Một sự thay đổi nhỏ cũng có thể làm cho ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) trở nên kháng với loại thuốc điều trị sốt rét mới nhất. Đây cũng là lời cảnh báo của các nhà khoa học khi nhắc đến loại thuốc đang được sử dụng rộng rãi artemisinin do hiệu quả điều trị của nó cao hơn các loại thuốc khác.
Tuy nhiên, các nhà khoa học tại trường Đại học Y khoa St. George (Học viện London) đã phát hiện một loại gen của KSTSR có thể chi phối tính nhạy hoặc kháng với artemisinin. “Phát hiện mới này có thể giúp chúng tôi phát triển các loại thuốc chống sốt rét khác” - các nhà khoa học thuộc Khoa Cấu trúc tự nhiên và Sinh học phân tử cho biết.
Hàng năm, bệnh sốt rét đã lấy đi sinh mạng của hơn một triệu người. Nghiên cứu của các nhà khoa học tại trường ĐH St. George cho thấy artemisinin tác động lên một loại protein của KSTSR là PfATP6, có chức năng điều chỉnh hàm lượng calci có trong tế bào của KSTSR. Những tế bào này nhờ các protein vận chuyển calcium để kích hoạt các hoạt động của chúng. Khi artemisinin ngăn chận sự hoạt động của các protein này, hàm lượng calci trong các tế bào sẽ tăng lên do không còn cơ chế điều chỉnh, làm cho tế bào chết đi.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu thấy rằng nếu thay đổi chỉ một thành phần-ví dụ một amino acid-trong protein của KSTSR, artermisinin sẽ không có hiệu lực gì nữa.
 |
Artemixinin |
Hiện nay, họ đang tiến hành nghiên cứu thêm để biết cơ chế tương tự có xảy ra đối với cả loài KSTSR hay chỉ ở mức độ protein của tế bào.Giáo sư Sanjeev Krishna, trưởng nhóm nghiên cứu này cho biết: “Đây là một phát hiện khá lý thú. Ít ra chúng ta cũng đã biết thêm được điều mà chúng ta đang nghiên cứu về KSTSR và do đó, việc phát triển những loại thuốc chống sốt rét mới trở nên rất cấp thiết”. Cho đến nay, chưa có tài liệu chính thức nào thông báo cho thấy KSTSR đã kháng với artemisinin. Tuy nhiên, ông cũng thận trọng: “Những kinh nghiệm trong lịch sử phòng chống bệnh sốt rét cho thấy một loại thuốc chống sốt rét càng được rộng rãi thì càng đẩy nhanh hiện tượng kháng thuốc. Một khi những dấu hiệu kháng artemisinin xuất hiện, cần phải làm giảm sự phát triển kháng một cách nhanh chóng bằng việc sử dụng các loại thuốc chống sốt rét khác kết hợp với artemisinin”.
Những nhận xét trên cũng nhận được sự đồng tình của Andrew Read, giáo sư lịch sử tự nhiên và chuyên gia nghiên cứu sốt rét tại Đại học Edinburgh: “Không may là chỉ một sự thay đổi nhỏ của một amino acid cũng đủ làm cho hiện tượng kháng thuốc xảy ra rồi. Đây cũng là một vấn đề tiến hóa của tự nhiên. Thế nên cũng chẳng có gì ngạc nhiên khi KSTSR luôn tìm cách phát triển kháng với những loại thuốc chống sốt rét dù là mới nhất mà chúng ta đang sử dụng”.