Thế giới kỷ niệm ngày Muỗi thế giới (20 tháng 8) để cản báo rằng loài côn trùng này luôn là trung gian truyền bệnh đối với loài người, đặc biệt là bệnh sốt rét do muỗi Anpheles truyền. Gắn liền với ngày kỷ niệm này chắc hẳn chúng ta phải nhớ đến một Nhà khoa học người Anh Ronald Ross đã phát hiện ra chu kỳ sốt rét trong cơ thể muỗi và được nhận giải thưởng Nobel về y học năm 2902.
Nhân kỷ niệm Ngày Muỗi thế giới, cách nay 114 năm và cuộc chiến chống sốt rét
Sốt rét đã cướp đi 781,000 mạng sống mỗi năm, nhưng tiến trình có ý nghĩa đang thực hiện để nổ lực giải quyết hiệu quả hơn cho khống chế bệnh tật này vẫn tiếp tục. Ngày muỗi thế giới (World Mosquito Day, 20 tháng 8 hằng năm) đến cách nay 114 năm qua khi bác sĩ người Anh Ronald Ross đã tiến hành thành công cho muỗi cái gay nhiễm sốt rét ở người với người. Năm 1902, khám phá của Ross đã đưa ông ta lên bục nhận giải thưởng Nobel về y học và đặt nền tảng cho các nhà khoa học hiểu biết hơn vào thế giới muỗi, đặc biệt là muỗi truyền bệnh như thế nào. Bạn cũng có thể nhìn thấy những thiết bị mà Ross từng suer dụng và các vở ghi chép lại về quá trình khám phá của ông ta tại trường đại học y khoa Anh (London School of Hygiene and Tropical Medicine).
Các dữ liệu rõ ràng cho thấy sót rét đã cướp đi trung bình khoảng gần 1.000.000 sinh mạng mỗi năm trên toàn thế giới, với hơn 90% số ca tử vong là ở châu Phi. Trong số đó, nhóm người nhạy cảm và dễ tổn thương nhất là phụ nữ mang thai và trẻ em dưới 5 tuổi: cứ mỗi 45 giây thì có một trẻ chết vì sốt rét, và nhiều ghi nhận của các tác giả đi từ các quốc gia châu Phi là sốt rét là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại các quốc gia này và hơn rất nhiều so với các bệnh lý khác và 100% dân số của họ nằm trong vùng nguy cơ nhiễm sốt rét.
Tuy nhiên, điều đáng nói là bệnh sốt rét có thể phòng và điều trị được. Một tỷ lệ giảm đi đáng kể số ca tử vong giảm 20% từ 2000 đến năm 2009, trong khi đó 11 quốc gia châu Phi có kinh nghiệm làm giảm ít nhất 50% gánh nặng sốt rét cũng trong giai đoạn này. Năm 2010, mạng sống của 485 trẻ em được cứu sống mỗi ngày nhờ vào các công cụ phòng chống như cấp màng tẩm hóa chất và các biện pháp phun tồn lưu.
Ngài Ronald Ross đã dành được giả thưởng Nobel về y học về công trình của ông trong đánh giá lan truyền sốt rét. Đầu mùa hè, tổ chức Đẩy lùi sốt rét - Roll Back Malaria (RBM) đã khởi động một báo cáo về ngân quỹ nghiên cứu sốt rét và phát triển các công cụ phòng chống mới. Báo cáo trình bày các tiến trình và bước quan trọng trong những năm gần đây để phát triển thuốc mới, cho ra đời các test chẩn đoán mới, thúc đẩy và tăng cường sử dụng màn tẩm trong dân. Báo cáo cũng đề cập đến triển vọng của vaccine đầu tiên chống lại sốt rét, hiện đã đi vào giai đoạn 3 thử nghiệm tại châu Phi.
Báo cáo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cung cấp ngân quỹ tiếp tục để phát triển và nghiên cứu nếu chúng ta duy trì và nâng cao các tiến trình sẵn có để chống lại sốt rét. Một trong những mối quan tâm hiện nay là quỹ hay ngân sách còn thiếu cho các công cụ chẩn đoán và phòng chống vector, một biện pháp nhằm tránh lan truyền bệnh ngay từ nơi đầu tiên. Các vùng này cần cần tiếp cận khong chỉ số ca sốt rét cần chản đoán đúng và điều trị kip thời mà còn cho các hóa chất diệt sử dụng thật sự hiệu quả để ngăn ngừa muỗi đốt. RBM ước tính thêm 3 triệu trẻ em chau Phi có thể cứu được vào năm 2015 thông qua sự bao phủ toàn cầu về các công cụ chẩn đoán cũng như các biện pháp phòng chống vector.
Vào ngày 12 tháng 10 năm 2011, Roll Back Malaria ấn bản một báo cáo mới và được tổng thư ký Liên hiệp quốc khởi động những hoạt động phòng chống sốt rét. Tại Ghana, chính phủ mong cung cấp màn đến mọi người đủ vào cuối năm 2012. Họ đã gặp nhau và bàn thảo dự án lâu dài hổ trợ sát cánh bên nhau giữa các bên Anh, Mỹ và chính phủ Ghana. Các đối tác tại Ghana đã hoàn chỉnh việc phan bổ màn vùng 3.
