Nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng chống côn trùng y học nói chung và véc tơ sốt rét nói riêng ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên; đồng thời nhằm không ngừng cập nhật thông tin, nâng cao chất lượng chuyên môn, kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ côn trùng, Viện Sốt rét KST-CT Quy Nhơn đã tổ chức tập huấn nâng cao kỹ năng phòng chống véc tơ sốt rét năm 2013 cho cán bộ côn trùng của các Trung tâm Phòng chống sốt rét/Y tế dự phòng 15 tỉnh miền Trung-Tây Nguyên.
Trong phòng chống sốt rét, chi phí sử dụng trong phòng chống véc tơ sốt rét chiếm hơn ½ tổng số kinh phí, vì vậy cần thiết phải nâng cao tối đa hiệu quả các biện pháp phòng chống véc tơ. Muốn như vậy, việc chỉ định các biện pháp phòng chống véc tơ sốt rét phải kịp thời, phù hợp từng thời kỳ, từng địa phương; và điều đó chỉ đạt được khi chúng ta có đầy đủ các thông tin về đối tượng cần phòng chống, đó là các véc tơ sốt rét và các thông tin liên quan đến véc tơ và các biện pháp phòng chống chúng. Ngoài ra, bọ xít hút máu cũng đã nổi lên ở nhiều nơi trong những năm nay gần đây ở 20 tỉnh thành trong cả nước; vì vậy việc phát hiện, giám sát và phòng chống côn trùng gây bệnh là hết sức cần thiết trong giai đoạn này.  |
TS Nguyễn Văn Chương, Viện trưởng phát biểu chỉ đạo lớp tập huấn |
| |
Đội ngũ cán bộ nghiên cứu côn trùng sốt rét nói riêng và côn trùng y học nói chung được sắp xếp từ các Viện đến các Trung tâm PCSR/TTYT dự phòng của các tỉnh thành trong cả nước để đảm nhiệm các chức năng nhiệm vụ được Bộ Y tế giao; Trong đó đặc biệt là công tác giám sát véc tơ và hiệu quả của các biện pháp phòng chống véc tơ, nhằm phát hiện kịp thời những biến động lan truyền sốt rét, sốt xuất huyết, sốt mò… và hiệu quả của các biện pháp phòng chống chúng để đóng góp ý kiến cho Lãnh đạo các Viện, Ban Chủ nhiệm Dự án Quốc gia phòng chống sốt rét và Ban Chủ nhiệm Dự án phòng chống sốt xuất huyết (thuộc Chương trình mục tiêu Quôc gia phòng chống một số bệnh xã hội, bệnh dịch nguy hiểm và HIV/AIDS, giai đoạn 2006-2010) họach định chiến lược sử dụng hóa chất diệt côn trùng, các biện pháp thích hợp nhất trong phòng chống sốt rét và sốt xuất huyết. Trong những năm qua, công tác phòng chống vector sốt rét ở MT-TN đã góp phần quan trọng trong việc khống chế bệnh sốt rét trong khu vực, giảm tỷ lệ mắc, tỷ lệ tử vong và dịch sốt rét. Các kỹ thuật nghiên cứu, tìm hiểu côn trùng bao gồm: điều tra thu thập mẫu vật, xác định thành phần loài, đặc điểm sinh lý, sinh thái, đánh giá vai trò truyền bệnh, mức độ nhạy cảm đối với hóa chất diệt côn trùng của các véc tơ, đánh giá hiệu quả của các biện pháp phòng chống… là những kỹ thuật vô cùng quan trọng trong chương trình phòng chống sốt rét. Bên cạnh đó hiểu biết về hóa chất, về các văn bản pháp quy qui định quản lý, sử dụng hóa chất cũng là những kiến thức-kỹ năng cần thiết cho các cán bộ làm công tác côn trùng. Vì vậy, Không ngừng cập nhật thông tin, nâng cao chất lượng chuyên môn, kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ côn trùng là việc làm hết sức cần thiết, và đó cũng chính là lý do và là mục đích của Lớp tập huấn “Nâng cao kỹ năng phòng chống véc tơ sốt rét cho cán bộ côn trùng tuyến tỉnh khu vực MT-TN năm 2013”.
 |
Các đại biểu, giảng viên và học viên tham dự lớp Tập huấn chụp hình lưu niệm |
Về dự buổi khai mạc và chỉ đạo Lớp tập huấn, có các đồng chí trong Ban Lãnh đạo Viện Sốt rét KST-CT Quy Nhơn: TS. Nguyễn Văn Chương-Viện trưởng; ThS. Huỳnh Hồng Quang-Phó Viện trưởng; các đồng chí trưởng phó các Khoa, phòng và các cán bộ khoa Côn trùng; đặc biệt là sự có mặt tham dự đông đảo của các cán bộ côn trùng các tỉnh thành trong khu vực miền Trung-Tây Nguyên.
