Thực tế hiện nay, khi bệnh nhân bị mắc bệnh sốt rét vào điều trị tại các cơ sở khám chữa bệnh, sau khi chẩn đoán xác định bệnh và điều trị, thầy thuốc thấy người bệnh có đáp ứng tốt với kết quả đã vội vàng cho bệnh nhân xuất viện mà không căn cứ vào các tiêu chuẩn cần thiết. Thầy thuốc bị ràng buộc với tình trạng quá tải về giường bệnh, tâm lý bệnh nhân muốn xuất viện về nhà để được thoải mái hơn và gia đình cũng đỡ bớt vất vả vì phải bỏ công ăn việc làm để thăm nuôi người bệnh ... nên xuất viện là điều mà ai cũng mong. Nhưng việc xuất viện sau khi bị mắc bệnh sốt rét được điều trị phải có những tiêu chuẩn quy định chứ không thể tùy tiện.
Bệnh nhân sốt rét muốn xuất viện sau điều trị phải có tiêu chuẩn nào ?
Bệnh nhân sốt rét sau khi được chẩn đoán xác định và điều trị, muốn xuất viện phải có những tiêu chuẩn cần thiết như hết sốt trong 7 ngày, ăn uống, có giấc ngủ và sinh hoạt trở lại bình thường; xét nghiệm máu ghi nhận kết quả sạch hết ký sinh trùng sốt rét tối thiểu trong 7 ngày và số lượng hồng cầu tối thiểu phải từ 3 triệu/mm3 máu trở lên; bạch cầu và nước tiểu bình thường. Chức năng gan, thận không có biến đổi bệnh lý gì đặc biệt. Đối với bệnh nhân sốt rét thể ác tính, ngoài các tiêu chuẩn chung ở trên như hết sốt, hết ký sinh trùng, cần xác định tình trạng tinh thần tỉnh táo, mạch, huyết áp, hơi thở, nước tiểu, hồng cầu, bạch cầu bình thường; không bị nhiễm khuẩn bội nhiễm hoặc bị nhiễm khuẩn bội nhiễm nhưng đã chữa khỏi. Cả thầy thuốc, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân nên căn cứ vào các tiêu chuẩn cần thiết quy định này để quyết định hoặc đề nghị cho người bị mắc bệnh sốt rét được xuất viện sau điều trị.
Bệnh nhân sốt rét sau điều trị có cần quản lý không ?
Bệnh nhân sốt rét sau điều trị và xuất viện cần phải được quản lý ca bệnh bằng các thủ tục cần thiết như cấp giấy chứng nhận có ghi đầy đủ chẩn đoán thể bệnh, thời gian mắc bệnh, ngày vào viện, ngày ra viện. Các thông tin về ký sinh trùng sốt rét bị nhiễm như chủng loại, thể loại, mật độ ký sinh trùng, thời gian kết quả dương tính, thời gian kết quả âm tính. Thời gian bị sốt,thời gian hết sốt. Thuốc sốt rét đã điều trị như loại thuốc, liều dùng trong một ngày, tổng liều thuốc sử dụng, dùng đợt điều trị mấy ngày ... Ngoài ra cũng còn phải cần quản lý ca bệnh bằng cách tư vấn, hướng dẫn và yêu cầu bệnh nhân đến khám khi bị sốt trở lại và định kỳ đến khám kiểm tra theo dõi sự tái phát bệnh. Tư vấn cho bệnh nhân sau khi đã điều trị, nếu có nhu cầu đi công tác, đi du lịch ... vào vùng sốt rét lưu hành hoặc chuyển nơi sinh sống từ vùng không có sốt rét vào vùng có sốt rét lưu hành phải áp dụng các biện pháp can thiệp phòng chống bệnh một cách tích cực để tránh sự tái nhiễm bệnh lần khác. Bệnh nhân sốt rét sau khi được điều trị và xuất viện, nếu không có biện pháp quản lý điều trị thì người bệnh có thể bị tái phát, chữa bệnh chưa khỏi thì sau đó có thể bị những đợt tái nhiễm. Tình trạng tái nhiễm-tái phát-tái nhiễm kéo dài sẽ làm bệnh nhân bị ảnh hưởng tâm lý và cho rằng sốt rét là một bệnh mãn tính, kinh niên không thể chữa khỏi.
Vậy khi nào khẳng định bệnh nhân sốt rét đã được chữa khỏi ?
Khẳng định bệnh nhân sốt rét đã được điều trị khỏi bệnh khi người bệnh hết các triệu chứng lâm sàng, sạch ký sinh trùng sốt rét trên lam máu xét nghiệm sau 3 ngày điều trị (lam máu D2) và không có ký sinh trùng sốt rét xuất hiện trở lại trong máu suốt thời gian điều trị tính cho đến ngày thứ 28 với điều kiện bệnh nhân không bị tái nhiễm bệnh lần khác. Vì vậy khi bệnh nhân sốt rét mới được điều trị và xuất viện thì thầy thuốc không nên vội vã kết luận là đã điều trị khỏi bệnh mà cần phải theo dõi, quản lý ca bệnh cho đến ngày thứ 28 mới có cơ sở khẳng định. Trong quản lý ca bệnh, nhất là khi bệnh nhân bị nhiễm sốt rét do ký sinh trùng Plasmodium falciparum, cần phải tư vấn, hướng dẫn cho người bệnh tái khám định kỳ để có điều kiện xét nghiệm thêm các lam máu vào ngày D14, D21, D28 xác định và theo dõi kết quả. Các lam máu D0, D2, D7 đã được xét nghiệm và có kết quả trước khi bệnh nhân xuất viện.
Như vậy bệnh nhân sốt rét sau điều trị muốn được xuất viện phải bảo đảm các tiêu chuẩn cần thiết theo quy định. Cả thầy thuốc, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân cần hiểu rõ vấn đề nầy để có quyết định và cơ sở đề nghị; không nên vội vàng vì làm hạn chế kết quả và sự theo dõi đáp ứng điều trị. Việc kết luận của thầy thuốc trong bệnh án khi bệnh nhân xuất viện cũng cần thận trọng, không nên ghi kết quả “điều trị khỏi bệnh” khi chưa có điều kiện theo dõi xét nghiệm lam máu của bệnh nhân đến ngày thứ 28 theo quy trình kỹ thuật để khẳng định. Bệnh nhân có thể bị sốt và nhập viện trở lại mặc dù trước đó khi xuất viện, thầy thuốc điều trị đã kết luận “điều trị khỏi bệnh”.