Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đau nửa đầu là một trong bốn chứng bệnh khó chịu và phổ biến nhất. Tại nhiều quốc gia tỷ lệ người mắc hội chứng này chiếm 10% dân số. Đau nửa đầu có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, đối tượng bị mắc nhiều nhất ở lứa tuổi từ 20 đến 55 và chủ yếu là phụ nữ.
Chưa ghi nhận trường hợp tử vong nào vì lý do này, nhưng chứng đau nửa đầu gây khó chịu đến mức các chuyên gia y tế coi đây là một bệnh kinh niên nghiêm trọng. Không phải tất cả đau đầu đều là “migraine”. Hội chứng đau nửa đầu thường kéo dài suốt một, hai thậm chí ba ngày liền. Tình trạng đau đầu dồn dập khởi đầu chỉ xảy ra một ở một nửa đầu, đi kèm với nó là cảm giác sợ ánh sáng, khó thở, buồn nôn, sợ tiếng ồn và mùi vị… Tình trạng đau đớn kéo dài và nghiêm trọng tới mức người bệnh không thể làm được bất cứ công việc gì, hoạt động và nổ lực thể chất chỉ làm tình hình ngày càng thêm tồi tệ.
Ở 10% số người xuất hiện Hội chứng đau nửa đầu có thể được báo trước. Lúc đó sẽ xuất hiện tình trạng rối loạn tầm nhìn, ví dụ những tia sáng, những đường sáng hay tối mập mờ. Trong thời gian khởi phát, cũng có thể xuất hiện những rối loạn ngôn từ, không làm chủ được cánh tay và không nhìn rõ một phía. Những triệu chứng như thế kéo dài vài chục phút. Sau đó tất cả biến mất và cơn đau nửa đầu điển hình mãi sau mới xuất hiện.
Cho tới nay chưa rõ nguyên nhân cũng như chưa có xét nghiệm khả dĩ nào cho phép phát hiện chứng bệnh, bác sĩ chỉ có thể nhận biết qua phỏng vấn thông tin từ bệnh nhân. Tuy nhiên chế sinh bệnh được biết là có sự nhạy cảm quá mức của hệ thần kinh với những thay đổi của cơ thể hay môi trường xung quanh. Trong quá khứ tối thiểu có 5 dạng đau đầu tương tự là cơ sở để chẩn đoán.
Hội chứng “migraine” có tính di truyền. Nếu trong bố và mẹ có một người mắc bệnh thì nguy cơ của con là 50%. Trường hợp cả bố và mẹ cùng bị thì nguy cơ mắc của con lên tới 70%. Cũng có nhiều nhân tố tạo điều kiện thích hợp cho migraine phát triển. “Vì thế giáo dục đóng vai trò quan trọng, cần phải biết làm gì để tránh kích thích migraine tấn công. Nếu sống hài hòa, lành mạnh, nhất quán với nhịp hằng ngày, tức ăn ngủ đều đặn, đúng giờ, thực đơn thích hợp… đóng vai trò đặc biệt quan trọng”, giáo sư Jacek Rozniecki, giám đốc Bệnh viện Thần kinh Ba Lan nhấn mạnh.  |
| Tỷ lệ nữ giới đau nửa đầu nhiều hơn nam. (Ảnh: Shutter stock) |
Thực tế khi đau đầu, nạn nhân thường tìm đến các loại thuốc giảm đau không steroid (non-steroid) được bán tự do như: Aspirin, paracetamol, ibuprofen. Những dược phẩm này thường chỉ có tác dụng làm dịu cơn đau, không loại bỏ hoàn toàn, không đẩy lùi cả những triệu chứng đi kèm. Trong một số trường hợp thậm chí còn làm nặng thêm tình hình.
Sai lầm phổ biến là uống liều quá nhỏ. Ví dụ, aspirin chỉ bắt đầu mang lại cảm giác dễ chịu sau khi uống cùng lúc 2 viên (1.000mg). Sau một viên, đầu vẫn còn đau. Sau một thời gian nhất định, cơn đau dữ dội hơn buộc người bệnh phải dùng tiếp viên thứ 2, nổ lực này cũng không cải thiện gì hơn. Tuy nhiên điều này không có nghĩa, việc dùng đúng thuốc cũng vô hiệu.
