Thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Y tế về tăng cường công tác phòng chống sốt rét những tháng cuối năm 2006 và đầu năm 2007, Bộ Y tế phối hợp với Viện Sốt rét Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương và Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn tổ chức Hội nghị ''Tăng cường phòng chống sốt rét khu vực miền Trung- Tây Nguyên'' tại TP.Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk ngày 19 tháng 12 năm 2006.
I. Thành phần đại biểu tham dự:
1. Lãnh đạo Bộ Y tế: Thứ trưởng Trịnh Quân Huấn-Chủ trì Hội nghị.
2. Các đồng chí Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân các tỉnh: Đăk Lăk, Bình Định và Đăk Nông.
3. Lãnh đạo Cục Y tế dự phòng Việt Nam và các chuyên viên Phòng Kiểm soát bệnh truyền nhiễm-Vắc xin.
4. Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương, Viện Sốt rét -Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng TP.Hồ Chí Minh và các thành viên.
5. Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên.
6. Đại diện Viện Vệ sinh phòng dịch quân đội.
7. Đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam.
8. Đại diện Sở Y tế 15 tỉnh miền Trung-Tây Nguyên và 6 tỉnh có bệnh nhân tử vong do sốt rét (Thanh Hoá, Nghệ An, Bình Phước, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bến Tre, An Giang và Cần Thơ)
9. Đại diện Trung tâm phòng chống sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng 15 tỉnh miền Trung-Tây Nguyên và 6 tỉnh có bệnh nhân tử vong do sốt rét.
10. Đại diện Quân Y quân khu V, Quân Y Binh đoàn 15.
11. Đại diện Bệnh viện đa khoa của 15 tỉnh/thành có tử vong do sốt rét.
II. Nội dung Hội nghị:
Hội nghị đã tập trung thảo luận các nội dung chính sau:
1. Đánh giá tình hình sốt rét và kế hoạch phòng chống sốt rét năm 2006;
2. Phân tích nguyên nhân gia tăng sốt rét và tử vong do sốt rét 10 tháng đầu năm 2006;
3. Đề xuất các biện pháp phòng chống sốt rét, giảm tử vong do sốt rét những tháng cuối năm 2006 và đầu năm 2007, trọng tâm khu vực miền Trung-Tây Nguyên.
Sau lời khai mạc của PGS.TS. Trịnh Quân Huấn, Thứ trưởng Bộ Y tế và phát biểu chào mừng của Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Đăk Lăk, Hội nghị đã nghe các đồng chí Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh.trùng-Côn trùng Trung ương, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn và Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng TP.Hồ Chí Minh báo cáo đánh giá tình hình sốt rét 10 tháng đầu năm ở từng khu vực và kế hoạch phòng chống sốt rét những tháng cuối năm 2006:
- Tình hình sốt rét 10 tháng đầu năm 2006: Cả nước ghi nhận 73.308 trường hợp mắc sốt rét và 30 trường hợp tử vong tại 15 tỉnh, thành. Số mắc giảm 9,93%, tử vong tăng 18 ca so với cùng kỳ năm 2005 và vượt số chết của cả năm 2005. Số trường hợp tử vong tập trung chủ yếu ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên (22/30 ca), khu vực miền Bắc 2 ca, khu vực miền Nam 6 ca. Không có dịch sốt rét lớn xảy ra.
- Phân tích 30 trường hợp tử vong do sốt rét trong cả nước cho thấy:
+ Tử vong sốt rét phần lớn là dân tộc Kinh (80%) ở lứa tuổi lao động (88,7%) và đi rừng, ngủ rẫy (70,6%).
+ Bệnh nhân sốt rét ở nhà từ 3-5 ngày trước khi vào bệnh viện (50%).
+ 100% bệnh nhân tử vong do sốt rét không được phát hiện và điều trị từ y tế xã
+ Thời gian từ khi vào viện cho đến khi tử vong trước 24h (63,3%).
+ Tháng có nhiều trường hợp tử vong do sốt rét là tháng 9 (50%).
- Nguyên nhân là do :
+ Chất lượng chẩn đoán và điều trị sốt rét ở tuyến cơ sở chưa tốt.
