Sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin trong những năm gần đây đã mang lại những thay đổi to lớn diện mạo đất nước và mở ra viễn cảnh tươi sáng của xã hội công nghệ thông tin; để tạo cơ hội cho những người làm công nghệ thông tin ngành y tế có cơ hội gặp gỡ và thảo luận các vấn đề quan tâm, góp phần thúc đẩy sự phát triển ứng dụng công nghệ thông tin ngành y tế, ngày 19/2/2009 Bộ Y tế đã tổ chức ”Hội nghị ứng dụng công nghệ thông tin lần thứ V” tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế Hà Nội.
Đến dự và chỉ đạo Hội nghị có TS. Nguyễn Quốc Triệu-Bộ trưởng Bộ Y tế, TS. Nguyễn Minh Hồng-Thứ trưởng Bộ Thông tin & Truyền thông, PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến-Thứ trưởng Bộ Y tế; thành phần tham gia Hội nghị bao gồm đại diện Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam, Ban chỉ đạo công nghệ thông tin (CNTT) ngành y tế, Trung tâm Công nghệ thông tin Bộ Y tế, Hội Tin học Việt Nam, các Công ty CNTT trong nước & quốc tế, Lãnh đạo và chuyên viên các Cục/Vụ chức năng thuộc Bộ Y tế, Lãnh đạo và chuyên viên các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế, Lãnh đạo Sở Y tế và chuyên viên CNTT 63 tỉnh/thành phố trong cả nước; các cơ quan đài/ báo Trung ương và địa phương.
 |
TS. Nguyễn Quốc Triệu-Bộ trưởng Bộ Y tế
phát biểu khai mạc Hội nghị |
Sau bài phát biểu khai mạc của TS. Nguyễn Quốc Triệu-Bộ trưởng Bộ Y tế, Hội nghị tập trung vào hai nội dung chính là ứng dụng CNTT trong cải cách hành chính, quản lý điều hành ngành y tế và quản lý bệnh viện; theo đó Hội nghị đã nghe báo cáo thực trạng ứng dụng CNTT trong ngành y tế và kế hoạch giai đoạn 2009-2010 của PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Tiến-Thứ trưởng Bộ Y tế; phát biểu về triển vọng khoa học CNTT của TS. Nguyễn Minh Hồng-Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông; các giải pháp của VNPT phục vụ chương trình ứng dụng và phát triển CNTT-VT cho ngành y tế của TS. Phan Hoàng Đức-Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT); ứng dụng CNTT trong quản lý, điều hành của Văn phòng Bộ Y tế; ứng dụng CNTT trong cải cách hành chính, quản lý, điều hành ngành y tế TP. Hồ Chí Minh; ứng dụng CNTT trong ngành y tế tỉnh Khánh Hòa; Bước đầu ứng dụng CNTT trong quản lý và cấp phép lĩnh vực dược của Phòng Quản lý thông tin quảng cáo thuốc-Cục Quản lý Dược Bộ Y tế; Cơ sở dữ liệu dân cư Việt Nam của Tổng Cục dân số; ứng dụng CNTT trong quản lý bệnh viện và cấp phép trong lĩnh vực khám chữa bệnh của TS. Lý Ngọc Kính-Cục trưởng Cục quản lý khám chữa bệnh Bộ Y tế; Khó khăn và thách thức đối với việc ứng dụng CNTT trong quản lý điều hành bệnh viện tại Bệnh viện Bạch Mai; ứng dụng CNTT trong quản lý điều hành bệnh viện, hội chẩn từ xa hỗ trợ tuyến dưới tại Bệnh viện Nhi Trung ương; ứng dụng CNTT tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh; ứng dụng CNTT trong công tác y tế dự phòng của TS. Nguyễn Huy Nga-Cục trưởng Cục Y tế dự phòng & MôI trường Bộ Y tế; ứng dụng CNTT trong công tác chỉ đạo phòng chống dịch khu vực phía Nam của Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh. Hội nghị cũng đã nghe các Công tygiải pháp ứng dụng CNTT trong quản lý bệnh viện của BS. Vũ Mạnh Tiến-Giám đốc Công ty Links toàn cầu; giải pháp hệ thống quản lý tổng thể bệnh viện theo định hướng ERP của Công ty Hệ thống thông tin FPT; giải pháp ứng dụng CNTT trong quản lý kết quả xét nghiệm (LIS) của Công ty Labconn; kinh nghiệm triển khai LIS và PAC/RIS ở Việt Nam của Công ty Việt Ba-IT; các đề xuất của Intel hỗ trợ thúc đẩy ứng dụng CNTT y tế năm 2009. Sau các báo cáo, Hội nghị đã dành nhiều thời gian thảo luận về các giai pháp ứng dụng CNTT trong cải cách hành chính, quản lý điều hành ngành y tế và quản lý bệnh viện có hiệu quả.