Nội dung lớp tập huấn về lý thuyết bao gồm tình hình sốt rét và công tác phòng chống véc tơ ở khu vực MT-TN giai đoạn 2010-2013; véc tơ sốt rét và phòng chống véc tơ sốt rét ở Việt Nam; sự phân bố véc tơ sốt rét và véc tơ kháng hóa chất diệt ở Việt nam giai đoạn 2004-2013; quy trình thử nghiệm nhạy cảm của muỗi Anopheles với hóa chất diệt côn trùng mới của Tổ chức Y tế thế giới năm 2013; lý thuyết kỹ thuật thử nghiệm sinh học xác định hiệu lực diệt tồn lưu của hóa chất trên các loại tường vách; lý thuyết kỹ thuật thử nghiệm sinh học xác định hiệu lực diệt tồn lưu của hóa chất trên màn; bệnh Chagas và phòng chống bênh Chagas trên thế giới.; bọ xít hút máu và phòng chống Bọ xít hút máu trên thế giới và ở Việt Nam; phương pháp nhận biết, định loại và phòng chống bọ xít hút máu ở Việt Nam. Về thực hành bao gồm kỹ thuật thử nghiệm nhạy cảm của muỗi Anopheles với hóa chất diệt côn trùng theo Quy trình mới của Tổ chức Y tế thế giới năm 2013; thực hành kỹ thuật thử nghiệm sinh học xác định hiệu lực diệt tồn lưu của hóa chất trên các loại tường vách; thực hành kỹ thuật thử nghiệm sinh học xác định hiệu lực diệt tồn lưu của hóa chất trên màn; thực hành định loại các loài bọ xít hút máu ở Việt Nam. Thảo luận về Công tác giám sát véc tơ sốt rét và giám sát các biện pháp phòng chống véc tơ sốt rét của tuyến tỉnh; tình hình véc tơ sốt rét và công tác giám sát véc tơ sốt rét, giám sát các biện pháp phòng chống véc tơ ở các địa phương, những khó khăn, tồn tại và đưa ra những kiến nghị, đề xuất cho các hoạt động về phòng chống véc tơ trong thời gian tới.
Kết quả hội thảo cho thấy về tình hình véc tơ: hiện nay chỉ số điểm véc tơ ở nhiều địa phương còn cao, các tỉnh trong khu vực đều có mặt 2 véc tơ sốt rét chính là An. dirus và An. minimus; các véc tơ sốt rét chính được phát hiện hầu hết ở các đợt điều tra tại các khu vực nhà rẫy của người dân. Nhiều địa phương, có những biến đổi mạnh mẽ về môi trường liên quan đến các quần thể muỗi Anopheles như: việc xây dựng các hệ thống thủy lợi, thủy điện, trồng rừng cao su và các rừng kinh tế khác …, đặc biệt trong năm nay được nhận định là một năm có thời tiết thất thường, thuận lợi cho sự phục hồi của các véc tơ sốt rét, nên công tác giám sát véc tơ và các biện pháp PCVT cần phải tăng cường hơn nữa. Về công tác giám sát véc tơ và các biện pháp PCVT ở các địa phương: số lượng cán bộ làm công tác côn trùng ở mỗi tỉnh trung bình 4-5 người, có những tỉnh cá biệt chỉ có 2 người; bên cạnh đó hiện nay các Trung tâm các tỉnh cho phối hợp lồng ghép giữa các đợt công tác giám sát dịch tễ, xét nghiệm và côn trùng với nhau. Đây là những khó khăn cho các cán bộ côn trùng tuyến tỉnh thực hiện các nhiệm vụ phòng chống véc tơ mà Bộ Y tế đã giao. Ngoài ra, hiện nay ở nhiều tỉnh, các trang thiết bị, vật tư chuyên dụng như: bẫy đèn, tuýp bắt muỗi .. đã hư hỏng nhiều, chưa được cấp bổ sung. Cho nên công tác giám sát và phòng chống véc tơ ở tuyến tỉnh còn hạn chế, trong khi tuyến huyện hầu như chưa thực hiện được nhiệm vụ giám sát véc tơ nào.
 |
Các học viên thực hành kỹ thuật thử nhạy cảm |
Qua lớp tập huấn, các cán bộ côn trùng ở các địa phương kiến nghị với Lãnh đạo Ban chủ nhiệm Dự án Quốc gia PCSR, Lãnh đạo Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn có kế hoạch mua sắm và bổ sung các vật tư thiết yếu để điều tra côn trùng cho các tỉnh; đề nghị được có những lớp tập huấn về kỹ thuật và phương pháp nghiên cứu trong thời gian tới, sâu hơn, dài ngày hơn để ngày càng nâng cao chất lượng cho đội ngũ cán bộ côn trùng; thống nhất các biểu mẫu báo cáo và có quy chế báo cáo về công tác giám sát véc tơ và phòng chống véc tơ sốt rét từ các Trung tâm các tỉnh cho Viện Sốt rét-KST-CT. Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn có kế hoạch giám sát hỗ trợ cho các Trung tâm các tỉnh hoàn thiện các kỹ thuật thử nghiệm nhạy cảm và tồn lưu để tiến tới đề xuất cấp chứng chỉ chuẩn Quốc gia về các kỹ thuật thử nghiệm cho các đơn vị. Đề nghị lãnh đạo các Trung tâm PCSR/YTDP các tỉnh tạo điều kiện hơn nữa trong việc triển khai các hoạt động giám sát véc tơ và các biện pháp PCVT.
Ngoài ra, qua lớp tập huấn, các cán bộ côn trùng các tỉnh còn có điều kiện trao đổi, học tập kinh nghiệm lẫn nhau.