Mặc dù bệnh sốt rét đã được khống chế ở nhiều vùng trọng điểm, tuy nhiên sự tái xuất hiện các ổ bệnh sốt rét ở những vùng sốt rét ở những vùng sốt rét đã nhiều năm giảm thấp như huyện Tuy Phong (Bình Thuận) và huyện Nhà Bè (Tp. Hồ Chí Minh) mà nguyên nhân được xác định bắt đầu từ những ca bệnh ngoại lai là hồi chuông cảnh báo về khả năng kiểm soát sốt rét của tuyến y tế cơ sở.
Phát hiện ổ bệnh sốt rét ở Thành phố Hồ Chí Minh
Trong 10 ngày, hơn 20 ca sốt rét đã được Y tế dự phòng thành phố Hồ Chí Minh phát hiện tại huyện Nhà Bè. Hầu hết bệnh nhân không nguy kịch, song theo các bác sĩ, tình hình cho thấy mầm bệnh đã xuất hiện và khả năng lây lan rất cao. Đại diện Trung tâm y tế dự phòng thành phố Hồ Chí Minh cho biết, trong số trường hợp bị sốt rét được phát hiện có một gia đình cả mẹ và con cùng dương tính, 4 ca dưới 15 tuổi, còn lại bệnh nhân đều trong độ tuổi từ 18 đến 35.  |
20 trường hợp đã phải nhập viện vì sốt rét |
"Chỉ có 2 người mắc sốt rét ác tính, còn lại đều là sốt rét cơn. Tuy nhiên có hơn 20 ca bệnh xuất hiện trong thời gian chưa đến 2 tuần tại cùng một huyện là điều cần quan tâm, bởi mầm bệnh có thể sẽ lây lan", bác sĩ Trần Phủ Mạnh Siêu - Giám đốc Trung tâm y tế dự phòng thành phố cho biết. Trong đợt kiểm tra dịch tễ cuối tuần qua tại khu vực có ca bệnh và vùng lân cận, Trung tâm y tế dự phòng TP HCM đã phát hiện trong môi trường xuất hiện muỗi sốt rét mang ký sinh trùng gây bệnh. Việc phun hóa chất diệt muỗi đã lập tức được tiến hành.
Tiến sĩ - Bác sĩ Nguyễn Hòan Phú, phó khoa Nhiễm Việt - Anh, Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới cảnh báo, quan điểm bệnh sốt rét ngày nay không còn nữa là sai lầm, bởi ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc hiện vẫn lưu hành ở một số vùng Việt Nam. Tỷ lệ tử vong do sốt rét ác tính khoảng 10%. Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới thành phố Hồ Chí Minh vẫn thường xuyên tiếp nhận bệnh nhân sốt sét. Nhiều trường hợp sốc nặng, thậm chí nguy kịch tính mạng do sốt rét ác tính.
Bác sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới, cho biết, triệu chứng thường thấy của sốt rét là rét run, sốt nóng, toát mồ hôi. Một số ca lại không có triệu chứng mà chỉ ớn lạnh, lúc sốt lúc không. Việc xác định bệnh rất đơn giản, có thể được thực hiện ở bệnh viện tuyến phường xã. Chính vì thế, người có triệu chứng sốt rét, đặc biệt là những người sống ở khu vực có bệnh lưu hành, hoặc chỉ cần đi qua vùng bị dịch, cần đến cơ sở y tế sớm để được chẩn đoán.
20 ca sốt rét nhập viện trong tuần
Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới đã tiếp nhận 20 bệnh nhân ngụ tại huyện Nhà Bè nhập viện trong tình trạng sốt cao, rét run theo từng cơn. Kết quả xét nghiệm cho thấy các bệnh nhân này đã bị nhiễm ký sinh trùng gây bệnh sốt rét.
TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới thành phố Hồ Chí Minh cho biết, hơn một tuần qua khoa Nhiễm D Việt - Anh của bệnh đã tiếp nhận 20 trường hợp mắc bệnh sốt rét, ổ bệnh này tập trung tại huyện Nhà Bè. Trước đó, một số bệnh nhân đã xuất hiện các triệu chứng sốt cao theo từng cơn kéo dài trong nhiều ngày nhưng không giảm nên đã đến khám tại bệnh viện địa phương. Tại đây bác sĩ nghi bệnh nhân mắc sốt rét, ngay lập tức các bệnh nhân được chuyển đến bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới điều trị.
Tổng số ca bệnh tại khoa Nhiễm Việt - Anh đến sáng 01/8 đã lên đến 20 trường hợp. BS Vĩnh Châu cho biết, có 2 bệnh nhân mắc sốt rét ác tính số còn lại là sốt rét cơn sau khi điều trị hầu hết bệnh nhân đã qua được nguy hiểm, một số người đã được xuất viện. Sự xuất hiện trở lại của ký sinh trùng gây bệnh sốt rét, khiến dịch bệnh có nguy cơ lây lan rộng trong cộng đồng nên người dân cần tăng cường các biện pháp phòng tránh.
Sốt rét tái xuất
Sau 15 năm vắng bóng, sốt rét lại tái xuất ở thành phố Hồ Chí Minh. Từ ngày 4-7 đến nay đã có 32 người sống ở xã Hiệp Phước, huyện Nhà Bè phải vào viện do sốt rét. Theo tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu- giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới thành phố Hồ Chí Minh, trong 32 trường hợp chỉ có 7 ca là trẻ dưới 15 tuổi, còn lại là bệnh nhân từ 18 - 35 tuổi.
 |
Phòng chống sốt rét được cho vẫn còn hình thức khiến sốt rét tăng cao.
