Sốt rét, một trong những bệnh do đơn bào trong máu đến nay vẫn đã và đang đe dọa sức khỏe toàn cầu và nó không ngừng “phát triển” ở một số quốc gia nhiệt đới và bán nhiệt đới trên toàn thế giới. Ước tính chừng 350-500 triệu ca sốt rét lâm sàng và hơn 1 triệu trường hợp tử vong hằng năm, đáng chú ý là số ca sốt rét và tử vong sốt rét tập trung ở châu Phi và sa mạc Sahara,trong đó trẻ em và phụ nữ mang thai vùng sub-Saharan Africa và Đông Nam Á chiếm tỷ lệ không nhỏ.
Và chương trình phòng chống sốt rét thành công, một trong những chìa khóa quan trọng không thể thiếu là khâu chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và quản lý ca bệnh một cách hiệu quả !important; mắc xích này đóng một vai trò then chốt để làm giảm tỷ lệ bệnh mắc bệnh và tử vong do sốt rét gây ra. Thành quả đạt được nhờ một phần rất lớn vào ngành y tế mỗi quốc giá, trong đó đáng chú ý vào cung cấp thuốc sốt rét có hiệu lực cao, đó là điểm nhấn đến dòng thuốc phối hợp ACTs (Artemisinine Based Combination Therapies). Song, qua nhiều nghiên cứu gần đây ở các mức độ khác nhau, từ trung ương đến địa phương, từ cấp vùng đến liên vùng, từ quốc gia đến liên quốc giavà quy mô toàn cầu đã cho thấy một số nét về hiệu lực thuốc sốt rét đã suy giảm hoặc hiệu lực thuốc quá kém, cụ thể một số thuốc cổ điển từ khi ra đời đến khi phát hiện kháng thuốc trong khoảng thời gian rất dài như thuốc quinine được giới thiệu năm 1632 đến năm 1910 phát hiện ca kháng đầu tiên, thuốc Chloroquine giới thiệu năm 1945 đến năm 1957 đã phát hiện kháng; bên cạnh đó một số thuốc vừa ra đời thì 1-2 năm sau đã xuất hiện kháng như thuốc Proguanil được giới thiệu năm 1948 đến năm 1949 đã phát hiện kháng, thuốc sulfadoxine ra đời năm 1967 và trong năm đó đã xuất hiện kháng hoặc atovaquion ra đời 1996 và kháng thuốc cũng trong năm 1996; thuốc có hiệu lực cao như mefloquine ra đời 1977 thì 4 năm sau đó đã xuất hiện kháng thuốc và lan rộng (1982); Còn số phận của thuốc đầy tiềm năng mà chúng ta đang dùng là artemisinine và các dẫn suất ra đời vào những năm 1990 thì ra sao? Quả thật, theo tổng hợp của Tổ chức y tế thế giới (2006-2007) thì nhóm thuốc artemisinine đơn trị liệu đã giảm nhạy, tăng nồng độ ức chế tối thiểu (MIC50, 90,99) mới đủ khống chế ký sinh trùng Plasmodium falciparum và đặc biệt tại Thailand và Ấn Độ đã xuất hiện các ca kháng thuốc trên lâm sàng; đặc biệt, một số nghiên cứu đa trung tâm trên thế giới cho biết thuốc artemisinine dùng đơn thuần đã đưa đến hậu quả giảm hiệu lực, do đó các chuyên gia y tế đã ra khuyến cáo và can thiệp vào các công ty dược phẩm có sản xuất artemisinine cho đơn trị liệu (monotherapy) ngừng ngay việc quảng cáo và khuyến khích sử dụng đơn trị liệu Artesunate và chuyển sang dùng dạng thuốc phối hợp ACTs (Artemisinine-based Combination Therapy) từ đầu tháng 2 năm 2006 đến nay đã tỏ ra hiệu quả cao trong điều trị.
