Dịch sốt phát ban, dịch sốt phát ban do Rueblla và sởi diễn ra tại một số tỉnh Bắc
Một đợt dịch sốt phát ban đang xuất hiện tại các tỉnh phía Bắc. Riêng tại thành phố Hà Nội, phần lớn các ca nhập viện đều xác định nguyên nhân là do virus Rubella. Sốt phát ban do Rubella rất nguy hiểm với phụ nữ mang thai, khiến trẻ sinh ra bị Rubella bẩm sinh với những biến chứng có thể là suốt đời. Diễn biến dịch hiện nay cho thấy, số bệnh nhân là phụ nữ mang thai cũng đang tăng lên. Tại Khoa Truyền nhiễm Bệnh viện Bạch Mai, chỉ trong 1 phòng bệnh đã có 3 bệnh nhân là thai phụ, tất cả đều được chẩn đoán là sốt phát ban do Rubella. Mỗi ngày tại đây phát hiện hàng chục bệnh nhân mới và một nửa là phụ nữ đang mang thai.
Sốt phát ban tấn công cả trẻ lẫn già
Số trẻ em và người lớn nhập viện do sốt phát ban gia tăng mấy ngày qua ở Hà Nội. Cùng đó, nhiều trẻ nhập viện do viêm đường hô hấp, tiêu chảy…Gần 9 giờ sáng, phòng khám số 6 (Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Nhi T.Ư), PGS.TS Phạm Thị Sửu đã tiếp nhận hơn 10 bệnh nhân sốt phát ban. Hầu hết trẻ mới mắc bệnh ở giai đoạn nhẹ, được bố mẹ đưa đi khám sớm, nên không phải nhập viện điều trị. Bệnh gặp nhiều ở trẻ từ 3- 4 tuổi với biểu hiện phát ban sau đó lên cơn sốt. Chị Mai Anh (ở phố Đội Cấn) có con 3 tuổi điều trị sốt phát ban cho biết, cháu sốt hai ngày nay nhưng chỉ gần 38 độ C, da bắt đầu nổi mẩn đỏ. Bác sĩ Sửu kết luận không cần điều trị kháng sinh vì kháng sinh không có tác dụng với virus gây bệnh. Trẻ cần uống oserol, bổ sung thêm vitamin và có chế độ ăn đảm bảo dinh dưỡng để tăng sức đề kháng.
Bệnh sốt phát ban ít gặp ở trẻ dưới 6 tháng tuổi, do giai đoạn này trẻ vẫn còn nhiều kháng thể từ mẹ truyền sang trong quá trình mang thai. Tuy nhiên, mới đây Bệnh viện Nhi T.Ư tiếp nhận một bé mới 2 tháng tuổi sốt phát ban toàn thân dày đặc. Không chỉ trẻ nhỏ, người lớn cũng bị sốt phát ban tấn công. PGS.TS Trịnh Thị Ngọc- Trưởng khoa Truyền nhiễm (BV Bạch Mai) cho biết, mỗi ngày khoa khám cho hơn 20 bệnh nhân bị sốt phát ban, nhiều người phải nhập viện do sốt cao liên tục. Tại BV Bệnh nhiệt đới quốc gia, từ cuối tháng 1 đến nay đã tiếp nhận gần 200 bệnh nhân bị sốt phát ban. Phần lớn bệnh nhân sốt kéo dài, một số ít bị biến chứng viêm não.
Ths. Cù Thị Minh Hiền - Phó trưởng khoa Khám bệnh, BV Nhi T.Ư cho biết, 3/4 trong số gần 40 bệnh nhi đến khám trong một buổi sáng bị viêm đường hô hấp. Tiếp đó là các bệnh tiêu chảy do virus Rota, quai bị… Cặp song sinh Trần Đoàn Công Bách và Trần Đoàn Công Hậu (6 tháng tuổi, ở Nghĩa Hưng, Nam Định) bị sổ mũi đã hơn 20 ngày, kể từ giữa đợt rét trước tết vừa qua, đến hơn 1 tuần nay cả hai bắt đầu ho dữ dội, nôn khi ho.
