Tháng 11, ghi nhận 05 vụ ngộ độc thực phẩm tại 5 tỉnh, thành; Thủ tướng Thái nhập viện vì ngộ độc thực phẩm; Cảnh báo ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn Listeria monocytogenes ; Không để xảy ra ngộ độc thực phẩm trong dịp tết
Tháng 11, ghi nhận 05 vụ ngộ độc thực phẩm tại 5 tỉnh, thành
Bộ Y tế cho biết, trong tháng 11/2011, cả nước đã xảy ra 5 vụ ngộ độc thực phẩm tại 5 tỉnh là Tiền Giang, An Giang, Bắc Kạn, Bắc Ninh và Đồng Nai làm 170 người phải nhập viện và 1 trường hợp tử vong. Theo báo cáo từ Sở y tế của các địa phương, nguyên nhân của các vụ ngộ độc là có 1/5 vụ do vi sinh vật, 1/5 vụ do sử dụng rượu có hàm lượng methanol cao, 1/5 vụ do nấm độc và 2/5 chưa xác định được căn nguyên.
Như vậy, tính từ đầu năm đến nay, cả nước đã có 98 vụ ngộ độc thực phẩm làm 4.600 người ngộ độc, trong đó có 16 người tử vong. Trước tình trạng vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn chưa được cải thiện, nhất là dịp Tết Nhâm Thìn đang đến gần, Ban chỉ đạo liên ngành trung ương về an toàn vệ sinh thực phẩm đã thành lập 10 đoàn thanh tra liên ngành để kiểm tra tại 21 tỉnh thành trọng điểm, nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong dịp Tết Nhâm Thìn 2012.
Thủ tướng Thái nhập viện vì ngộ độc thực phẩm
Thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra, người chật vật xoay xở với cuộc khủng hoảng lũ lụt, đã nhập viện trong hôm nay 29.11, vì ngộ độc thực phẩm. Người phát ngôn của chính phủ Thái Lan Titima Chaisang nói: “Bà ấy đang ở bệnh viện Praram 9 vì bị tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm”.
Bà Yingluck, em gái của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra, vốn chưa có nhiều kinh nghiệm chính trị trước khi nhậm chức vào tháng 8 vừa qua và đang chật vật đối phó với trận lũ tồi tệ nhất tại Thái Lan trong nửa thế kỷ qua. Chính phủ Thái Lan chịu nhiều chỉ trích vì phản ứng chậm chạp và đưa ra những thông tin gây nhiễu với người dân về thảm họa.
Theo thông báo ngày 26-9-2011 của Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) về trường hợp ngộ độc thực phẩm từ loại dưa đỏ đã bị nhiễm khuẩn, gây cho trên 61 người mắc, trong đó có 12 người đã tử vong.
Nguyên nhân gây ra các vụ ngộ độc:
Trường hợp ngộ độc mang tính chất phân tán như trên là do vi khuẩn Listeria monocytogenes vây nhiễm vào loại dưa đỏ (cantaloupe) được trồng tại nông trại Jensen, bang Colorado. Sản phẩm trên được phân phối rộng rãi tại nhiều tiểu bang của Mỹ. Cách nay 3 tuần, lần lượt các ca ngộ độc đã được báo cáo tại 15 tiểu bang, theo số liệu chưa đầy đủ đã có trên 61 người mắc và có 12 ca tử vong. Theo điều tra bước đầu, một số dưa đỏ đã bị nhiễm khuẩn trong quá trình thu hái và vận chuyển. Vi khuẩn Listeria cytomonogenes phân tán rất rộng rãi trong môi trường đất, nước, phân gia súc nên rất dễ lây nhiễm qua thực phẩm.
Sự nguy hiểm của vi khuẩn Listeria monocytogenes:
Nguy cơ của loại vi khuẩn này không chỉ dừng lại ở việc gây ra ngộ độc thực phẩm, mà chúng còn gây ra các bệnh lý nguy hiểm như sẩy thai, thai chết lưu, viêm não, nhiễm trùng huyết... Vi khuẩn Listeria khi nhiễm vào cơ thể thường không phát bệnh ngay mà có giai đoạn ủ bệnh sau một thời gian khá lâu, trung bình khoảng 3 tuần, thậm chí đến 2 tháng. Chính vì vậy người ta thường không nhận biết sự tấn công của loại vi khuẩn này.