Việc điều chế một vaccine phòng bệnh sốt rét hiệu lực cao vẫn còn trong giai đoạn nghiên cứu, hình như chưa lóe lên tia hy vọng nào, trong khi thuốc điều trị ACTs vẫn là cứu cánh duy nhất đang dùng rộng rãi tại các tuyến điều trị sốt rét của các quốc gia, nghiên cứu một “thuốc mới” vẫn là ý tưởng thì công tác giám sát hiệu lực thuốc sốt rét là điều cần thiết và tối quan trọng. Đứng trước tình hình kháng thuốc sốt rét lan rộng và có nguy cơ đe dọa sức khỏe toàn cầu như vậy, Tổ chức Y tế thế giới đã quan tâm, các công ty dược không vì lợi nhuận, nhất là tại Trung Quốc đã đặt lên hàng đầu và nổ lực nghiên cứu nhiều thuốc mới nhằm mang lại sức khỏe cho hàng triệu người bệnh, đặc biệt nhóm thuốc ACTs và vừa qua được sự tài trợ kinh phí từ Bộ Thương mại Trung Quốc, đơn vị thực hiện chính là Tập đoàn Dược phẩm Shanghai Fosun Pharma và Công ty dược Guiline Pharma đã tổ chức hội thảo chuyên đề phòng chống sốt rét cho các quốc gia đang phát triển (Seminar o !important;n Anti-malaria for developing countries) trong thời gian từ ngày 16-30 tháng 06 năm 2008, tại Viện Quản trị hải quan Thuợng Hải (Shanghai Custom Administration Institute), thành phố Thượng Hải, Trung Quốc. Hội thảo bàn về vấn đề kinh nghiệm và chiến lược phòng chống sốt rét trên thế giới và tại Trung Quốc, giới thiệu một số thuốc chống sốt rét mới, kiến thức thuốc artemisinine và dẫn xuất; cũng như trao đổi kinh nghiệm giữa các nước đang phát triển về tình hình sốt rét trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
Đến dự và tham gia báo cáo, điều hành hội thảo có sự góp mặt các chuyên gia y tế của Tổ chức y tế thế giới tại Trung Quốc, chương trình Phòng chống sốt rét toàn cầu (Tiến sĩ Andrea Bosman); chuyên gia y tế và lãnh đạo Viện phòng chống bệnh ký sinh trùng và sán máng (giáo sư tiến sĩ Tang Linhua), phó viện trưởng Viện nghiên cứu bệnh ký sinh trùng, CDC Trung Quốc (giáo sư tiến sĩ Gao Qi), Phó viện trưởng Viện kinh tế thế giới tại Thượng Hải, Trung Quốc (giáo sư tiến sĩ Xu Mingqi), lãnh đạo tập đoàn dược Shanghai Fosun Pharma tại Thượng Hải, Bắc Kinh, Quảng Tây, đại diện Phòng Thương mại quốc tế của tập đoàn dược Fosun Pharma, đại diện lãnh đạo Bộ Thương Mại Trung Quốc, lãnh đạo của thành phố Thượng Hải, Quế Lâm và 55 đại biểu từ 28 quốc gia thuộc châu Phi và châu Á (Việt Nam, Myanmar, Thái Lan, Lào, Indonesia, Sri Lanka, Philippines, Đông Timor, Ai Cập, Bangladesh, Palestine, Guinea, Sudan, Ethiopia, Namibia, Malawi, Zimbabwe, Ghana, Rwanda, Liberia, Pakistan, Nepal, Afganistan, Zambia, Vanuatu, Seychelles, Tanzania và Nigeria); các đại biểu tham dự hội thảo phần lớn là các nhà quản lý Chương trình phòng chống sốt rét quốc gia, các nhà ký sinh trùng, chuyên gia điều trị bệnh nhiệt đới, dược sĩ và cử nhân sinh học, điều dưỡng cao cấp đang làm việc trực tiếp và đảm nhận các trọng trách lĩnh vực dược học, lâm sàng điều trị bệnh ký sinh trùng nói chung và sốt rét nói riêng, có kinh nghiệm về giám sát và quản lý tình hình sốt rét các quốc gia.