Chị Đoàn Thị Xuyên, mẹ hai bé cho biết, những đợt ho kéo dài đã làm cả hai bé sụt cân, quấy khóc liên miên. Chị tự mua kháng sinh cho hai con uống nhưng cơn ho của bé vẫn không giảm, nước mũi vẫn nhiều. Theo bác sĩ Hiền, nhiều trẻ đến khám khi đã viêm phổi nặng. Nhiều trường hợp trong số đó được gia đình tự điều trị tại nhà bằng kháng sinh không đúng liều lượng như phác đồ chỉ dẫn. Việc tự ý dùng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ khiến bệnh của trẻ không giảm mà còn nặng lên. Thậm chí có người lớn thấy con sốt virus, tiêu chảy do virus cũng cho con uống kháng sinh trong khi kháng sinh không có tác dụng với virus. Bệnh nhi H.N (34 tháng tuổi, ở Gia Lâm, Hà Nội) bị viêm phổi nhưng bố mẹ tự mua kháng sinh cho bé uống mà không biết đã dùng liều lượng quá nhẹ so với bệnh của trẻ. Bác sĩ Hiền cho hay, đó là nguyên nhân khiến cháu bé viêm phổi nặng hơn do thuốc không đáp ứng được bệnh. Một số trường hợp trẻ hen phế quản nhưng do bố mẹ tự ý cho con uống thuốc nên bệnh không thuyên giảm, cơn hen gây khó thở đứa bé khiến trẻ phải đi cấp cứu giữa đêm.
PGS Trịnh Thị Ngọc cho hay, sốt phát ban là do virus gây nên, bệnh lành tính, ít nguy hiểm tới tính mạng nhưng không nên chủ quan, cần tới bệnh viện khi sốt cao liên tục. Do bệnh lây qua đường hô hấp nên khi mắc bệnh cần giữ vệ sinh cá nhân, tránh tiếp xúc mọi người để hạn chế lây lan ra cộng đồng. |
Tại các tỉnh phía Bắc dịch sởi đang xuất hiện rải rác, do đó dễ nhầm với dịch sốt phát ban. Việc phân biệt sớm bệnh sốt phát ban do virus thông thường với sốt phát ban dạng sởi giúp rút ngắn quá trình điều trị, BS. Nguyễn Hồng Hà, Phó Giám đốc bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới TƯ cho hay.
Dịch xuất hiện rải rác trước và sau tết Nguyên Đán
Cùng thời điểm này năm 2010 dịch sốt phát ban gia tăng rộng ở các tỉnh phía Bắc, đối tượng mắc sốt dịch phần lớn là trẻ nhỏ, thì năm nay dịch sốt phát ban xuất hiện rải rác từ trước và sau Tết Tân Mão và chưa có xu hướng chững lại. Trong 8 ngày nghỉ Tết, mỗi ngày tại các khoa Truyền nhiễm của một số bệnh viện tại Hà Nội hàng trăm ca sốt phát ban vào khám mỗi ngày. Sáng ngày 11/2, Tại bệnh viện Bệnh nhiệt đới TƯ dù đã là 10h30 phút, lượng bệnh nhân chờ khám do nghi nhiễm sốt dịch vẫn còn hàng chục người. Trên bảng điện tử của bệnh viện, số thứ tự đếm lượt bệnh nhân vào khám đã trên 154 lượt.