+ Bệnh nhân được chuyển đến bệnh viện quá muộn.
+ Hiểu biết của người dân về phòng chống sốt rét còn hạn chế.
- Dự báo tình hình sốt rét những tháng cuối năm 2006: diễn biến phức tạp do hiện đang là cuối mùa mưa ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên và đặc biệt do ảnh hưởng của cơn bão số 6 vừa qua khu vực miền Trung-Tây Nguyên là vùng bị ảnh hưởng nhiều nhất. Dự báo bệnh sốt rét còn có thể tiếp tục tăng và bùng phát trên diện rộng.
III. Kết luận Hội nghị:
Sau khi thống nhất ý kiến của các đồng chí Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân 3 tỉnh (Đăk Lăk, Đăk Nông và Bình Định) và các thành viên tham dự Hội nghị, PGS.TS. Trịnh Quân Huấn-Thứ trưởng Bộ Y tế có ý kiến chỉ đạo như sau:
l.Nhận định tình hình sốt rét:
a) Tình hình sốt rét trong cả nước:
Nhờ sự chỉ đạo chặt chẽ của Đảng, chính quyền các cấp và sự hoạt động nỗ lực của hệ thống phòng chống sốt rét trong cả nước, trong đó có các tình miền Trung- Tây Nguyên. Hoạt động phòng chống sốt rét đã được triển khai từ trung ương đến địa phương và lồng ghép với hệ thống y tế chung, có chiến lược phòng chống sốt rét phù hợp, do vậy:
Bệnh nhân sốt rét 10 tháng năm 2006 giảm 9,93% so với cùng kỳ năm 2005 (48/64 tỉnh có số bệnh nhân sốt rét giảm). Không có dịch sốt rét lớn xảy ra.
b) Riêng khu vực miền Trung-Tây Nguyên:
Bệnh nhân sốt rét giảm 10,5% so với cùng kỳ năm 2005, giảm 42,39% so với bình quân 5 năm 2001-2005; tử vong do sốt rét giảm 31,25% so với bình quân 5 năm 2001-2005, tuy nhiên tăng 13 trường hợp tử vong so với cùng kỳ năm 2005.
Dân số của khu vực miền Trung-Tây Nguyên chiếm 18,2% dân số chung của cả nước nhưng 10 tháng đầu năng bệnh nhân sốt rét chiếm 41,34% bệnh nhân sốt rét; sốt rét ác tính chiếm 77,9%, tử vong do sốt rét chiếm 73,34% tử vong do sốt rétcủa cả nước (22/30 ca). Miền Trung-Tây Nguyên vẫn là trọng điểm sốt rét của cả nước .
Bệnh nhân có ký sinh trùng sốt rét rải rác ở nhiều xã, cùng với sự có mặt thường xuyên của vec tơ truyền bệnh sốt rét (An.minimus, A.dirus). Một số nơi, miễn dịch với sốt rét trong cộng đồng giảm do nhiều năm khống chế được bệnh sốt rét, có nguy cơ bùng dịch.
2. Nguyên nhân, tồn tại:
Một số nơi, các cấp, các ngành kể cả các đơn vị y tế chuyên khoa có biểu hiện chủ quan sau nhiều năm sốt rét giảm thấp.
Giám sát dịch tễ chưa được thực hiện thường xuyên tại một số địa phương, đặc biệt tại những nơi có tỷ lệ bệnh thấp.
Chất lượng chẩn đoán và điều trị sốt rét tại các tuyến chưa hiệu quả: Tuyến tỉnh có nơi còn lúng túng trong điều trị sốt rét ác tính, tuyến huyện còn chẩn đoán nhầm nên bệnh nhân không được điều trị sớm, tuyến xã là tuyến xử trí ban đầu nhưng kỹ năng thực hành về chẩn đoán và điều trị sốt rét còn chưa tốt.
Chưa có biện pháp phòng chống sốt rét khả thi cho nhóm dân đi rừng, ngủ rẫy và dân di cư tự do.
Ý thức về phòng chống sốt rét của người dân chưa được nâng cao.
