Ruồi nhà thường sống rất gần gũi với con người. Với điều kiện thuận lợi, ruồi phát triển và hoạt động với mật độ cao gây khó chịu cho người đang làm việc hoặc nghỉ ngơi. Ruồi cùng với chất bẩn mang trên thân, chân, vòi... sẽ làm nhiễm bẩn cả trong lẫn ngoài nhà; đây là dấu hiệu của điều kiện sống mất vệ sinh. Để giảm mật độ ruồi hoạt động, người dân thường dùng bả để diệt ruồi. Vậy bạn biết gì về bả diệt ruồi?
Đặc điểm của mồi bả diệt ruồi
Mồi bả diệt ruồi là vật liệu dùng để thu hút ruồi bay đến bám đậu, bịnhiễm độc hóa chất và chết. Mồi bả diệt ruồi cổ điển được làm bằng cách trộn chất đường, nước hoặc những chất thu hút ruồi khác với chất độc mạnh như muối arsenic. Cho đến nay, dung dịch sữa hoạt chất ngọt trộn với 1-2% formaldehyd vẫn được khuyến cáo làm mồi bả diệt ruồi. Mồi bả diệt ruồi dần dần được cải thiện, thay thế cùng với sự phát triển của các nhóm hóa chất diệt côn trùng như phosphore hữu cơ, carbamate; chúng có độc tính cao với ruồi nhưng ít độc hơn đối với người sử dụng và các loại động vật nuôi khác.
Hiệu quả của mồi bả diệt ruồi phụ thuộc vào chất thu hút tự nhiên mà ruồi thích ứng, độ cạnh tranh về sự hấp dẫn so với các thứ hấp dẫn khác ở chung quanh như các loại thức ăn chẳng hạn. Về nguyên lý, mồi bả diệt ruồi không thu hút ruồi từ xa. Những chất hấp dẫn đặc biệt như đường cũng chỉ hấp dẫn được ruồi trong phạm vi bán kính khoảng chừng vài mét. Cũng tương tự như vậy, các chất hấp dẫn khác như men bia, chất protein của trứng, amonium carbonat, xyrô, mạch nha... được sử dụng rất có hiệu quả để chế biến mồi bả diệt ruồi ở các trang trại chăn nuôi gia cầm và một số nơi nhất định. Trên thực tế, thường trộn 88% bột cá, 5% amonium sulfat, 5% trimethylamin hydrochlorid, 1% acid linoleic và 1% indol để làm mồi bả diệt ruồi. Sự hấp dẫn ruồi sẽ được thải chậm trong các trường hợp mồi bả diệt được pha chế có tính chất sền sệt. Có một chất hấp dẫn ruồi thường được bán trên thị trường là pheromon muscular của ruồi có thể có tác dụng thu hút ruồi bay đến bám đậu trên mổi bả đến khoảng 3 tuần sau khi áp dụng.
Những loại hóa chất diệt côn trùng thường được dùng để làm mồi bả diệt ruồi là nhóm các hóa chất phosphore hữu cơ như dichlovos, dimethroat, trichlofon, azamethiphos, diazinon, fenchlovos, malathion, naled, propetamphos... Ngoài ra còn có thể sử dụng nhóm carbamate như bendiocard, dimetilan, methomyl, propoxur, formaldehyd... Các loại hóa chất này thường được dùng dưới dạng chất khô để rải, dung dịch nhão, dung dịch pha chế để trộn hoặc chất dính phết.
Ưu điểm và nhược điểm của mồi bả diệt ruồi
Ưu điểm của mồi bả diệt ruồi là đa số các loại mồi bả thường rẻ tiền, dễ áp dụng và có thể diệt được ruồi ở những nơi có ổ ruồi đẻ thích hợp cho chúng. Dạng mồi bả khô rải và dạng mồi bả dung dịch nhão có thể dùng làm giảm mật độ ruồi hoạt động trong vòng khoảng một vài giờ và cần thực hiện nhắc lại 6 lần trong một tuần để đạt hiệu quả tốt. Dạng dung dịch mồi bả và dạng mồi bả sền sệt để vào đĩa có thể có tác dụng diệt ruồi trong vòng một đến hai tuần. Dạng mồi bả dính phết cũng tiện lợi vì chúng dễ dàng áp dụng tại các bề mặt ruồi đậu ở tường đứng hay sàn nhà và có tác dụng diệt tồn lưu lâu. Thông thường hóa chất dùng để làm mồi bả diệt ruồi ít xảy ra tình trạng kháng hóa chất hơn là hóa chất dùng trong phun tồn lưu. Những trường hợp hóa chất phun tồn lưu trên tường mà ruồi đã kháng thì cũng có thể áp dụng trong mồi bả diệt.