Chị Hoàng Thị Lan, 24 tuổi, (P. Trần Phú, Q. Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, chị đang có bầu ở tháng thứ 5, từ hôm mùng 4 Tết chị có biểu hiện đau khắp người, rồi nổi nốt đỏ trên mặt sau đó lan ra cả người, kèm theo sốt trên 38 độ. Chị Lan đã đi khám và lấy thuốc tại một phòng khám tư nhưng không yên tâm nên vào viện khám: “Vì đang có bầu nên em rất lo, bác sĩ nơi em khám hôm trước bảo em bị sốt phát ban và cho thuốc uống, nhưng không yên tâm nên gia đình lại đưa em vào viện”.ThS.BS Nguyễn Tiến Lâm, Trưởng khoa Vi rút - Ký Sinh trùng, BV Bệnh Nhiệt đới TƯ cho biết, dịch sốt phát ban rải rác kéo dài gần 1 tháng nay trên địa bàn thành phố Hà Nội và các tỉnh lân cận. Từ 31/1 đến nay, bênh viện đã tiếp nhận 130 ca nhập viện điều trị, chủ yếu là bệnh nhân cúm, sốt phát ban kéo dài, trong đó có một vài trường hợp nặng biến chứng sang viêm màng não.
Trao đổi với báo giới, Phó Giám đốc BV Bệnh Nhiệt đới TƯ - Bác sĩ Nguyễn Hồng Hà cho hay, sốt phát ban là 1 hội chứng của các bệnh khi chưa xác định được chính xác đó là bệnh do nguyên nhân gì. Biến chứng phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, khi bị sốt phát ban là viêm đường hô hấp, ở người lớn thì xuất hiện biến chứng viêm não. Đợt dịch sốt phát ban đang bùng phát tại Hà Nội thời gian này chủ yếu là sốt do vi rút rubella, chỉ có một số ít sốt phát ban do dị ứng thuốc hay liên cầu khuẩn. Sốt phát ban về cơ bản là lành tính, nhưng do không đến viện sớm hoặc điều trị không đúng phác đồ nên một số ca bị biến chứng.
Bác sĩ Nguyễn Hồng Hà cho hay, bệnh sởi thường sau sốt 3 ngày mới xuất hiện các nốt phát ban đỏ, các nốt ban mọc từ đầu đến chân và sau đó 3 , 4 ngày tiếp theo sẽ lặn dần rồi hết. Còn với sốt phát ban thông thường do vi rút thì quá trình mọc ban đỏ không theo trình tự nào, có thể sau sốt 1, 2 ngày đã mọc khắp cơ thể. Sốt phát ban do sởi lây lan mạnh do vi rút có thể lây bệnh ngay từ khi chưa xuất hiện các nốt phát ban, vì vậy rất khó để nhận biết sớm được bệnh và phòng tránh. Tuy nhiên, người bệnh cũng không nên quá lo lắng do sốt phát ban đa phần là lành tính. Khi bị sốt phát ban ở thể nhẹ chỉ cần nghỉ ngơi theo dõi, bổ sung chế độ dinh dưỡng hợp lý, điều trị bằng hạ sốt hoặc bổ sung nước,... Nếu bệnh không nặng lên thì không cần nhập viện, sau vài ngày bệnh sẽ tự khỏi.
Trong trường hợp bệnh tiến triển nặng, sốt quá cao, li bì, ảnh hưởng đến mạch huyết áp, xuất hiện các biển hiện rối loạn về tri giác (la hét, vật vã…) thì cần đưa người bệnh đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để được điều trị kịp thời. Khi có biểu hiện sốt phát ban, người bệnh cần tránh tiếp xúc chỗ đông người, nên đeo khẩu trang để tránh lây lan cho người khác.
Gần 2 tháng trở lại đây, đặc biệt là trong dịp Tết, Bệnh viện Nhiệt đới quốc gia (Hà Nội) tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị sốt phát ban với các triệu chứng sốt cao, phát ban khắp người, ho... Các chuyên gia khuyến cáo, mùa đông xuân là thời điểm bùng phát nhiều bệnh liên quan đến đường hô hấp trong đó có sốt phát ban. Theo thống kê của Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội, một tuần trung bình có khoảng 10-20 ca mắc, gồm cả người lớn, trẻ con và thanh thiếu niên. Tuy nhiên hầu hết đều là ca nhẹ.