Trong tổng số 30 ca tử vong do sốt rét không có trường hợp nào được lấy lam xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét, không được điều trị thuốc sốt rét tại tuyến xã.
3. Kiến nghị:
a) Với Uỷ ban nhân dân tỉnh:
Giải quyết biên chế và kinh phí phòng chống sốt rét.
Chỉ đạo trực tiếp Sở Y tế và các ban ngành, địa phương, lực lượng bộ đội biên phòng đẩy mạnh hoạt động phòng chống sốt rét. Giám sát, phát hiện sớm bệnh nhân sốt rét, điều trị kịp thời, đặc biệt đối với các xã trọng điểm, có nguy cơ xảy dịch sốt rét, các xã vùng sâu, vùng xa.
Cần tăng cường chế độ chính sách để quản lý tốt vấn đề dân di cư tự do.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân, đặc biệt đối với đối tượng đi rừng; ngủ rẫy, tích cực phối hợp hoạt động phòng chống sốt rét, bảo vệ sức khoẻ cho chính mình và cả gia đình.
b) Với các Viện Sốt rét:
Tăng cường hoạt động giám sát và chỉ đạo kỹ thuật về các lĩnh vực dịch tễ, ký sinh trùng và côn trùng tại các vùng trọng điểm để giúp y tế huyến và tỉnh tiếp tục khống chế tình hình gia tăng sốt rét.
Hỗ trợ các thuốc chống sốt rét có hiệu lực cao để kịp thời điều trị bệnh nhân sốt rét, tài liệu truyền thông và các trang bị hoạt động cần thiết.
Tăng cường đào tạo và đào tạo lại cho cán bộ y tế các tuyến để nâng cao năng lực phát hiện và quản lý bệnh nhân sốt rét, đồng thời nghiên cứu tình biện pháp hạ thấp tỷ lệ bệnh góp phần hoàn thành mục tiêu của Chương trình phòng, chống sốt rét đề ra.
Có kế hoạch bổ sung kính hiển vi và tập huấn cho xét nghiệm viên (thường kỳ, định kỳ) cho 3 miền về xét nghiệm lam máu phát hiện ký sinh trùng sốt rét.
Không nên dàn trải điểm kính hiển vi mà nên chú trọng tại những vùng có sốt rét lưu hành cao. Có kế hoạch hướng dẫn kỹ thuật phun, tẩm hoá chất.
c) Với các Sở Y tế:
Tích cực tham mưu Uỷ ban nhân dân tỉnh trong phòng chống sốt rét ở địa phương.
Chỉ đạo hệ thống phòng chống sốt rét, các cơ sở khám chữa bệnh, phối hợp các đơn vị liên quan tập trung cho các điểm nóng sốt rét.
Chỉ đạo và giám sát tuyến dưới thực hiện đúng quy định trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị sốt rét theo phác đồ điều trị của Bộ Y tế, đặc biệt là tại tuyến cơ sở
Tăng cường biên chế cho Trạm y tế xã, nhất là xét nghiệm viên các điểm kính hiển vi để bảo đảm phát hiện sớm và điều trị kịp thời ngay từ cơ sở.
Củng cố và xây dựng màng lưới y tế thôn bản, đảm bảo lựa chọn các vấn đề ưu tiên cho công tác phòng chống sốt rét, tăng cường truyền thông giám dục, vận động người dân đến cơ sở y tế khám và điều trị sốt rét ngay khi bị bệnh; quản lý các đối tượng đi rừng ngủ rẫy xa cơ sở y tế, cấp thuốc tự điều trị khi họ đi rừng ngủ rẫy.
Bộ Y tế xin thông báo nội dung Hội nghị “Tăng cường phòng chống sốt rét khu vực miền Trung-Tây Nguyên” để Uỷ ban nhân dân các tỉnh miền Trung-Tây Nguyên, các Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng, các Vụ, Cục thuộc Bộ Y tế và các Trung tâm Y tế dự phòng trung tâm phòng chống sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng biết và triển khai thực hiện.
Xin trân trọng cảm ơn.
| | Thứ trưởng
Trịnh Quân Huấn |