Trơ lại ý nghĩa ngày Muỗi thế giới (20.8.2011)
Ngày Muỗi thế giới (World Mosquito Day) năm trước nhắc lại chúng ta về cuộc chiến đánh lại sốt rét qua rất nhiều thập kỷ. Cách nay gần 115 năm, kể từ khi bác sĩ Ronald Ross khám phá ra đường truyền bệnh sốt rét giữa người với người thông qua muỗi đốt, cụ thể là muối cái loại Anopheles gambiae vào ngày 20 tháng 8 năm 1897. Kể từ đó y học đã phát triển nhiều biện pháp phòng chống các triệu chứng của chúng, nhưng việc phòng chống nhiễm trùng ký sinh trùng sốt rét vẫn gặp phải khó khăn nhất định.
Các tài liệu mang tính lịch sử từ lâu đã được áp dụng trong phòng bệnh và chữa khỏi, có sáng kiến thiết kế lại nhà cửa như một biện pháp hiệu quả chống lại sốt rét.
Về quy mô toàn cầu, chiến lược bởi các quốc gia, và Tỏ chức Y té thế giới (WHO) và một đối tác phi chính phủ đã trienr khia phun tồn lưu thuốc diệt côn trùng và phân phối màn tẩm hóa chất. May thay, muỗi đã phát triển dần dần hình thành tính miễn dịch chống lại các hóa chất theo thời gian sử dụng, dẫn đến ngày càng ít hiệu quả. Các nghiên cứu hỗ trợ cho quan điểm này gần đây cũng đã đăng tải trên tờ Lancet. Trên những cộng đồng rất nghèo, màn cấp miễn phí cũng bị đem đi sử dụng vì mục đích khác như câu cá, làm rây lọc, làm màn cưới, làm che phủ cho phòng. Trong nhiều trường hơp các màn này chỉ koes dài được vài năm trước khi cần thay cái khác.
Một số dự án triển khia phía bắc của Cameroon nơi mà sốt rét là một trong ba nguyên nhân dẫn đầu gây tử vong. Dự án nhằm cho thấy sốt rét lan truyền như thế nào và có thể đánh bại chúng thông qua cải thiện và cải tiến thiết kế nhà ở. Các nghiên cứu cũng chỉ ra các biện pháp phòng bệnh như dùng màn cửa, khoảng không gian,…giảm tàn suất mắc sốt rét đáng kể. Người dân cũng đã cải thiện cấu trúc nàh ở và điều kiện sống cũng như có các giải pháp lâu dài để tiêu diệt sốt rét.
Trở lại ý nghĩa ngày Muỗi thế giới (20.8.2010)
Ngày muỗi thế giới từ ngày 20 tháng 8 năm 1897, đánh dấu một sự khmas phá và thay đổi có ý nghĩa bởi Ronald Ross, một bác sĩ người Anh đang làm việc tại Ấn Độ. Về sự khám phá này, bác sĩ Ross công bố ngày này và kể từ đó đặt cho ngày này là Ngày Muỗi thế giới (World Mosquito Day). Bác sĩ Ross trở thành người Anh đầu tiên nhận giải thưởng Nobel y học vào năm 1902.
Sự khám phá của Ross đã đặt nền móng cho các nhà khoa học sau này hiểu rõ hơn về vai trò chết người của những con muỗi đã từng gây nhiễm cho 250 triệu người và bị sốt rét mỗi năm cũng như gây ra 850.000 cái chết mỗi năm. Ngày nay, Các nhà khoa học Anh vẫn có mặt ở tuyến trước trong cuộc chiến chống lại sốt rét, phát triển nhiều bậc trong nghiên cứu và phát triển kỹ thuật và đi đầu trong nghiên cứu như tại đại học London School of Hygiene and Tropical Medicine. Để đánh dấu coh sự kiện quốc tế này, bộ trưởng Stephen O’Brien cho biết: "Ngày Muỗi thế giới là một cơ hội quan trọng để làm tăng thêm sự hiểu biết về mối hiểm họa sốt rét, căn bệnh đã từng giết chết hơn 850.000 người mỗi năm, song bệnh có thể phòng và có thể chữa được”.
"Chính phủ sẽ tiếp tục nổ lực hỗ trợ chống lại sốt rét và sẽ tập trung làm giảm nổi kinh hoàng đang ở các quốc gia đang phát triển”. Diễn tiến bệnh là chắc chắn và nhiều quốc gia châu Phi gồm có Ethiopia và Rwanda đã làm giảm số ca tử vong đáng kể ít nhất đến 50% trong những năm gần đây. Thêm vào đó 11 quốc gia khác gồm Ai Cập và Botswana đang tiến dần đến loại trừ sốt rét và vào tháng 6 năm 2010, Morocco ở bắc Phi tuyên bố không còn sốt rét. Mọt loạt kỹ thuật phòng chống, chẩn đoán, điều trị sốt rét cần thiết để đảm bảo tiếp tục thay thế các màn tẩm, xét nghiệm và thuốc men,…
Bạn có thể tham khảo thêm các video clip đề cập và nội dung Ngày Muỗi thế giới ở các năm trước theo trang Youtubeà World Mosquitoes Day
Việc phòng chống muỗi đốt là một trong những biện pháp tối ưu để phòng nhiều loại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và nghiêm trọng như sốt rét, sốt xuất huyết, sốt vàng hay bệnh West Nile (hình trên), tuy nhiên nếu một ngày nào đó không còn có muỗi trên thế giới này thì sẽ ra sao, mời quý đồng nghiệp xem tiếp bài viết của tác giả Alan Huffman viết vào ngày 20 tháng 9 năm 2011 (sau kỷ niệm 1 tháng Ngày Muỗi thế giới) về một thế giới không có muỗi (A World With No Mosquitoes) thì cảm thấy nhiều điều vô cùng thú vị!