Tình hình sốt rét ở Việt Nam thời gian gần đây tương đối ổn định, tỷ lệ mắc bệnh, ác tính và tử vong giảm hẳn so với những năm trước, đây là là một thành quả rất lớn của chương trình phòng chống sổt rét (PCSR) quốc gia và có phần đóng góp rất ý nghĩa của công tác xét nghiệm ở tất cả các tuyến trong hệ thống y tế. Gửi lam kiểm tra định kỳ là một hình thức kiểm tra gián tiếp giúp nâng cao kỷ năng phát hiện ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) nhằm điều trị kịp thời, hạ thấp tỉ lệ tử vong do sốt rét. Đây là công tác thường quy của Viện sốt rét KST-CT Qui Nhơn trong công tác PCSR với sự cộng tác tích cực của 15 tỉnh trong khu vực miền Trung-Tây nguyên.
1. Lam gửi kiểm tra:
Trong năm 2006, mặc dù rất bận rộn với công tác PCSR của chương trình quốc gia và Quĩ toàn cầu nhưng theo đánh giá sơ bộ thì công tác gửi lam kiểm tra định kỳ vẫn được các tỉnh thực hiện tốt và đều đặn: Quảng Bình gửi 809 lam, Quảng Trị: 3235 lam, Thừa Thiên Huế; 1410 lam, Đà Nẵng: 618 lam, Quảng Nam: 3859 lam, Quảng Ngãi: 413 lam, Bình Định: 3357 lam, Phú Yên: 931 lam, Khánh Hòa: 4291 lam, Ninh Thuận: 1295 lam, Bình Thuận: 6535 lam, Gia Lai: 3718 lam, Kon Tum: 6492 lam, Đắc Lắc: 421 lam, Đắc Nông: 1263 lam. Các tỉnh gửI 100% lam âm là Quảng Bình và Thừa Thiên Huế. Như vậy số lam gửI kiểm tra của toàn khu vực là 38647 lam, trong đó số lam dương là 2082và lam âm là 36535.
2. Kết quả kiểm tra:
Kỹ thuật làm tiêu bản có ảnh hưởng rất lớn đến công tác chẩn đoán KSTSR. Chất lượng lam gửi kiểm tra phần lớn đạt yêu cầu, nhưng vẫn còn không ít những sai sót về kỹ thuật ( kích thước, độ dày giọt máu; sự bắt màu của thuốc nhuộm) và công tác bảo quản lam chưa đạt yêu câù (lam bẩn, trầy xước, giọt máu trôi) nên công tác kiểm tra lam cũng gặp nhiều khó khăn.
Kết quả kiểm tra về định loại KSTSR cho thấy sai sót chung của cả khu vực là 0,16% so với tổng số lam gửi kiểm tra; số lam sai từ (+) sang (-) chiếm tỷ lệ 0,02% so vớI số lam (-) đã gửI kiểm tra, không có trường hợp lam sai từ (-) sang (+); lam sai chủng (0,62%), sót thừa thể (1,68%), sót phối hợp (0,19%) so với số lam (+) đã gửi kiểm tra và rơi vào các tỉnh: Quảng Trị (sót phối hợp:0,85%; sai sót chung: 0,03%), Quảng Nam (sai chủng: 0,33%; sót thừa thể: 2,62%, sót phối hợp: 0,33%; sai sót chung: 0,26%),Quảng Ngãi (sót thừa thể: 15,79%; sai sót chung: 0,73%, Bình Định (sót thừa thể: 0,27%; sai sót chung:0,03%), Ninh Thuận (sai chủng:1,50%; sót thừa thể: 3,01%; sót phối hợp: 0,75%; sai sót chung: 0,54%), Bình Thuận (sai từ (+)à (-): 0,13% !important; sai chủng:1,30%; sót thừa thể: 3,13%; sai sót chung: 0,38%), Gia Lai (sai chủng: 0,81%; sót thừa thể: 0,40%; sai sót chung: 0,08%), Kon Tum (sai chủng: 1,03%; sót thừa thể: 1,03%; sót phối hợp: 1,03%; sai sót chung:0,05%), Đắc Nông (sai chủng: 0,88%; sót thừa thể: 2,19%; sai sót chung: 0,55%)
3. Một số kiến nghị:
Để có kết quả tốt trong công tác xét nghiệm và kiểm tra , đề nghị các đơn vị quan tâm hơn nữa kỹ thuật làm sạch và bảo quản lam máu, kỹ thuật viên các tuyến thực hiện tốt kỹ thuật làm tiêu bản KST sốt rét.
Để thưc hiện tốt qui định gửi lam kiểm tra của chương trình PCSR quốc gia, đề nghị các đơn vị gửi lam kiểm tra đủ số lượng, đúng thành phần và thời gian qui định.