Trong 6 tháng đầu năm 2009, các chỉ số bệnh nhân sốt rét, ký sinh trùng sốt rét, sốt rét ác tính và tử vong sốt rét ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên đều có xu hướng gia tăng ở mức báo động. Để ngăn chặn sự bùng phát thành dịch sốt rét, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn vàCục Y tế dự phòng & Môi trường-Bộ Y tế đã có công văn cảnh báo nguy cơ dịch sốt rét và chỉ đạo các tỉnh trong khu vực tăng cường biện pháp phòng chống sốt rét tại các vùng trọng điểm.
Tình hình sốt rét khu vực miền Trung-Tây Nguyên trong tháng 7-2009
Bệnh nhân sốt rét (BNSR):
So sánh số liệu thống kê toàn khu vực tháng 7 năm 2009 với cùng kỳ năm 2008, số bệnh nhân sốt rét (2107/1965) tăng 7.23%, trong đó khu vực Tây Nguyên (862/628) tăng 37.26% và miền Trung (1245/1337) giảm 6.88%.
Bệnh nhân sốt rét tăng ở 8/15 tỉnh khu vực, cao nhất là Gia Lai (120%), Bình Thuận (105%), Bình Định (47.62%), Đăk Lăk (34.42%), Thừa Thiên-Huế (26%), Phú Yên (18.92%), Quảng Bình (4.82%) và Đăk Nông (3.07%).
Ký sinh trùng sốt rét (KSTSR):
So sánh số liệu thống kê toàn khu vực tháng 7 năm 2009 với cùng kỳ năm 2008, số ký sinh trùng sốt rét tăng 19.67%%, trong đó khu vực Tây Nguyên tăng 144.82% và miền Trung giảm 10.01%.
Ký sinh trùng sốt rét tăng ở 8/15 tỉnh khu vực, cao nhất là Gia Lai (203.62%), Đăk Lăk (188.65%), Bình Định (141.20%), Bình Thuận (110.65%), Đăk Nông (63.77%), Phú Yên (31.30%), Quảng Ngãi (27.76%) và Khánh Hòa (13.17%).
Sốt rét ác tính (SRAT):
Trong tháng 7/2009 toàn khu vực có 8 ca sốt rét ác tính (miền Trung 6 ca, Tây Nguyên 2 ca), không tăng không giảm so với cùng kỳ năm 2008 (8/8).
Tử vong sốt rét (TVSR):
Trong tháng 7/2009 toàn khu vực có 3 ca tử vong do sốt rét (miền Trung 1 ca, Tây Nguyên 2 ca), tăng 1 ca so với cùng kỳ năm 2008 (3/2).
Đây là tháng thứ tư liên tiếp tình hình sốt rét khu vực miền Trung-Tây Nguyên tiếp tục gia tăng, tuy mức độ tăng có dấu hiệu chậm lại nhưng diễn biễn vẫn còn phức tạp, nhất là với các tỉnh có sự gia tăng cùng lúc bệnh nhân sốt rét và ký sinh trùng sốt rét (Gia Lai, Đăk Lăk,Đăk Nông, Bình Thuận, Bình Định, Phú Yên) và các tỉnh có tử vong sốt rét (Quảng Bình, Kon Tum,Đăk Lăk). Điều đáng lo ngại là chỉ trong tháng 7/2009 đã có 3 ca tử vong sốt rét bằng cả số tử vong trong 6 tháng đầu năm 2009, nâng số tử vong toàn khu vực lên đến 6 ca; số ca tử vong sốt rét vẫn tập trung chủ yếu ở các đối tượng di biến động vào vùng sốt rét, không được phát hiện điều trị sớm dẫn đến biến chứng nặng ở nhiều cơ quan phủ tạng quá khả năng cấp cứu của các tuyến bệnh viện.
Mặc dù sốt rét tại các “điểm nóng” đã được khống chế kịp thời, nhưng từ nay đếncuối năm là mùa mưa đồng thời là mùa truyền bệnh sốt rét ở miền Trung-Tây Nguyên nên dự báo số ca mắc sốt rét và tử vong sốt rét tiếp tục gia tăng cùng khả năng bùng phát thành dịch do đó tcác tỉnh trong khu vực cần tăng cường hơn nữa công tác chỉ đạo & giám sát, phun tẩm hóa chất diệt véc tơ cho những vùng có nguy cơ xảy dịch, tăng cường công tác điều trị bệnh nhân sốt rét và cấp thuốc tự điều trị cho những người đi xa cơ sở y tế dài ngày trong vùng sốt rét lưu hành.
Các biện pháp phòng chống sốt rét tăng cường trong 6 tháng cuối năm 2009
Thực hiện Công văn chỉ đạo của Cục Y tế dự phòng & môi trường-Bộ Y tế và Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn về công tác tăng cường phòng chống sốt rét; các Sở Y tế, Trung tâm Phòng chống sốt rét-KST-CT/Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh thuộc khu vực miền Trung-Tây Nguyên đã chỉ đạo các tuyến khẩn trương triển khai các hoạt động phòng chống sốt rét, nhất là chiến dịch phòng chống sốt rét đợt 2/2009 (tháng 8-9/2009) tại các vùng trọng điểm và các vùng có nguy cơ xảy dịch cao.
Tại tuyến y tế cơ sở (Trung tâm Y tế huyện, Trạm Y tế xã, y tế thôn bản): tăng cường công tác giám sát, phát hiện điều trị sớm bệnh nhân sốt rét và cấp thuốc tự điều trị cho các đối tượng đi rừng, ngủ rẫy dài ngày để hạn chế tỷ lệ mắc sốt rét, tỷ lệ biến chứng và tử vong do sốt rét. Tăng cường biện pháp truyền thông giáo dục phòng chống sốt rét cho cộng đồng bằng các thông điệp dễ hiểu, dễ tiếp cận để mỗi người dân chủ động có ý thức tự bảo vệ khi vào vùng sốt rét lưu hành.
Tại tuyến tỉnh (Trung tâm PCSR/Trung tâm YTDP, Bệnh viện tỉnh): tăng cường hoạt động giám sát để phát hiện sớm các vùng có khả năng xảy dịch chỉ định phun tẩm hóa chất bổ sung,đảm bảo cung cấp đủ thuốc sốt rét cho các cơ sở y tế trong địa bàn quản lý để đảm bảo phục vụ công tác điều trị bệnh nhân sốt rét. Các tuyến bệnh viện đa khoa, tỉnh/huyện cần nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị bệnh nhân sốt rét theo phác đồ của Bộ Y tế quy định và tăng cường chỉ đạo điều trị sốt rét tại tuyến trước để hạn chế tỷ lệ tử vong. Báo cáo kịp thời tình hình sốt rét và diễn biến dịch bệnh về Viện để kịp thời có biện pháp chỉ đạo và xử lý kịp thời, không để dịch sốt rét xảy ra trên địa bàn.
Tuyến Trung ương (Cục Y tế dự phòng & môi trường-Bộ Y tế, các Viện Sốt rét-Ký sinh rùng-Côn trùng) đảm bảo cung cấp đủ hóa chất diệt côn trùng (phun, tẩm màn), thuốc chống sốt rét các loại, vật tư và kinh phí phòng chống dịch khi cần thiết để các tỉnh kịp thời thực hiện. Có kế hoạch kiểm tra, giám sát các tỉnh có nguy cơ sốt rét cao và các vùng sốt rét trọng điểm để có biện pháp chỉ đạo kịp thời.