Trong thời gian gần đây theo phản ảnh của một số nguồn tin trên thông tin đại chúng, tình hình sốt rét tỉnh Quảng Nam có nguy cơ bùng phát ở huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam. Tiếp nhận thông tin trên, Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn và Sở Y tế Quảng Nam đã chỉ đạo Trung tâm Phòng chống sốt rét-Bướu cổ tỉnh Quảng Nam đánh giá tình hình sốt rét và hoạt động phòng chống sốt rét trên địa bàn tỉnh năm 2006 để có biện pháp ngăn chặn kịp thời.
Qua điều tra khảo sát thực tế tình hình sốt rét tại huyện Nam Trà My cùng một số huyện trọng điểm khác trong địa bàn tỉnh và số liệu thống kê sốt rét, thực trạng tình hình sốt rét tỉnh Quảng Nam 11 tháng năm 2006 được tóm tắt như sau:
1. Tình hình sốt rét Quảng Nam năm 2006:
Tình hình sốt rét Quảng Nam 11 tháng 2005 và 2006 |
Các chỉ số | Năm 2005 | Năm 2006 | Đánh giá |
Bệnh nhân sốt rét (BNSR) | 6.051 | 3.190 | 47,48% |
Sốt rét ác tính (SRAT) | 12 | 2 | â |
Tử vong sốt rét (TVSR) | 1 | 0 | â |
Ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) P.falciparum: P.vivax: Phối hợp (FV): Tỷ lệ KSTSR/lam | 3.896 2.327 1.518 51 4,29 | 1.654 998 615 41 2,32 | â57,55% â46,03 % |
Dịch sốt rét | 0 | 0 | |
So với cùng kỳ năm 2005, tình hình sốt rét toàn tỉnh giảm đáng kể theo từng huyện (ngoại trừ tăng nhẹ tại Nam Giang (153ca/134ca)) và giảm dần hàng tháng. Bệnh nhân sốt rét (BNSR) giảm 47,28% (3190ca/6051ca), tỷ lệ KSTSR/lam giảm 46,03% (2,32%/4,29%), SRAT giảm 10 ca (2/12), chết do SR giảm 1 ca (0/1).
Tuy nhiên, vẫn còn một vài xã sốt rét không giảm và tồn tại dai dẳng.
2. Tình hình sốt rét tại huyện Nam Trà Mi năm 2006:
So với năm 2005, BNSR giảm 52,00% (1906ca/3971ca), tỉ lệ KSTSR/lam giảm 37,16%, SRAT giảm 4 ca (1/5), chết do sốt rét giảm 1 ca (0/1). Cũng như ở mức độ toàn tỉnh, tại Nam Trà Mi, sốt rét giảm đều hàng tháng tại 8/10xã, chỉ còn khu trú tại hai xã sốt rét còn tồn tại dai dẳng Trà Dơn (BNSR tăng 7,26%; KSTSR tăng 7,55%) và Trà Leng (BNSR tăng 2,82% và KSTSR tăng 21,30% khư trú tại thôn 1 và thôn 3); Tuy nhiên vẫn nằm trong khả năng kiểm soát của ngành y tế Quảng Nam.
Nguyên nhân sốt rét dai dẳng tại Trà Leng và Trà Dơn:
Do màng lưới y tế cơ sở yếu kém: thiếu cán bộ, công tác giám sát của Đội Y tế dự phòngchưa có hiệu quả, Y tế xã và Y tế thôn bản giám sát và quản lý ca bệnh chưa tốt; ngoài ra có sự tăng cường giám sát sốt rét liên tục của các tuyến trung ương, tỉnh, huyện trong các tháng tại các xã này góp phần tăng số ca bệnh được phát hiện.
Địa bàn phức tạp, phân bố dân cư không thuận lợi cho công tác giám sát, quản lý ca bệnh; các hoạt động của người dân làm gia tăng tiếp xúc với muỗi (tỉ lệ ngủ màn thấp 20- 30%); ngủ lại rẫy dài ngày, cấu trúc nhà sơ sài, nhỏ, trống, phên thưa... làm hạn chế hiệu quả các biện pháp phòng chống vector tại Nam Trà Mi; việc tuân thủ phác đồ điều trị không tốt làm gia tăng lũy tích các ca sốt rét do P.vivax; sự thay đổi môi trường do tác động của công trình thuỷ điện sông Tranh vùng giáp ranh với Bắc Trà Mi (xã Trà Dơn là tiếp điểm); sự giao lưu với các bãi vàng thuộc huyện Phước Sơn (dân thôn 3 Trà Dơn, thôn 3, thôn 1 Trà Leng).  |
 |
Người dân Nam Trà My vẫn chưa có thói quen
sử dụng màn ngủ |
3. Các hoạt động phòng chống sốt rét đã triển khai:
Phối hợp TTYT huyện, đội YTDP huyện Nam Trà Mi cụ thể các địa bàn trọng điểm và phân công cán bộ chịu trách nhiệm cho từng địa bàn; liên hệ các đơn vị thi công để phun hóa chất bảo vệ và cấp thuốc phòng.
