Là một khu vực trọng điểm về sốt rét, công tác phòng chống căn bệnh này tại các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên luôn được chú trọng và có sự tham gia tích cực của ngành Y tế cũng như các ban ngành chức năng, tổ chức xã hội. Tại khu vực miền Trung- Tây Nguyên, hiện chỉ có 2 tỉnh có số ca mắc sốt rét tăng là Bình Thuận (tăng 64,78%) và Gia Lai (tăng 15,58%) so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân số bệnh nhân sốt rét gia tăng ở tỉnh Bình Thuận và Gia Lai là do có nguồn lây bệnh từ nhiều năm nay bên cạnh đó một số bệnh nhân mắc bệnh từ Đăk Nông di cư vào là tác nhân lây lan mầm bệnh. Ngoài ra, người dân chưa có ý thức tự bảo vệ khi sống trong vùng sốt rét lưu hành và tỷ lệ ngủ màn chưa cao. 13 tỉnh trong khu vực đều có số ca mắc sốt rét giảm so với cùng kỳ năm 2010 là: Quảng Nam (giảm 65,96%); Quãng Ngãi (giảm 53,42%), Khánh Hòa (giảm 43,21%), Đắk Nông (giảm 42,80%), Đăk Lăk (giảm 34,29%), Quảng Trị (giảm 34,06%), Phú Yên (giảm 32,56%), Kon Tum (giảm 28,04%), Đà Nẵng (giảm 16,67%), Thừa Thiên- Huế (giảm 15,73%), Quảng Bình (giảm 13,83%), Bình Định (giảm 7,88%), Ninh Thuận (giảm 3,89%).
Trao đổi với chúng tôi về công tác phòng chống sốt rét khu vực miền Trung và Tây Nguyên, PGS. TS. Triệu Nguyên Trung- Viện trưởng Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn cho biết: “Ngành Y tế các tỉnh trong khu vực và Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn liên tục phối hợp thực hiện các hoạt động giám sát dịch tễ, truyền thông giáo dục cũng như kịp thời can thiệp, khống chế không để dịch sốt rét gia tăng”. Trong 6 tháng đầu năm 2011, toàn khu vực có 37 ca sốt rét ác tính. Số ca sốt rét ác tính xảy ra ở các tỉnh: Gia Lai 13 ca, Đăk Lăk 8 ca, Đắk Nông 4 ca, Ninh Thuận 4 ca, TP. Đà Nẵng 3 ca, Kon Tum 2 ca, Quảng Nam 1 ca, Bình Định 1 ca.
 |
Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn phối hợp chặt chẽ với các Sở Y tế,
Trung tâm Phòng chống sốt rét, Trung tâm Y tế dự phòng và các bệnh viện tuyến tỉnh
tăng cường phòng chống sốt rét tại địa phương. |
Với vị trí, vai trò của đơn vị đầu ngành trong phòng chống rốt rét khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn đã phối hợp chặt chẽ với các Sở Y tế, Trung tâm Phòng chống sốt rét, Trung tâm Y tế dự phòng và các bệnh viện tuyến tỉnh tăng cường phòng chống sốt rét tại địa phương. Cán bộ của Viện cũng trực tiếp chỉ đạo, tham gia hoạt động phòng chống sốt rét tại các tỉnh sốt rét trọng điểm như Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, Đắk Nông, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận.
Không chỉ dự báo sớm được tình hình sốt rét, Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn còn hỗ trợ tốt các tỉnh trong việc chủ động hoàn thiện các biện pháp can thiệp ở vùng có nguy cơ gia tăng sốt rét. Những vùng có dân di biến động, vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa luôn được các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương quan tâm, thực hiện các biện pháp phòng chống, nhờ đó đã khống chế được sự gia tăng sốt rét. Bên cạnh đó, tại những khu vực giáp biên, Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn chú trọng nâng cao chất lượng các biện pháp chuyên môn kỹ thuật trong các chiến dịch phòng chống sốt rét, đồng thời thực hiện việc khống chế dịch với phát hiện điều trị sớm các ca bệnh. Trong thời gian qua, với sự hỗ trợ của Dự án Quỹ toàn cầu phòng chống sốt rét, Viện đã phối hợp với các tỉnh tổ chức nhiều đoàn giám sát dịch tễ sốt rét tại các vùng sốt rét trọng điểm và các vùng có nguy cơ sốt rét cao để đánh giá tình hình sốt rét, đề xuất giải pháp và chống chế kịp thời sự gia tăng đột biến sốt rét.
