Từ 2006-2007 được sự chỉ đạo của Bộ Y tế và hỗ trợ của Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam (WHO), Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn đã tổ chức nhiều lớp tập huấn về chẩn đoán và điều trị bệnh sán lá gan lớn ở người cho một số tỉnh trọng điểm thuộc khu vực miền Trung- Tây Nguyên (đã có báo cáo gởi Bộ Y tế và WHO).
Đầu năm 2007, Tổ chức Y tế thế giới đã viện trợ cho Việt Nam 10.000 viên Egaten 250mg để điều trị bệnh sán lá gan lớn; số thuốc này được Bộ Y tế phân bổ trực tiếp cho các bệnh viện huyện, bệnh viện tỉnh và một số cơ sở y tế chuyên khoa thuộc các vùng có tỷ lệ nhiễm sán lá gan lớn cao trong cả nước. Theo báo cáo của các Trung tâm Phòng chống sốt rét/Trung tâm Y tế dự phòng ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên sau 5 tháng được cấp thuốc, việc điều trị ở các bệnh viện tuyến tỉnh được tiến hành thuận lợi, nhưng ở các bệnh viện tuyến huyện thuốc Egaten hầu như chưa được sử dụng do điều kiện chẩn đoán cận lâm sàng còn hạn chế (xét nghiệm ELISA, siêu âm và các xét nghiệm chức năng khác) nên chưa thể phát hiện được bệnh nhân nhiễm bệnh.
Để đánh giá đúng thực trạng bệnh sán lá gan lớn (SLGL) và nhu cầu sử dụng thuốc ở các địa phương, Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn đã có công văn thông báo các tỉnh trong khu vực báo cáo số ca SLGL phát hiện hàng tháng, số thuốc sử dụng và cử đoàn cán bộ chuyên môn khảo sát đánh giá thực tế tình hình chẩn đoán, điều trị tại một số tuyến bệnh viện để có cơ sở báo cáo Bộ Y tế và WHO.
Số bệnh nhân SLGL phát hiện tại khu vực 6 tháng đầu năm 2007:
Qua số liệu thống kê chưa đầy đủ, số ca SLGL nhiễm mới được phát hiện ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên trong 6 tháng đầu năm 2007 là 1121 ca; trong đó tại Phòng khám Viện là 406 trường hợp (chiếm 36,22%) và tại các tỉnh là 715 trường hợp (chiếm 63,18%). So với năm 2006 số ca mắc mới được phát hiện thấp hơn, nhưng vẫn chiếm tỷ lệ cao so với các khu vực khác trong nước.
Số bệnh nhân SLGL phát hiện tại Phòng khám chuyên khoa của Viện: 6 tháng đầu/2007, Phòng khám chuyên khoa Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn phát hiện 406 bệnh nhân SLGL chiếm 13,23% so với tổng số 3.068 bệnh nhân đến khám và chiếm tỷ lệ cao nhất so với cơ cấu bệnh tật. Số bệnh nhân này tập trung cao ở các tỉnh Bình Định (46,06%), Gia Lai (15,27%), Phú Yên (14,77%), Quảng Ngãi (12,81%), Khánh Hòa (2,71%), Quảng Bình (2,22%), Quảng Nam (1,48%), Đăk Lăk (1,3%),Ninh Thuận (1%) và rải rác ở nhiều tỉnh khác trong hoặc ngoài khu vực với tỷ lệ dưới 1%.
Số bệnh nhân SLGL phát hiện tại các tỉnhtrong khu vực: Theo số liệu thống kê thu thập từ các báo cáo của Trung tâm PCSR/Trung tâm YTDP và kết quả của khảo sát của Viện trong 5 tháng đầu/2007, số bệnh nhân SLGL mắc mới phát hiện tại các tỉnh khu vực là 715 ca; trong đó Bình Định (191 ca), Quảng Ngãi (183 ca), Phú Yên (117 ca), Khánh Hòa (96 ca), Quảng Nam (72 ca), Đà Nẵng (47 ca), Quảng Bình (8 ca) và Quảng Trị (1 ca). Số ca nhiễm sán lá gan lớnchủ yếu được phát hiện tại bệnh viện đa khoa tỉnh, các bệnh viện tuyến huyện hầu như chưa phát hiện được nên số thuốc được cấp mới chỉ sử dụng giới hạn ở tuyến tỉnh; trong khi một số tỉnh thông báo có bệnh nhân SLGL phát hiện nhưQuảng Bình, Ninh Thuận, Bình Thuận lại không có thuốc điều trị.
Số thuốc E gaten đã sử dụng:
Tại khu vực miền Trung-Tây Nguyên, tổng số thuốc Egaten đầu năm 2007 khoảng8.000 viên được phân bổ trực tiếp cho10 tỉnh (36 đơn vị điều trị) có tình hình nhiễm bệnh cao và Phòng khám chuyên khoa Viện.
Tuy nhiên, qua kết quả theo dõi thì số thuốc đã sử dụng hơn 3.000 viên, chủ yếu ở Phòng khám chuyên khoa của Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn và một số bệnh viện tỉnh, số thuốc còn lại chưa sử dụng đang tồn ở các bệnh viện huyện chưa được sử dụng.
 |
Các bẹnh nhân đang điều trị tại Phòng
khám của Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn |
Nhận xét và kiến nghị:
Tình hình bệnh nhân SLGL ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên vẫn còn cao qua hơn 1000 bệnh nhân mắc mới đã phát hiện, dự báo nguy cơ SLGL vẫn tiếp tục gia tăng, nhất là vào những tháng mùa mưa các loại rau thuỷ sinh phát triển. Việc phát hiện chẩn đoán bệnh SLGL mới chỉ khư trú ở bệnh viện tuyến tỉnh và một số cơ sở y tế chuyên khoa, còn các bệnh viện tuyến huyện hầu như chưa phát hiện được bệnh SLGL nên dẫn đến tình trạng tồn đọng thuốc, trong khi nhiều cơ sở y tế khác có bệnh nhân lại không có thuốc sử dụng. Nhiều bệnh nhân chưa yên tâm đến các cơ sở tuyến huyện, nên vẫn dồn về các cơ sở Bệnh viện tỉnh hoặc Phòng khám Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn nên gây nên sự thiếu thuốc ở các cơ sở này trong tương lai.
Qua kết quả đánh giá trên việc phân thuốc xuống thẳng các bệnh viện huyện trong thời điểm này là chưa hợp lý dẫn đến tình trạng nơi thừa, nơi thiếu, khó điều tiết hoặc quá Date do thuốc để tồn kho lâu không sử dụng. Viện đề nghị WHO và Bộ Y tế hỗ trợ kinh phí giúp các đơn vị được cấp thuốc biết cách phát hiện và tổ chức điều trị bệnh nhân tại chỗ đồng thời có kế hoạch điều chuyển lượng thuốc Egaten từ những đơn vị chưa có nhu cầu sử dụng đến nơi có nhu cầu sử dụng để đảm bảo cung cấp thuốc phục vụ bệnh nhân.