông báo của Cục Y tế Dự phòng Việt Nam, trong 7 tháng đầu năm 2007, dịch bệnh đã hiện diện ở 31 tỉnh, thành phố làm cho 32.917 người bị mắc bệnh gây 34 trường hợp bị tử vong. So với cùng kỳ năm trước, số bệnh nhân tăng 40,5% và chết tăng 14 ca. Vì vậy người dân cần có những nhận thức đầy đủ để chủ động phòng tránh trong lúc bệnh đã phát triển thành dịch và có nguy cơ lây lan trên diện rộng.
Bệnh sốt dengue và sốt dengue xuất huyết khác nhau như thế nào ?
Bệnh sốt dengue bùng nổ thành những vụ dịch, chủ yếu ở người lớn, đôi khi hàng chục ngàn người bị nhiễm bệnh và thường gặp ở các thành phố; bệnh bắt đầu bằng sốt đột ngột, kéo dài khoảng 1 tuần hoặc hơn, gây đau đầu, đau cơ, khớp và nổi mẩn; thường xảy ra ở các nước nhiệt đới, cận nhiệt đới, ở cả nông lẫn thành thị nếu có mặt của muỗi truyền bệnh thích hợp và ít khi dẫn đến tử vong.
Bệnh sốt dengue xuất huyết hay còn gọi sốt xuất huyết là một bệnh nguy hiểm thường thấy ở trẻ em, biểu hiện ban đầu bằng sốt cao, đau đầu, khó thở và đau bụng; dấu hiệu xuất huyết nội tạng cũng thường thấy. Hội chứng sốc sốt xuất huyết có thể xảy ra do mất máu và tụt huyết áp; nếu không được điều trị kịp thời, có thể có tới 50% bệnh nhân sốc sốt xuất huyết bị tử vong.
Hiện nay chưa có vaccin phòng bệnh và không có thuốc đặc hiệu điều trị đối với bệnh này. Vì vậy những bệnh nhân có hội chứng sốc cần cần được nhanh chóng truyền dịch, huyết tương và theo dõi các dấu hiệu sinh tồn.
Nguyên nhân gây bệnh ?
Bệnh do nhiều loại virus rất giống nhau gây ra và thường có 4 loại gọi là týp 1, 2, 3 và 4. Bệnh được truyền từ người này sang người khác qua trung gian truyền bệnh chủ yếu là loài muỗi Aedes aegypti, loài muỗi Aedes albopictus cũng có thể là trung gian truyền bệnh.
Ở các nước nhiệt đới, trong đó có Việt Nam, muỗi Aedes aegypti là trung gian truyền bệnh chủ yếu của bệnh dengue và bệnh sốt xuất huyết. Loài muỗi này thường đẻ trứng ở môi trường gần nhà. Nơi chúng thích đẻ trứng là chum, vại chứa nước đặt ở trong nhà hoặc ngoài nhà, ống máng, kẻ lá, ống tre nứa, lốp xe hỏng, vỏ đồ hộp, chậu cảnh ... Tất cả những dụng cụ này thường chứa nước tương đối trong. Với điều kiện thích hợp, trứng sẽ nở thành bọ gậy, rồi thành cung quăng và cuối cùng là muỗi trưởng thành. Muỗi Aedes aegypti rất dễ nhận biết do có các khoang trắng đen ở chân và hình chiếc đàn lyre trên lưng muỗi nên dân gian thường gọi là muỗi vằn. Muỗi chủ yếu đốt người vào buổi sáng hoặc buổi chiều. Ở các thành phố nhiệt đới, muỗi thường đẻ trứng, đốt người, trú đậu nghỉ ở trong nhà hoặc chung quanh nhà.
Phòng bệnh như thế nào ?  |
Viện Sốt rét KSt-CT Quy Nhơn phát mùn
tẩm hóa chất cho bà con dân tộc thiểu số |
Biện pháp phòng bệnh tốt nhất là làm giảm mật độ hoạt động của muỗi truyền bệnh Aedes aegypti. Biện pháp có hiệu quả và ít tốn kém là hạn chế nơi muỗi có thể đẻ trên diện rộng như san lấp những nơi muỗi đẻ trứng ở môi trường tự nhiên hay nhân tạo, đốt các loại rác hữu cơ, làm lưới che những dụng cụ đậy nước ăn, lắp đặt ống dẫn nước kín, thau vét bọ gậy muỗi thường xuyện ... Nếu các phương pháp trên không để áp dụng được thì có thể diệt bọ gậy bằng hóa chất an toàn. Việc làm giảm nguồn lây bệnh cho cộng đồng cần có sự truyền thông giáo dục y tế rộng rãi và lâu dài để tất cả mọi người dân cùng tham gia thực hiện.
Các biện pháp bảo vệ cá nhân chống muỗi đốt ban ngày cũng nên áp dụng như mặc quần áo dài, dùng thuốc xua muỗi hoặc lưới chống muỗi. Ngoài phương pháp dùng hóa chất diệt muỗi phun trong nhà, có thể phòng muỗi đốt ban ngày bằng hương xua diệt muỗi, màn ngủ hoặc máy điều hòa nhiệt độ.
Trong những trường hợp dịch xảy ra và lây lan trên diện rộng, các biện pháp đã nêu ở trên cần được áp dụng một cách tích cực, đồng thời làm giảm nhanh mật độ hoạt động của quần thể muỗi trưởng thành bằng cách phun không gian với hóa chất diệt côn trùng ở những khu vực của thành phố có nhiều ổ bọ gậy có khả năng phát triển nhiều muỗi Aedes aegypti. Phương pháp phun không gian bằng hóa chất diệt côn trùng có thể sử dụng các loại bình phun đeo vai, máy phun mù xách tay, máy phun sương đặt trên xe ô tô hoặc máy bay. Việc phun hóa chất trên tường vách không đạt hiệu quả cao vì loài muỗi truyền bệnh thường trú đậu trên diện tích không thuận tiện cho việc phun tồn lưu như rèm, màn gió, áo quần treo ở trong nhà ...
Để chủ động phòng chống bệnh dengue và sốt xuất huyết, ngành y tế dự phòng đã phát động một câu châm ngôn để vận động cộng đồng cùng tham gia thực hiện là “không còn bọ gậy, không có sốt xuất huyết”. Nếu vận động tất cả mọi người dân đều tích cực hưởng ứng và thực hiện đầy đủ những biện pháp đã truyền thông giáo dục để phòng tránh sự mắc bệnh thì sẽ được “ngủ ngon không còn lo muỗi - muỗi hết không chết do dịch”.