Tăng cường giám sát sốt rét: 843 lượt, 332 điểm với 1.264 lượt cán bộ tham gia (tỉnh và các Viện 135 lượt, huyện 99 lượt (Riêng tại Nam Trà Mi đã tiến hành 70 lượt giám sát dịch tễ sốt rét với 312 lượt cán bộ tỉnh và Trung ương tham gia- riêng Viện Sốt rét Quy Nhơn, TW8 lượt với 32 lượt CB)- chủ yếu là tại Trà Leng và Trà Dơn; Giám sát côn trùng 22 lượt tại 18 điểm xã; Giám sát điều trị và thuốc 124 lượt, 64 điểm; Giám sát kinh phí, vật tư 6 lượt, 18 điểm Hiện có 10 cán bộ của Viện Sốt rét Trung ương và Trung tâm Phòng chống Sốt rét- Bướu cổ tỉnh đang giám sát sốt rét tại Trà Dơn.
Đã triển khai có chất lượng các đợt chiến dịch PCVT tại 9 huyện, 86 lượt xã bảo vệ 191.214 lượt người (bằng phun 78.595 người, bằng tẩm 112.529 người). Đã thực hiện tẩm màn bổ sung sau cơn bão số 6 tại xã Trà Dơn bảo vệ 2.939 người dân xã này; đảm bảo cung cấp đủ thuốc sốt rét cho các tuyến
Tại các xã trọng điểm (Trà Dơn, Trà Leng), đã tiến hành điều trị triệt để các ca có KSTSR theo phác đồ hướng dẫn của Bộ y tế; điều trị mở rộng cho toàn dân tại các thôn, nóc- nơi có tỉ lệ KSTSR/lam cao- bằng CV8;
Tăng cường công tác TTGD PCSR tại các địa bàn sốt rét tồn tại dai dẳng, chủ yếu là truyền thông trực tiếp. Phối hợp Quân y biên phòng, Quân y Quân khu 5thực hiện GDTT PCSR tại các xã biên giới thuộc 2 huyện Nam Giang, Tây Giang và huyện Nam trà Mi. Đã thực hiện 3.365 đợt nói chuyện, phát thanh, TLN cho 74.846 người nghe; chiếu phim, triển lãm 97 buổi với 65.500 người xem; viết 4 bài gửi báo, đài; dựng 2 cụm pano; cấp phát hơn 6.000 tờ rơi, áp phích.
4. Các giải pháp trong thời gian đến:
Trong xu thế chung, năm 2006, sốt rét biến động tại hầu hết các tỉnh thuộc khu vực miền Trung- Tây nguyên, mặc dầu sốt rét toàn tỉnh giảm đáng kể so với năm 2006, kể cả tại huyện Nam Trà Mi, công tác phòng chống sốt rét tại Quảng Nam trong thời gian đến cần:
Xác định rõ các khu vực trọng điểm để có kế hoạch đầu tư, giám sát về mọi mặt. Bên canh đó không quên giám sát lại cácđịa bàn sốt rét tương đối ổn định. Đặc biệt, cần tăng cường giám sát các thời điểm trước, trong và sau tết dương lịch, âm lịch sắp đến.
Tăng cường công tác đào tạo, đào tạo lại cho CBYT các tuyến, nhất là tuyến xã, thôn bản; nâng cao hiệu quả các biện pháp phòng chống muỗi truyền bệnh, giám sát chất lượng chẩn đoán và điều trị tại các cơ sở điều trị- chủ yếu là tuyến xã.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền: chọn đối tượng, chọn điểm- ưu tiên các khu vực trong điểm; thực hiện tốt chương trình 12, nhất là tại các xã biên giới thuộc các huyện Tây Giang và Nam Giang.
Tóm lại, về mặt dịch tễ, tình hình sốt rét Quảng Nam ổn định trên phạm vi toàn tỉnh, các chỉ số sốt rét đều giảm một cách đáng kể tại hầu hết các xã trọng điểm tình hình sốt giảm hơn so với cùng kỳ 2005, chỉ tồn tại dai dẳng tại hai xã Trà Dơn và Trà Leng huyện Nam Trà Mi và hoàn toàn có thể kiểm soát được.