Nhược điểm của mồi bả diệt ruồi là nếu sử dụng ở dạng nhão và khô đòi hỏi phải áp dụng thường xuyên. Mồi bả diệt ruồi ở dưới dạng dung dịch cần để ở nơi bảo đảm an toàn, không cho trẻ em và các động vật nuôi trong nhà như chó, mèo tiếp xúc.
Các loại mồi bả diệt ruồi
Mồi bả diệt ruồi có nhiều loại khác nhau như loại bả khô, loại bả ướt, loại bả dạng dung dịch, loại bả dính.
Loại mồi bả diệt ruồi ở dạng khô có chứa 1 đến 2% hóa chất diệt côn trùng trộn với các hạt đường hoặc đường trộn lẫn cát, bột ngô nghiền, ốc, hến... và những chất hấp thu khác. Bột mồi bả dạng khô được rải từ 60 đến 250g trên 100 mét vuông nơi sàn đậu bám của ruồi. Loại mồi bả khô này cũng có thể đặt vào những chỗ đặc biệt như đĩa hoặc vật chứa làm bằng kim loại, gỗ và chúng chỉ phát huy được tác dụng khi được đặt đúng chỗ.
Loại mồi bả diệt ruồi ở dạng ướt có chứa khoảng 0,1 đến 0,2% hóa chất diệt côn trùng với đường hoặc chất ngọt khác với tỷ lệ khoảng 10% và hòa vào trong nước. Loại mồi bả dạng ướt này có thể phun lên sàn nhà ở những nơi không có trẻ em và các động vật nuôi cũng như các mặt tường đứng hoặc mặt sàn khác thích hợp mà ở đó trẻ em và các động vật nuôi không chạm đến, không tiếp xúc được.
Loại mồi bả diệt ruồi dạng dung dịch gần giống với loại mồi bả ướt nhưng được chứa trong chai, lọ, máng ăn, bọt xốp hoặc tấm bấc có thấm dung dịch diệt ruồi.
Loại mồi bả diệt ruồi dạng dính có chứa khoảng 2 đến 6% hóa chất diệt côn trùng và đường hoặc dùng hóa chất diệt côn trùng trộn với xyrô, đường mía để tạo thành một chất sơn có thể áp dụng bằng cách quét vào các phần tường, cột, cửa sổ, trần nhà hay những dây phơi, các chỗ phẳng và những nơi khác có ruồi tập trung nhiều. Mồi bả diệt ruồi dạng dính gắn vào bề mặt có thể có tác dụng nhiều tuần hoặc nhiều tháng. Hóa chất trichlorofon thường được sử dụng để làm loại mồi bả diệt ruồi này. Ruồi không bị chết vì đậu bám vào loại mồi bả diệt và chết vì ăn bả diệt.
Khuyến nghị
Ruồi nhà là loại côn trùng sống rất gần gũi với người nên ngoài việc gây phiền hà cho sinh hoạt, nghỉ ngơi hàng ngày, chúng có thể phát tán mầm bệnh tiêu chảy, nhiễm trùng da và mắt... làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì vậy khi có điều kiện khí hậu, thời tiết, môi trường thuận lợi, ruồi sẽ phát triển nhiều với mật độ hoạt động cao; do đó cộng đồng người dân cần thực hiện các biện pháp diệt ruồi trực tiếp bằng phương pháp vật lý, hóa học; trong đó có phương pháp sử dụng mồi bả diệt ruồi đơn giản nhưng khá hữu hiệu để chủ động khống chế hoạt động nguy hại của ruồi đối với con người.