Tìm đến nhóm thuốc này thường là những đối tượng mà “migraine” là phản ứng tự nhiên của cơ thể với tình trạng thay đổi áp xuất không khí.
Những dược phẩm khác kết hợp với paracetamol và cafein vừa phát huy tác dụng giảm đau vừa tác động đến hoạt động của mao mạch có thể nhanh chóng mang lại cảm giác dễ chịu. Cafein cũng được kết hợp trong các dược phẩm có ecgotamin. Sự liên kết này cũng rất hiệu quả trong nổ lực cắt cơn đau đầu. Tuy nhiên cần phải lưu ý rằng, cafein có trong cafe có thể gây ra “migraine” ở một số người. Việc bất ngờ ngừng dùng cafe hoặc coca-cola với những người thường xuyên sử dụng hai loại nước uống này cũng có thể gây đau đầu.
Hiện nay, Tryptan là thuốc điều trị migraine tốt hơn hết nhưng tiếc rằng sản phẩm này dù đã có mặt trên thị trường từ nhiều năm nay, song nhiều người vẫn chưa biết đến. Trong khi tryptan là loại thuốc rất hiệu quả và an toàn, nó an toàn hơn nhiều so với những loại thuốc có cùng cơ chế tác dụng, ví dụ như ecgotamin. Những người sau cơn đột quỵ, đối tượng bị động mạch vành hoặc huyết áp cao không thể kiểm soát là đối tượng không nên sử dụng. Tuy nhiên tất cả chứng bệnh này phần lớn là vấn đề của người cao tuổi, trong khi nạn nhân chính là phụ nữ lứa tuổi 20 - 45.  |
Thư giản kết hợp hoạt động thể chất vừa phải có thể giúp giảm tình trạng đau nửa đầu (Ảnh: Dailymail) |
Hiện tại, các chuyên gia y tế đang đặt nhiều hy vọng vào sản phẩm mới có tên Telcagepant. “Sản phẩm này vẫn trong quá trình làm thủ tục đăng ký ở Mỹ và châu Âu. Có thể xuất hiện trên thị trường trong một hoặc hai năm tới. Telcagepant không có tác dụng phụ như Tryptan nhưng cũng hiệu quả và giảm thiểu đáng kể nguy cơ tái đau nửa đầu sau vài ba giờ hoặc vào ngày hôm sau. Trên 1.200 người với tình trạng migraine vừa phải hoặc nghiêm trọng đã tham gia chương trình thử nghiệm sản phẩm mới trong giai đoạn nghiên cứu lâm sàng cuối cùng. Trong những tác dụng phụ của Telcagepant, những người tham gia thử nghiệm nhắc nhiều đến tình trạng khô vòm họng, khó thở và mệt mỏi. Ngoài ra không có gì nghiêm trọng.
Không thể lạm dụng thuốc, vì có thể dẫn đến sự xuất hiện của chứng bệnh khác có tên là hội chứng đau đầu sau thuốc. Rất dễ khả năng xảy ra lạm dụng thuốc, một khi đối tượng là người thường xuyên mắc chứng đau nửa đầu. Cơn đau xuất hiện vào buổi sáng và dữ dội tới mức buộc phải dậy uống thuốc ngay. Nổ lực mang lại cảm giác dịu bớt ngắn ngủi và cần phải uống viên tiếp theo. Thời gian ngắn sau đó bệnh nhân cho rằng cần phải uống thuốc hằng ngày vì ngày nào cũng bị đau.
Tại Mỹ, qua nghiên cứu trên 24 nghìn bệnh nhân. Trong những câu hỏi phỏng vấn, có câu liên quan đến biệt dược đã từng sử dụng. Kết quả cho thấy: với những đối tượng đã uống liên tục 8 ngày Barbiturant hoặc biệt dược chứa coden, dạng đau này một năm sau đó xuất hiện gấp đôi do với bệnh nhân cùng hoàn cảnh điều trị theo cách khác. Nhưng cơn đau nhỏ lẽ được điều trị sai phác đồ đã biến 209 trường hợp trở thành mạn tính.