Nội dung trình bày tại hội thảo chủ yếu là tình hình sốt rét trên thế giới, điểm qua tình trạng sốt rét khu vực tiểu vùng sông Mekong và Trung Quốc nói riêng; kinh nghiệm và chiến lược phòng chống sốt rét tại Trung Quốc nói riêng và tại tỉnh Vân Nam nói riêng, sơ lược về tình hình kháng thuốc và thay đổi sớm một số phát đồ, trong đó nhấn mạnh đến các phác đồ ACTs; kiến thức về thuốc Artemisinine và các dẫn suất, hướng nghiên cứu tiếp theo trong giai đoạn 2008-2010; cập nhật thông tin về thông tin thuốc ACTs và một số phác đồ ACTs đang thử nghiệm tại một số quốc gia trên thế giới, đặc biệt nhấn mạnh quy định về kiểm tra chất lượng, đánh giá các chỉ số an toàn, hiệu lực thuốc mới theo quy trình mới; rút kinh nghiệm trong áp dụng chẩn đoán sốt rét bằng test chẩn đoán nhanh (RDTs) cũng như thông tin cập nhật về phát triển, tiến bộ của test và giới thiệu tên một số test RDTs mới này trong năm 2009-2010; cuối cùng là giới thiệu về chính sách cải tổ và nền kinh tế Trung Quốc.
Nhằm đạt được kết quả cho các đại biểu đến từ các quốc gia đang phát triển, sau khi nghe các báo cáo, đại biểu có thể tranh luận trực tiếp hoặc sau đó, song nhìn chung là tập trung trình bày và thảo luận các nét chính, xem xét và chia sẻ thông tin giữa các quốc gia về:
1.Kinh nghiệm và chiến lược phòng chống sốt rét trên thế giới và tại Trung Quốc, định hướng duy trì các yếu tố bền vững trong phòng chống sốt rét tại quốc gia này;
2.Cơ chế tác dụng của nhóm thuốc Artesunate, Artemisinine và một số dẫn suất chính, kiến thức thuốc cũng như hiệu quả một số phác đồ thuốc sử dụng trong thời gian qua;
3.Tình hình kháng thuốc trên thế giới và tại Trung Quốc và một số phác đồ chống kháng thảo luận dựa trên hướng dẫn của Tổ chức y tế thế giới; các vận dụng một số thuật ngữ chuyên ngành sốt rét mới;
4.Giới thiệu và sử dụng thuốc sốt rét ACTs thời gian qua và định hướng nghiên cứu một số thuốc ACTs mới trong năm 2008-2010 trên thế giới và theo hướng dẫn của Tổ chức y tế thế giới (WHO);
5.Chẩn đoán sốt rét và một số thông tin cập nhật về test chẩn đoán nhanh RDTs, các phương pháp phát triển và sử dụng test trong phát hiện và chẩn đoán bệnh sốt rét;
6.Các quốc gia có lưu hành sốt rét ở châu Phi, châu Á điểm qua tình hình sốt rét của từng quốc gia và cùng chia sẻ kinh nghiệm, cũng như thảo luận các nghiên cứu về sốt rét, giám sát tác dụng phụ của thuốc,…
7.Cập nhật một số thông tin về kiểm định, đánh giá chất lượng, độ an toàn cũng như hiệu lực của thuốc sốt rét trong thời gian đến theo hướng dẫn Dược học thế giới và Tổ chức y tế thế giới theo từng bước và nội dung của Pre-qualifications;
8.Giới thiệu về Trung Quốc và những chính sách cải tổ kinh tế ở quốc gia này trong quá khứ, hiện tại và định hướng tương lai. Thăm và trao đổi thông tin về thuốc sốt rét với cán bộ nghiên cứu của Tập đoàn dược hàng đầu Trung Quốc (Shanghai Fosun Pharmaceutical Co.) tại Thượng Hải và thực tế tại công ty dược Guiline, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc.
Tất cả các mục đích, nội dung truyền tải và sẻ chia thông tin của Hội thảo từ Trung Quốc và đại biểu đến từ các quốc gia mong muốn nắm bắt được kiến thức về các biện pháp phòng chống sốt rét, thông tin cập nhật về phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh đã và đang triển khai trên toàn thế giới và trên nền tảng đó chúng ta mới vận dụng phù hợp cho từng vùng, khu vực hợp lý ở quốc gia hoặc góp phần bổ sung, xây dựng lại Chính sách thuốc sốt rét cho từng quốc gia.
Những ngày tiếp theo và là cuối cùng của Hội thảo, ban tổ chức đưa đoàn đi thăm thực địa tại các cơ sở sản xuất thuốc sốt rét tại công ty Guilin, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc, từ các khoa phòng nghiên cứu, hợp tác quốc tế thương mại đến phòng kiểm tra chất lượng theo tiêu chuẩn y tế thế giới.