Dấu hiệu khởi phát là có sốt, khó chịu, đau cơ... Nếu độc tố đủ mạnh chúng sẽ gây ra ngộ độc thực phẩm cấp tính sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm khoảng 24 - 72 giờ, với triệu chứng nôn mửa, tiêu chảy, đau quặn bụng, nhức đầu... Tỷ lệ tử vong của trường hợp này rất cao, với khoảng 20 - 25% , đặc biệt ở nhóm đối tượng sức đề kháng yếu, phụ nữ mang thai, người già và trẻ em.
Việc phát hiện vi khuẩn Listeria monocytogenes trong thực phẩm không phải là sự cố lần đầu, mà từ nhiều năm qua chúng đã gây ra các vụ ngộ độc thực phẩm tại nhiều nước trên thế giới như Mỹ, Úc, Canada, Pháp, Bỉ... Các vụ ngộ độc này thường dẫn đến tình trạng tử vong. Theo thống kê từ năm 2002 tại Mỹ, hàng năm tại nước này, số bệnh nhân nhiễm bệnh do vi khuẩn listeria khoảng 2.500 người, với gần 500 người chết; còn tại Anh từ 2001 - 2005 có 1.993 người mắc, với trên 300 ca tử vong; tại Canada hàng năm vẫn thường xảy ra các vụ ngộ độc do vi khuẩn Listeria . Gần đây tại Trung Quốc cũng đã báo cáo vài vụ ngộ độc do vi khuẩn này. Các nước đang phát triển, do thiếu điều kiện xét nghiệm, tầm soát loại vi khuẩn này, nên các trường hợp nhiễm bệnh hoặc ngộ độc thường bị bỏ qua.
Nhằm hạn chế tình trạng nhiễm khuẩn listeria, cơ quan y tế các nước châu Âu, châu Mỹ, nước Úc, Nhật Bản... thường xuyên đưa ra những lời cảnh báo, đồng thời đưa ra các biện pháp kiểm tra nghiêm ngặt các nguồn nguyên liệu thực phẩm. Với đặc điểm dịch tễ học phức tạp, vi khuẩn Listeria monocytogenes được Tổ chức Y tế thế giới xếp vào nhóm tác nhân sinh học có nguy cơ cao trong lĩnh vực an toàn vệ sinh thực phẩm. Các loại thực phẩm từng xảy ra ngộ độc như bánh nhân thịt, cá sốt cà, thịt đông lạnh, sữa, phô mai, rau quả tươi sống...
Thiết nghĩ, với điều kiện phát triển nhanh các loại thức ăn công nghiệp cũng như việc kinh doanh tràn lan nhiều loại thực phẩm không rõ nguồn gốc tại Việt Nam như hiện nay, thì thực phẩm bị nhiễm vi khuẩn này không phải là ngoại lệ. Mặt khác, công tác điều tra dịch tễ và sàng lọc tác nhân gây bệnh chưa được đúng mức (phần lớn các tỉnh, thành chưa có đủ điều kiện xét nghiệm loại vi khuẩn này), vì vậy biện pháp tuyên truyền để phòng ngừa vẫn là cách tốt nhất.
Biện pháp phòng tránh:
Để giảm thiểu bệnh gây ra bởi vi khuẩn Listeria monocytogenes và các bệnh lây truyền qua thực phẩm khác, chúng ta cần tuân thủ lời khuyên sau đây:
- Nấu kỹ thực phẩm có nguồn gốc từ động vật;
- Rửa thật sạch rau, quả tươi sống trước khi ăn. Người già, trẻ em, phụ nữ có thai nên hạn chế dùng rau, quả tươi sống. Trường hợp ăn trái cây nên lột vỏ hoặc gọt vỏ;
- Thực phẩm nên nấu chín, khi hâm lại phải đảm bảo độ sôi, kéo dài ít nhất 10 phút;
- Không dùng sữa tươi chưa qua khâu khử trùng;
- Tránh dùng thịt, cá đã rả đông nhiều lần từ tủ lạnh (dễ bị tái nhiễm vi khuẩn);
- Cần thu gom các chất thải bỏ từ nguyên liệu thực phẩm và thức ăn thừa đảm bảo vệ sinh, tránh để ruồi nhặng, côn trùng xâm nhập và phát triển;
- Tạo thói quen rửa tay sạch trước khi chế biến thực phẩm và sau khi tiểu tiện.