Qua các báo cáo, các ý kiến tham luận và thảo luận có thể thấy công nghệ thông tin được đưa vào ứng dụng trong ngành y tế từ rất sớm, gần 20 năm qua Bộ Y tế đã có nhiều ứng dụng CNTT trong các mặt hoạt động y tế từ trung ương đến địa phương.
 |
 |
Các đại biểu tham dự Hội nghị |
Về quản lý điều hành:
Hiện nay Bộ Y tế đã có tổ chức chỉ đạo về hoạt động công nghệ thông tin từ cơ quan Bộ đến các đơn vị. Tại cơ quan Bộ có Ban chỉ đạo CNTT y tế do Bộ trưởng làm Trưởng ban và Thứ trưởng làm Phó Trưởng ban thường trực; Văn phòng Ban chỉ đạo đặt tại Vụ Khoa học & Đào tạo là cơ quan giúp việc cho Ban chỉ đạo để tham mưu cho Bộ các ứng dụng CNTT trong ngành và làm nhiệm vụ quản lý nhà nước về công nghệ thông tin; Văn phòng Bộ Y tế chịu trách nhiệm quản lý cổng thông tin điện tử và quản lý mạng LAN cơ quan Bộ; Trung tâm tin học có nhiệm vụ tư vấn, nghiên cứu, đào tạo và triển khai các ứng dụng công nghệ thông tin ngành y tế. Các đơn vị trực thuộc Bộ, các Sở Y tế, các bệnh viện đã và đang hình thành tổ chức chuyên trách công nghệ thông tin với 88,7% các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế có bộ phận chuyên trách và 92,4% có kế hoạch định hướng phát triển CNTT đến năm 2010, trong đó mức độ quan tâm của Lãnh đạo đạt mức khá (91%); 68,5% các đơn vị thuộc Sở Y tế có bộ phận chuyên trách và 68,5% có kế hoạch định hướng phát triển công nghệ thông tin đến năm 2010, trong đó mức độ quan tâm đến ứng dụng CNTT của Lãnh đạo ở mức khá (82%).
Từ chỗ phát triển ứng dụng CNTT thì nhân lực công nghệ thông tin đã trở thành một loại hình lao động quam trọng trong ngành y tế, tuy nhiên chưa có nhiều cán bộ giỏi về CNTT y tế, số cán bộ chuyên môn trong ngành y tế từ tuyến tỉnh trở lên sử dụng được công nghệ thông tin cho công việc đạt trên 90%; cơ sở hạ tầng CNTT cũng được trang bị khá tốt với 100% đơn vị trực thuộc Bộ, 95,3 Văn phòng Sở Y tế có mạng LAN và kết nối Internet tốc độ cao, trên 70% đơn vị y tế sử dụng đường truyền tốc độ cao ADSL. Cơ quan Bộ Y tế có cổng điện tử với thông tin được cập nhật thường xuyên, 80% đơn vị trực thuộc Bộ và 15% Sở Y tế có địa chỉ Website trên mạng. Năm 2008 Bộ Y tế đã làm việc với các đơn vị dịch vụ viễn thông như Viettel, VNPT để tìm kiếm sự hợp tác, hỗ trợ các dịch vụ công nghệ thông tin, viễn thông cho ngành y tế; đã ký được thỏa thuận hợp tác với VNPT và đang xây dựng gói giá cước riêng đồng thời đang thương thảo với Intel về chương trình máy tính cho cán bộ y tế để nhanh chóng phổ cập hóa tin học và Internet cho cán bộ y tế.
 |  |
Trung tâm Hội nghị Quốc tế Hà Nội-Nơi diễn ra Hội nghị | ứng dụng công nghệ thông tin ngành y tế lần thứ V. |
Cơ sở dữ liệu và phần mềm ứng dụng:
Bộ Y tế chưa xây dựng được kho cơ sở dữ liệu chung của ngành để đáp ứng cho nhu cầu công tác quản lý nên cơ sở dữ liệu hiện nay còn phân tán và manh mún chưa đồng bộ vì vậy chưa phát huy được hết thế mạnh của CNTT để cung cấp đầy đủ cơ sở dữ liệu cho việc xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển ngành. Hầu hết các cơ sở y tế đã đưa vào sử dụng các phần mềm ứng dụng như quản lý nhân sự, vật tư-tài chính, quản lý công văn… đặc biệt là phần mềm thống kê bệnh viện đã được một số nhà cung cấp dịch vụ tin học đáp ứng và được 65% bệnh viện trên toàn quốc ứng dụng; một số đơn vị trực thuộc Bộ Y tế đã triển khai thành công phần mềm ứng dụng như phần mềm tương tác thuốc, phần mềm quản lý sốt rét (MMS), phần mềm quản lý học sinh sinh viên, quản lý thư viện; cơ quan Bộ Y tế cũng đã bước đầu triển khai phần mềm quản lý công văn, e-office, tuy nhiên việc triển khai các ứng dụng còn chậm và nhiều khó khăn.
