Theo số liệu thống kê của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn 5 tháng đầu năm 2011, tình hình sốt rét khu vực miền Trung-Tây Nguyên tiếp tục giảm thấp nhưng nguy cơ bùng phát sốt rét lại từ những vùng nhiều năm liền không phát hiện bệnh nhân sốt rét như xã Bình Thạnh, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận.
Tình hình sốt rét khu vực tháng 5/2011 so với cùng kỳ 2010
Bệnh nhân mắc sốt rét (BNSR)
Số bệnh nhân sốt rét toàn khu vực miền Trung-Tây Nguyên tháng 5/2011 giảm 50.38% (849/1711), trong đó Tây Nguyên 349/553 giảm 36.89%, miền Trung 500/1158 giảm 56.82% so với cùng kỳ năm 2010. Trong tháng này 14/15 tỉnh BNSR tiếp tục giảm mạnh, kể cả các vùng sốt rét trọng điểm và Tây Nguyên; tuy nhiên sự bùng phát sốt rét lại xảy ra ở vùng ít ai ngờ tới là xã Bình Thạnh thuộc huyện Tuy Phong (Bình Thuận), nơi 5 năm liền không phát hiện bệnh nhân sốt rét và được xếp vào vùng sốt rét có nguy cơ quay trở lại trong phân vùng sốt rét mới đây.
Ký sinh trùng sốt rét (KSTSR)
Tỷ lệ KSTSR toàn khu vực tháng 5/2011 giảm 52.83%, trong đó miền Trung giảm 55.32% và Tây Nguyên giảm 45.31% so với cùng kỳ năm 2010. Chỉ số KSTSR tiếp tục giảm thấp ở 11/15 tỉnh, ngoại trừ 4 tỉnh gia tăng trong đó có Bình Thuận (+21.43%), Quảng Ngãi (54.55%), Bình Định (18.75%) và Quảng Trị (25%). Các tỉnh có KSTSR gia tăng về chỉ số nhưng số lượng không cao và rải rác nhiều địa bàn, trừ Bình Thuận KSTSR tập trung chủ yếu tại xã Bình Thạnh cùng với sự gia tăng BNSR.
Sốt rét ác tính (SRAT)
Số bệnh nhân SRAT 4/2, trong đó miền Trung (2 ca) và Tây Nguyên (2 ca).
Tử vong sốt rét (TVSR)
Tháng 5/2011 không có TVSR giảm 100% so với cùng kỳ 2010.
Tình hình sốt rét khu vực 5 tháng đầu năm 2011 so với cùng kỳ 2010
Bệnh nhân mắc sốt rét (BNSR)
Số bệnh nhân sốt rét toàn khu vực miền Trung-Tây Nguyên 5 tháng đầu năm 2011 giảm 28.65% (5189/7273), trong đó Tây Nguyên 2288/3021 giảm 24.26%, miền Trung 2901/4252 giảm 31.77% so với cùng kỳ năm 2010.
- Có 11/15 tỉnh trong khu vực có BNSR giảm là Quảng Nam (-58.88%), Quảng Ngãi (-52.34%), Đắc Nông (-45.15%), Đắc Lắc (-42.76%), Khánh Hòa (-42.15%), Quảng Trị (-36.72%), Phú Yên (-33.02%), Kon Tum (-29.14%), Bình Định (-5.52%), Quảng Bình (-5.49%) và Thừa Thiên- Huế (-4.62%).
- Có 4/15 tỉnh BNSR tăng là Bình Thuận (+50.48%), TP Đà Nẵng (+40 %), Gia lai (+14.72%) và Ninh Thuận (+0.23%).
Ký sinh trùng sốt rét (KSTSR)
Tỷ lệ KSTSR toàn khu vực 5 tháng đầu năm 2011 giảm 29.36%, trong đó miền Trung giảm 34.65% và Tây Nguyên giảm 22.22% so với cùng kỳ năm 2010.
- Có 7/15 tỉnh KSTSR tăng là TP. Đà Nẵng (+160%), Thừa Thiên-Huế (+100%), Quảng Bình (+49.09%), Gia Lai (+46.15%), Quảng Ngãi (+25%), Ninh Thuận (+12.78%), Bình Định (11.86%) và Bình Thuận (+3.57%).
- Có 8/15 tỉnh ký sinh trùng sốt rét giảm theo thứ tự là Quảng Nam (-78.63%), Đắc Lắc (-55.26%), Đắc Nông (-47.43%), Quảng Trị (-38.75%), Kon Tum (-26.42%), Khánh Hoà (-21.34%) và Phú Yên (19.44%).
Sốt rét ác tính (SRAT)
Số bệnh nhân SRAT toàn khu vực 5 tháng đầu/2011 có 32/26 ca tăng 23.08% so với cùng kỳ năm trước, trong đó miền Trung tăng 33.33% và Tây Nguyên tăng 20%. Các tỉnh có ca SRAT là: Gia Lai (11 ca), Đắc Lắc (8 ca), Đắc Nông (4 ca), Đà Nẵng (3 ca), Ninh Thuận (2 ca); Quảng Nam, Bình Định, Bình Thuận, Kon Tum mỗi tỉnh 1 ca.
Tử vong sốt rét (TVSR)
5 tháng đầu năm 2011, có 3 TVSR giảm 50% so với cùng kỳ 2010, trong đó miền Trung 1 ca (TP. Đà Nẵng), Tây Nguyên 2 ca (Gia Lai, Kon Tum).
Kết luận và đề nghị
Qua số liệu 5 tháng đầu năm 2011 cũng như tháng 5/2011, tình hình sốt rét khu vực miền Trung-Tây Nguyên tiếp tục giảm thấp ở các vùng trọng điểm sốt rét ở Tây Nguyên cũng như các huyện miền núi miền Trung, nhưng lại gia tăng ở vùng ven biển (Bình Thạnh-Tuy Phong), nơi nhiều năm không có BNSR; cùng với số ca sốt rét ác tính và tử vong sốt rét lại cao hơn so với cùng kỳ năm trước ở các đối tượng dân di biến động vào vùng sốt rét cho thấy sự kiểm soát nhóm dân này chưa được chặt chẽ và các chỉ số sốt rét giảm không mang tính bền vững.
6 tháng cuối năm 2011, là đỉnh cao của mùa truyền bệnh sốt rét đồng thời là mùa mưa bão, thuận lợi cho sự phát triển của trung gian truyền bệnh, nên dự báo khả năng sốt rét sẽ tăng cao và có nguy cơ bùng phát thành dịch nếu không có sự kiểm soát ca bệnh sốt rét ngay từ tuyến cơ sở.
Trong chiến dịch phòng chống sốt rét đợt 2/2011, các tỉnh trong khu vực cần chú trọng tăng cường giám sát dịch tễ ở vùng trọng điểm và vùng không trọng điểm, để tránh có sự gia tăng sốt rét như Bình Thạnh (Tuy Phong, Bình Thuận); nâng cao chất lượng biện pháp phun tồn lưu hóa chất, tẩm màn, phát hiện và điều trị sớm bệnh nhân sốt rét ngay từ tuyến cơ sở để hạn chế tử vong sốt rét; tăng cường biện pháp truyền thông giáo dục sức khỏe cho các nhóm dân di biến động (đi rừng, ngủ rẫy, giao lưu biên giới, di dân tự do) chủ động tự bảo vệ (nằm màn, mang theo thuốc tự điều trị) khi vào vùng sốt rét lưu hành.