Tình hình sốt rét ở Việt Nam có xu hướng giảm trong những năm gần đây, tuy nhiên năm 2006 vừa qua một số tỉnh trong khu vực sốt rét vẫn diễn biến phức tạp; tỷ lệ mắc sốt rét, sốt rét ác tính và tử vong sốt rét có chiều hướng gia tăng so với những năm trước; vì vậy việc củng cố và nâng cao kỹ thuật xét nghiệm là công tác rất cần thiết và cần được duy trì thường xuyên. Gửi lam kiểm tra định kỳ là một hình thức kiểm tra gián tiếp giúp nâng cao kỹ năng phát hiện ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) nhằm điều trị kịp thời, hạ thấp tỉ lệ tử vong do sốt rét. Đây là công tác thường niên của Viện sốt rét-KST-CT Quy Nhơn với sự cộng tác tích cực của 15 tỉnh trong khu vực miền Trung- Tây nguyên góp phần tích cực vào thành quả của Chương trình quốc gia phòng chống sổt rét.
Lam gửi kiểm tra:
Trong 5 tháng đầu năm 2007, cả khu vực có 11/15 tỉnh tham gia công tác gửi lam kiểm tra định kỳ về Viện: Quảng Bình: 912 lam; Quảng Trị: 3216 lam; Thừa Thiên Huế:: 705 lam; Quảng Nam: 962 lam; Bình Định: 1065 lam; Phú Yên: 1209 lam; Ninh Thuận: 3143 lam; Bình Thuận: 1695 lam; Gia Lai: 1172 lam; Kon Tum: 428 lam; Đắc Nông: 564 lam. 4/5 tỉnh không gửi lam kiểm tra là Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Khánh Hoà, Đắc Lắc.Tổng số lam gửI kiểm tra của toàn khu vực là 15.071, trong đó số lam dương là 1.070và lam âm là 14.001.
Không thể đánh giá các tỉnh gửi lam kiểm tra có đạt yêu cầu so với lam thực hiện tại địa phương, vì theo mẫu báo cáo thống kê dịch tễ thì lam và que thử KSTSR được nhập chung vào một cột số liệu và số lam có KSTSR cũng không thể hiện được (lam có KST và que thử (+) tính được cộng chung).
Kết quả kiểm tra:
Trong thời gian gần đây chất lượng tiêu bản có phần giảm sút, kỹ thuật làm và bảo quản tiêu bản ít được chú trọng nên ít nhiều ảnh hưởng đến công tác soi phát hiện KST sốt rét. Chất lượng lam gửi kiểm tra phần lớn đạt yêu cầu, nhưng vẫn còn không ítsai sót về kỹ thuật (kích thước, độ dày giọt máu, kỹ thuật dàn máu, sự bắt màu của thuốc nhuộm) và công tác bảo quản lam chưa đạtyêu cầu (lam bẩn, trầy xước, giọt máu trôi…) nên công tác kiểm tra lam cũng gặp nhiều khó khăn.
Kết quả kiểm tra về định loại KST sốt rét cho thấy sai sót chung của cả khu vực là 0,09% so với tổng số lam gửi kiểm tra; số lam sai từ (+) sang (-) chiếm tỷ lệ 0,09% so vớI số lam (-) đã gửI kiểm tra, không có trường hợp lam sai từ (-) sang (+); lam sai chủng (0,47%), sót thừa thể (0,75%)
Một số kiến nghị:
Để có kết quả tốt trong công tác xét nghiệm và kiểm tra đề nghị các đơn vị quan tâm hơn nữa kỹ thuật làm sạch và bảo quản lam máu, kỹ thuật viên các tuyến thực hiện tốt kỹ thuật làm tiêu bản KST sốt rét.
Để thưc hiện tốt qui định gửi lam kiểm tra của chương trình PCSR quốc gia, đề nghị các đơn vị gửi lam kiểm tra đủ số lượng, đúng thành phần và thời gian qui định.
Để đánh giá đúng về chất lượng kỹ thuật phát hiện KSTSR đề nghị các tỉnh tách phần kết quả soi lam ra khỏi phần cộng chung kết quả với que thử chẩn đoán nhanh. Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn sẽ có mẫu thống kê bổ sung để các tỉnh áp dụng thực hiện trong 6 tháng cuối năm 2007.