Ảnh: L.N. |
Các bác sĩ đã xét nghiệm, phân lập ký sinh trùng và cho thấy loại ký sinh trùng Plasmodium vivax gây ra các cơn sốt rét. Tuy nhiên, cũng có 3 ca bị sốt rét ác tính vì mắc phối hợp cả hai loại ký sinh trùng Plasmodium vivax và Plasmodium falciparum.
Bác sĩ Trần Phủ Mạnh Siêu - Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng thành phố Hồ Chí Minh nhận định: Muỗi Anophene epiroticus tái xuất trở lại do biến động môi trường, đặc biệt quanh khu vực rừng phòng hộ Cần Giờ. Thành phố đang vào mùa mưa cũng tạo điều kiện thuận lợi cho cả hai loại muỗi gây sốt rét và sốt xuất huyết bùng phát. Trong khi ngành y tế đang khẩn trương dập dịch sốt rét ở huyện Nhà Bè, mới đây tại huyện Củ Chi lại có thêm một ca sốt rét ác tính được đưa vào BV Bệnh Nhiệt đới thành phố Hồ Chí Minh. Qua điều tra dịch tễ các bác sĩ cho biết, bệnh nhân có thể mang mầmbệnh từ tỉnh Gia Lai về địa phương.
Bác sĩ Siêu cho biết, Trung tâm Y tế dự phòng thành phố Hồ Chí Minh đã khảo sát nơi phát ra căn bệnh sốt rét ở huyện Nhà Bè, đồng thời phun hóa chất và tẩm mùng ở những gia đình có người mắc bệnh. Hiện chưa phát hiện thêm ca mắc mới. Tuy nhiên, theo bác sĩ Siêu, căn bệnh này xuất hiện sau 15 năm vắng bóng là điều bất thường.
TS Lê Thành Đồng - Viện trưởng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng – Côn Trùng thành phố Hồ Chí Minh cho biết, trong 3 năm trở lại đây đều không có véctơ truyền bệnh sốt rét và ca bệnh xuất hiện ở xã Hiệp Phước của huyện Nhà Bè. Vì vậy, từ năm 2007 ngừng các biện pháp phòng chống véctơ bằng hóa chất tại đây. “Qua điều tra, chúng tôi phát hiện thấy An.epiroticus là véc tơ chính truyền bệnh sốt rét”- TS Đồng cho biết.
Trước tình trạng sốt rét quay trở lại, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng – Côn trùng thành phố Hồ Chí Minh đã cử các đoàn công tác phối hợp với Trung tâm Y tế dự phòng thành phố Hồ Chí Minh triển khai biện pháp phòng chống dịch. TS. Đồng khuyến cáo người dân khi có những cơn sốt, ớn lạnh, chia thành cơn rõ rệt, rét run từ 15 phút đến một giờ, bệnh nhân cần phải nhập viện để được điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nặng.
Gia tăng tử vong do sốt rét Thống kê của Viện Sốt rét - Ký sinh trùng – Côn trùng thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, từ đầu năm đến nay tại khu vực Nam bộ và Lâm Đồng, số bệnh nhân sốt rét tăng 8,42% và tử vong do sốt rét tăng 1 ca so với cùng kỳ 2010. Trong 7 ca tử vong do sốt rét từ đầu năm đến nay của cả nước thì ở khu vực miền Trung- Tây Nguyên có 4 ca do vượt quá khả năng điều trị của các tuyến y tế. Nguyên nhân gia tăng ca mắc và tử vong được cho do việc dịch tễ sốt rét, giám sát phun, tẩm của các tuyến chưa thường xuyên, mang tính hình thức; việc giám sát và thực hiện các biện pháp phòng chống sốt rét đối với các đối tượng dân di cư tự do theo mùa vụ, dân đi rừng, ngủ rẫy rất khó khăn, đa số không thực hiện được. |
hân sốt rét, TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu cho biết mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận khoảng 20 ca mắc sốt xuất huyết ở người lớn, trong đó có khoảng 2 ca bệnh nặng. Sốt xuât huyết đang vào mùa, bắt đầu có biểu hiện tăng nhanh.
Phun thuốc diệt muỗi phòng sốt rét
Bác sĩ Trần Minh Hoàng, giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng huyện Nhà Bè, thành phố Hồ Chí Minh cho biết sáng 2-8, lãnh đạo Trung tâm Y tế dự phòng thành phố Hồ Chí Minh đã đến huyện Nhà Bè chỉ đạo kế hoạch phun thuốc diệt muỗi và tẩm mùng cho gần 2.700 hộ dân trên địa bàn xã Hiệp Phước, từ ngày 3 đến hết 7-8 để phòng bệnh sốt rét. Trước đó, từ ngày 4 đến 29-7 tại xã này đã có 22 người dân mắc bệnh sốt rét.
Giải thích tại sao từ ngày 4-7 đã xuất hiện ca bệnh sốt rét đầu tiên nhưng mãi đến ngày 3-8 mới bắt đầu phun thuốc diệt muỗi và tẩm mùng cho người dân, bác sĩ Hoàng cho biết do bước đầu phải điều tra dịch tễ để phát hiện ký sinh trùng nào gây ra những ca bệnh sốt rét trên. Kết quả điều tra dịch tễ cho thấy các trường hợp sốt rét đều chỉ mắc một loại ký sinh trùng Plasmodium vivax và chỉ có hai ca bị sốt rét do ký sinh trùng Plasmodium falciparum (số ca mắc bệnh sốt rét do ký sinh trùng này có nguy cơ tử vong cao hơn).