Dịch vụ công và hỗ trợ quản lý điều hành:
Các dịch vụ công của ngành y tế bao gồm công tác khám chữa bệnh, y tế dự phòng, cung cấp thuốc, mỹ phẩm trang thiết bị y tế, đào tạo, nghiên cứu khoa học… nhưng hiện nay ngành y tế mới chỉ cung cấp được một số thông tin trên mạng các văn bản liên quan đến y tế như các văn bản quản lý nhà nước, một số biểu mẫu hay thông báo về quy trình xin phép, cấp phép đăng ký thuốc, trang thiết bị y tế, các thông tin về chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, các đề tài, đề án nghiên cứu khoa học kỹ thuật y dược. Trong năm 2008 Bộ Y tế cũng đã tổ chức thành công hội nghị trực tuyến về đào tạo cán bộ y tế toàn quốc, tuy nhiên các cuộc họp trực tuyến của Bộ chưa thường xuyên được tổ chức và sẽ được tăng cường vào năm 2009.
 |
Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn đầu tư máy móc thiết bị, nâng cao chất
lượng quản lý sốt rét. (Trong ảnh: Cán bộ phòng CNTT đang kiểm tra
kỹ thuật hệ thống mạng của Viện) |
Bên cạnh những mặt đạt được, ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành y tế vẫn còn nhiều mặt hạn chế như kinh phí cấp cho mỗi dự án được phê duyệt rất thấp chỉ khoảng 500 triệu đồng, số còn lại được dùng trong nguồn kinh phí thường xuyên nhưng không đủ chi cho hoạt động nên dẫn đến tình trạng đầu tư chắp vá; ngành y tế đã được nhà nước quan tâm cho xây dựng một số dự án CNTT nhưng việc giải ngân rất chậm như Dự án Khám chữa bệnh từ xa, Dự án Quản lý hệ thống thông tin y tế dự phòng và Dự án hỗ trợ quản lý Nhà nước. Chưa có chiến lược ngắn hạn, dài hạn về ứng dụng CNTT y tế, việc đầu tư cho CNTT y tế còn manh mún, dàn trải, thiếu các dự án độc lập về CNTT; thiết kế tổng thể ứng dụng CNTT của các cơ sở y tế còn thiếu hoặc chất lượng không cao, chưa có kiến trúc tổng thể ứng dụng CNTT trong toàn ngành, các chuẩn thông tin y tế chưa hoàn chỉnh, đồng bộ nên nhiều đơn vị không thành công khi triển khai ứng dụng ở cơ sở. Chưa có phần mềm ứng dụng rộng rãi trong ngành, chưa xây dựng được kho tích hợp cơ sở dữ liệu y học quốc gia, ứng dụng CNTT trong cải cách hành chính trong ngành y tế còn hạn chế; nguồn nhân lực cán bộ thông tin trong các đơn vị y tế còn nghèo nàn, chất lượng không cao, chưa có tiền thù lao thích đáng cho những người làm công nghệ thông tin nên không thu hút được cán bộ giỏi và có trình độ; thiếu các văn bản pháp quy về ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin y tế; chưa có quy định trách nhiệm của lãnh đạo chuyên trách về CNTT, thiếu nguồn lực đầu tư cho CNTT, nhiều cán bộ Lãnh đạo do năng lực CNTT hạn chế nên không phát huy, thúc đẩy được sự phát triển ứng dụng CNTT tại đơn vị quản lý.
Để phát huy những kết quả đạt được và khắc phục những mặt hạn chế, Bộ Y tế đã có kế hoạch triển khai ứng dụng công nghệ thông tin y tế giai đoạn 2009-2010 với mục tiêu tạo được các nền tảng căn bản về môI trường pháp lý, quản lý và kỹ thuật cho việc xây dựng hệ thống số hóa, trong đó nhiều dịch vụ y tế ở tuyến trung ương và một số dịch vụ chăm sóc sức khỏe của tuyến tỉnh được thực hiện với sự hỗ trợ của CNTT, thiết lập được hệ thống cung cấp thông tin y tế và y học thường thức trực tuyến, độ tin cậy cao cho nhân dân, hình thành các chương trình quốc gia về y tế điện tử với các nội dung xây dựng cơ sở hạ tầng và phần cứng; nâng cao năng lực điều hành quản lý; phục vụ người dân và doanh nghiệp.
 |
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu tặng Bằng khen cho các đơn vị và cá nhân
có nhiều nỗ lực trong hoạt động công nghệ thông tin. |
Hội nghị ứng dụng công nghệ thông tin y tế với sự có mặt của ba nhà (nhà quản lý, nhà sử dụng và nhà cung cấp dịch vụ) đã thành công tốt đẹp với nhiều triển vọng ứng dụng công nghệ thông tin trong công cuộc bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Để động viên, khuyến khích các đơn vị, cá nhân đã có nhiều nỗ lực trong hoạt động công nghệ thông tin, Bộ trưởng Bộ Y tế đã tặng Bằng khen cho 18 đơn vị và cá nhân, trong đó có Viện Sốt rét-ký sinh trùng-côn trùng Quy Nhơn.