(Second workshop on cross-border collaboration in communicable diseases surveillance and response among Cambodia, China PR, Lao PDR and Vietnam-Siem Reap, Cambodia 17-19/2/ 2009)
Những bệnh mới nổi và bệnh có xu hướng gia tăng trở lại (Emerging and re-emerging diseases) như SARS, cúm gia cầm, sốt xuất huyết và các bệnh liên quan đến động vật (zoonotic related diseases) đang có chiều hướng gia tăng và trở nên là mối quan tâm của ngành y tế. Các bệnh này đang ảnh hưởng đến sức khoẻ của người dân ở các nước đang phát triển như Cambodia, Trung Quốc, Lào, Việt Nam, có nguy cơ tiềm ẩn lây lan xuyên biên giới các nước và là mối quan tâm không chỉ cấp độ vùng mà cả toàn cầu.
Do tác động về sức khoẻ con người và y tế trong thời gian qua, các nhà khoa học y tế đã nhận định rằng các biện pháp dự phòng và kiểm soát những bệnh này cần được đặt lên hàng đầu ở những nước có chung đường biên giới. Hơn nữa mô hình lan tràn của những bệnh này đã đặt ra những thách thức đối với các nổ lực dự phòng và kiểm soát bệnh bởi vì bệnh có thể xuất hiện và gia tăng trở lại sau khi đã được kiểm soát hoặc thanh toán qua biên giới các nước láng giềng. Từ những nhận định này, các nhà quản lý và y tế nhận thấy cần thiết phải có sự hợp tác, phối hợp trong việc kiểm soát và dự phòng các bệnh truyền nhiễm để cùng nhâu chia sẻ đối phó với bất cứ sự bùng phát nào của bệnh.
Để triển khai thành công các hoạt động phối hợp kiểm soát bệnh xuyên biên giới này theo Điều lệ y tế quốc tế (International Health Regulations 2005-IHR 2005) và Chiến lược kiểm soát các bệnh mới nổi khu vực Châu Á Thái Bình Dương (The Asia Pacific Strategy of Emerging Diseases-APSED) trong số các nước Cambodia, Trung Quốc, Lào và Việt Nam thì điều quyết định là cần phải có những nổ lực phối hợp và hợp tác.
 |
Đại biểu Việt Nam tham dự Hội thảo |
Lãnh đạo y tế các nước này đã đề nghị tổ chức Hội thảo lần thứ nhất về Giám sát và đối phó với các bệnh truyền nhiễm xuyên biên giới tại Đà Nẵng từ ngày 8-10 tháng 4 năm 2008 với sự giúp đỡ về kỹ thuật và tài chính của ADB RCU (ADB Regional Cooperation Unit) và Viện nghiên cứu Châu Á KENNAN.
Hội thảo đã xác định những bài học và kinh nghiệm thành công từ những hoạt động chính trong hợp tác của các tỉnh biên giới khi triển khai Chiến lược kiểm soát các bệnh mới nổi khu vực Châu Á Thái Bình Dương tại bốn nước này; nhu cầu xây dựng các hướng dẫn/ đề cương/quy trình chuẩn trong hợp tác biên giới.
Tuy nhiên, các thành viên của Hội thảo cũng thấy cần có định hướng ưu tiên cho các hoạt động đã được đề xuất trong Hội thảo lần thứ I và phải phát triển kế hoạch hoạt động song phương nhằm hỗ trợ cho các hoạt động tuyến huyện được chọn tại 4 nước nhằm giám sát và đối phó với các bệnh truyền nhiễm. Vì vây, mục tiêu của Hội thảo lần II về Hợp tác giám sát và đối phó với bệnh truyền nhiễm tại các vùng biên giới tại Cambodia này nhằm thống nhất và củng cố hợp tác giám sát, đối phó với các bệnh truyền nhiễm tại các huyện biên giới của Cambodia, Trung Quốc, Lào và Việt Nam phù hợp với Điều lệ y tế quốc tế 2005.
Hội thảo gồm có sự tham gia của đại biểu 4 nước có chung đường biên giới Cambodia, Trung Quốc, Lào và Việt Nam. Đại diện các tổ chức quốc tế gồm có AusAid, Kenan Institute Asia (KIAsia): Mekong Basin Disease Surveillance Initiative (MBDS): United States Aid (USAID):United States-Communicable Disease Center (US-CDC) in Cambodia, Lào, Việt Nam và Trung Quốc); WHO Country Offices tại Cambodia, Lào, Việt Nam và Trung Quốc, quan sát viên Thái Lan và một số đại biểu khác.
Hội thảo được tổ chức từ từ 17 – 19 tháng 2 năm 2009 tại thành phố Siem Reap, Cambodia.
Về phía Việt Nam có đại biểu của Cục Y tế Dự phòng và Môi trường, Vụ Pháp chế, Vụ Hợp tác Quốc tế -Bộ Y tế; Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn; Viện Pastuer TP. Hồ Chí Minh, Nha Trang, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương; Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên; Sở y tế và Trung tâm y tế dự phòng các tỉnh Lào Cai, Kiên Giang, Quảng Trị.
 |
Toàn thể đại biểu tham dự Hội thảo |
Sau 3 ngày thảo luận tích cực, các đại biểu đã đồng ý triển khai kế hoạch hoạt động hợp tác biên giới để kiểm soát các bệnh truyền nhiễm tại các tỉnh sau:
1. Cambodia – Vietnam:
Tỉnh Kampot, – Tỉnh Kiên Giang, Việt Nam.
2. Cambodia – Lào:
Tỉnh Stung Treng, Cambodia – Tỉnh Champasak, Lào.
3. Lào – Trung Quốc:
Tỉnh Luangnamtha, Lào – Tỉnh Yunnan, Trung Quốc.
4. Lào – Việt Nam:
Tỉnh Savanakhet, Lào– Tỉnh Quảng Trị, Việt Nam.
5. Việt Nam–Trung Quốc:
Tỉnh Lào Cai, ViệtNam – Tỉnh Yunnan, Trung Quốc.
Các hoạt động ưu tiên tại các huyện biên giới trên sẽ tập trung trong một kế hoạch 3 năm (2009-2011) để giải quyết các mục tiêu:
• !important; Giảm nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm
• !important; Tăng cường hệ thống phát hiện dịch sớm các bệnh truyền nhiễm
• !important; Tăng cường các biện pháp đối phó sớm với các bệnh truyền nhiễm
• !important; Củng cố kế hoạch sẵn sàng đối phó với các bệnh truyền nhiễm
• !important; Phát triển sự hợp tác kỹ thuật bền vững trong vùng Châu Á Thái Bình Dương
Với những sự hợp tác tích cực, sự giúp đỡ của các tổ chức quốc tế hy vọng rằng các nước sẽ giải quyết tốt và đối phó có hiệu quả đối với các bệnh truyền nhiễm tại các vùng biên giới trong thời gian đến tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy sự phát triển kinh tế và xã hội .