Không để xảy ra ngộ độc thực phẩm trong dịp tết
Thực hiện kế hoạch kiểm tra an toàn thực phẩm trong dịp Tết Nhâm Thìn của Ban chỉ đạo liên ngành trung ương, ngày 13-12, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) thông báo đoàn kiểm tra sẽ kiểm tra tại Bà Rịa - Vũng Tàu và thành phố Hồ Chí Minh trong tháng 12 này. Ông Huỳnh Lê Thái Hòa - chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh - cho biết:
- Sau khi làm việc tại Bà Rịa - Vũng Tàu, đoàn sẽ vào thành phố Hồ Chí Minh để thanh tra đột xuất không báo trước tại các cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm trên địa bàn TP trong hai ngày.
* Người dân có thể yên tâm về an toàn vệ sinh thực phẩm trong dịp tết năm nay không, thưa ông?
- Ngoài kế hoạch kiểm tra của trung ương như đã nói trên, từ tháng 11 vừa qua chúng tôi đã kiến nghị UBND TP lập ba đoàn thanh tra liên ngành về an toàn vệ sinh thực phẩm cấp TP gồm Sở Công thương, Sở Y tế và Sở Nông nghiệp & phát triển nông thôn. Cũng theo kế hoạch này, mỗi sở theo sự phân công quản lý của mình phải thành lập thêm các đoàn thanh tra chuyên ngành khác. Riêng thanh tra Sở Y tế TP đã lập ba đoàn thanh tra thực phẩm. Cấp quận, huyện cũng có 24 đoàn thanh tra liên ngành trên địa bàn mình phụ trách.
Thời gian thanh tra đã bắt đầu từ đầu tháng 12 này và kéo dài đến hết ngày 20-1-2012 (27 tết). Các đoàn thanh tra được giao nhiệm vụ kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý nghiêm các vi phạm về an toàn vệ sinh thực phẩm trong các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh, nhập khẩu thực phẩm, phụ gia thực phẩm và cả các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm. Trong đó, sẽ đặt trọng tâm kiểm tra các mặt hàng thực phẩm phục vụ Tết Nguyên đán, các cơ sở vui chơi giải trí có phục vụ ăn uống, nhà hàng, chợ đầu mối, siêu thị, cửa hàng thực phẩm phục vụ tết để thực phẩm đến tay người tiêu dùng an toàn và không xảy ra ngộ độc thực phẩm trước, trong và sau tết.
* Ông đánh giá thế nào về hiệu quả của các đợt kiểm tra an toàn thực phẩm trong thời gian qua?
- Trước đây, các cơ quan chức năng thường đi thanh tra theo kiểu “xuân thu tam kỳ”, nghĩa là Tết Trung thu một đợt, Tết Nguyên đán một đợt và một đợt cao điểm nữa vào tháng hành động vì chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm hằng năm. Các cơ sở hầu như đã nắm được “quy luật” này. Hiện nay, chúng tôi chủ trương thanh tra kéo dài cả năm, lúc nào, mùa nào cũng có hoạt động thanh tra, kiểm tra và đặc biệt tăng cường mạnh hơn nữa vào các thời điểm “xuân thu tam kỳ” nêu trên.
* Các vi phạm nào thường gặp vào các đợt kiểm tra trong dịp Tết Nguyên đán, thưa ông?
- Những vi phạm thường gặp là vi phạm về điều kiện sản xuất như vệ sinh nhà xưởng, vệ sinh nhân viên, đặc biệt thường xảy ra ở các cơ sở sản xuất bánh mứt. Còn những vi phạm về tính an toàn sản phẩm, chúng tôi công bố ngay để thu hồi và để người tiêu dùng biết không mua những sản phẩm ấy hoặc nếu đã mua rồi thì mang trả lại.
* Ông có lời khuyên nào cho người dân trong vấn đề ăn uống, mua sắm dịp tết năm nay không?
- Trước hết, tôi lưu ý bà con khi chọn mua thực phẩm phải xem có nguồn gốc rõ ràng hay không. Thứ hai, không mua những sản phẩm được bày bán ở những nơi không đủ điều kiện kinh doanh, mất vệ sinh. Thứ ba, cương quyết không mua những sản phẩm đóng gói mà không có nhãn. Nên chọn mua những sản phẩm của các doanh nghiệp đã có thương hiệu và uy tín lâu năm.
Thói quen của bà con ta là dự trữ thực phẩm để phục vụ những ngày tết từ 30 tết đến mồng 3. Bà con hết sức lưu ý điều kiện bảo quản thực phẩm để tránh bị hư và nhớ hâm nóng thực phẩm dự trữ trước khi dùng.