 |
PGS. TS. Triệu Nguyên Trung- Viện trưởng Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn
phát biểu khai mạc Hội nghị sơ kết công tác phòng chống sốt rét, giun sán khu vực
miền Trung-Tây Nguyên 6 tháng đầu năm 2011 |
Công tác phòng chống sốt rét tại Tây Nguyên đã có được sự nhập cuộc quyết liệt của UBND các tỉnh. Nhận thức rõ tác động của bệnh sốt rét đối với sự phát triển kinh tế, xã hội, UBND các tỉnh chỉ đạo nâng cao chất lượng các biện pháp phòng chống sốt rét cũng như bổ sung các biện pháp phun tồn lưu hóa chất, tẩm màn, điều trị bệnh nhân ở những vùng có nguy cơ xảy ra dịch cao. Ngành Y tế tỉnh thực hiện chế độ giao ban hàng tháng từ dưới lên, tuyến xã báo cáo lên tuyến huyện, tuyến huyện báo cáo lên tuyến tỉnh về công tác phòng chống dịch. Nhiều tỉnh đã xây dựng hệ thống dự báo dịch sớm, bước đầu phát huy hiệu quả, nhờ đó thông tin sốt rét được phân tích và xử lý kịp thời. Bên cạnh đó, Trung tâm Phòng chống sốt rét các địa phương đều gửi báo cáo về tình hình diễn biến bệnh sốt rét về Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn đúng thời gian quy định, do đó Viện đã báo cáo kịp thời cho Bộ Y tế và phản hồi cho các địa phương.
Tại các địa phương, việc chẩn đoán, điều trị và quản lý thuốc sốt rét được thực hiện kịp thời. Nhu cầu điều trị bệnh nhân sốt rét của các cơ sở y tế, của người dân được ngành Y tế đáp ứng tốt. Thuốc sốt rét được cấp đến y tế thôn bản giúp cho công tác điều trị sớm bệnh nhân cũng như cấp thuốc tự điều trị cho các đối tượng làm ăn xa cơ sở y tế trong các vùng sốt rét lưu hành theo chỉ định. Các tỉnh tăng cường thực hiện phát hiện sớm, điều trị kịp thời, phát huy hiệu quả hoạt động của các điểm kính hiển vi nhằm hạn chế sốt rét ác tính, tử vong do sốt rét.
Công tác truyền thông giáo dục, xã hội hóa phòng chống sốt rét đạt hiệu quả là một trong những yếu tố bền vững củng cố thành quả phòng chống sốt rét, vì vậy công tác này được quan tâm và triển khai rộng ở các địa phương dưới nhiều hình thức như nói chuyện, phát thanh, thảo luận nhóm. Trung bình mỗi năm, ngành Y tế các tỉnh đã thực hiện 100.722 lượt truyền thông cho hơn 12 triệu lượt người nghe; 16.700 lượt truyền thông trực tiếp tại hộ gia đình cho hơn 21 nghìn lượt người nghe; chiếu video và biểu diễn văn nghệ 3.000 buổi cho 1,2 triệu lượt người xem; phát 32.700 tranh và tờ rơi, xây dựng 2 pano truyền thông phòng chống sốt rét.
Nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tại địa phương, các tỉnh trong khu vực đã tiến hành đào tạo 168 lớp cho 4.648 học viên là cán bộ y tế cơ sở xã, thôn bản, cán bộ điều trị tại bệnh viện, xét nghiệm viên các tuyến. Tích cực đi đầu trong công tác đào tạo, Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn tiếp tục mở các lớp đào tạo cán bộ trung cấp xét nghiệm; phối hợp với Trường Đại học Tây Nguyên, Đại học Y dược Huế, Học viện Quân y, Viện Sốt rét- Ký sinh trùng- Côn trùng Trung ương giảng dạy và hướng dẫn sau đại học chuyên ngành ký sinh trùng và côn trùng; tổ chức tập huấn nâng cao kỹ thuật xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét bằng kính hiển vi và test chuẩn đoán nhanh, dịch tễ sốt rét cho cán bộ y tế tuyến huyện theo nguồn kinh phí Dự án Quỹ toàn cầu phòng chống sốt rét.
 |
Tẩm màn cho bà con dân tộc thiểu số tại địa phương |
Với sự nhập cuộc chủ động tích cực của ngành Y tế và sự tham gia tích cực, đồng bộ của chính quyền các cấp, các ban ngành liên quan, công tác phòng chống sốt rét tại các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên đã có nhiều khởi sắc. Số vùng có sốt rét lưu hành giảm dần. Số người dân chung sống với sốt rét cũng giảm rõ rệt. Tác hại của dịch sốt rét được kiềm tỏa giúp chất lượng cuộc sống của người dân tăng lên.