Thạc sĩ - Bác sĩ Nguyễn Hồng Hà, Phó giám đốc Bệnh viện Truyền nhiễm và Nhiệt đới quốc gia cho biết, phát ban có thể hiểu là một hội chứng, khi chưa tìm được nguyên nhân thì gọi chung là sốt phát ban. Phần lớn các trường hợp này là do virus nhưng vẫn cần để ý các nguyên nhân khác như nhiễm vi khuẩn hoặc nhiễm độc thuốc gây dị ứng, sốt cao và phát ban.
Ngoài ra cũng theo ông, cùng là phát ban nhưng bệnh sởi có những triệu chứng khác như: sốt cao đột ngột, đau người, viêm đường hô hấp, ho, chảy nước mũi... Sau 2-3 ngày, người bệnh sẽ thấy nổi ban ở mặt, gáy, sau đó lan ra khắp người. Các nốt này sẽ bay dần sau khoảng 3 ngày. Đây cũng là lúc bệnh có thể để lại biến chứng, với trẻ em thường là viêm nhiễm đường hô hấp (viêm phế quản, phổi), người lớn là viêm não nhưng tỷ lệ tử vong rất thấp, một trên một nghìn ca bệnh. Còn nếu là sốt phát ban do Rubella và virus nói chung thì, có thể 1-2 ngày người bệnh đã thấy sốt và nổi ban khắp người chứ không theo trật tự và để lại vết thâm như sốt phát ban dạng sởi.
"Dịch sốt phát ban hiện nay ở Hà Nội chủ yếu là do Rubella và virus nói chung chứ không phải do sởi. Lý do là qua khám lâm sàng cho thấy, các ban xuất hiện không tuần tự, sau khi bay không để lại vết thâm như sởi", thạc sĩ Hà nói. Sốt phát ban do virus chưa có thuốc đặc hiệu, việc điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng, ăn uống đầy đủ dưỡng chất, có chế độ nghỉ ngơi phù hợp, uống đủ nước... Đặc biệt, người bệnh cần theo dõi các biến chứng, nhất là biểu hiện về thần kinh. Nếu sốt quá cao, li bì, người bệnh trở nên chậm chạp, vật vã… thì phải đến bệnh viện ngay để tránh biến chứng viêm não. Bệnh viện hiện cũng điều trị cho một vài trường hợp sốt phát ban có biểu hiện viêm não, thạc sĩ Hà nhấn mạnh.
Ngoài ra, với trẻ nhỏ nếu thấy có đờm vàng, khó thở thì nên đến bệnh viện ngay tránh bệnh cảnh nặng hơn. Giai đoạn đầu trẻ có thể bị sốt do virus nhưng giai đoạn sau có thể bội nhiễm vi khuẩn. Các chuyên gia khuyến cáo, dịch sốt phát ban do virus lây lan qua đường hô hấp, những ai chưa có miễn dịch hoặc miễn dịch kém thì dễ bị lây bệnh. Do đó, người bệnh cần đeo khẩu trang, tránh đến chỗ đông người để tránh lây truyền bệnh cho người khác. Ngoài ra, có thể tiêm văcxin để phòng bệnh. Cũng thời điểm này vào năm 2009, dịch sởi bùng phát mạnh mẽ ở người lớn, trong khi trước đây chỉ xuất hiện ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, trong năm nay, các ca sởi vẫn lẻ tẻ, rải rác chưa bùng phát thành dịch.
Hà Nội bùng phát dịch sốt phát ban - Chủ yếu sốt do virus Rubella
Dịch sốt phát ban thường chỉ bùng phát ở trẻ em. Thế nhưng chỉ riêng dịp Tết này, đã có hàng trăm người lớn bị sốt phát ban phải đến bệnh viện. Dịch sốt phát ban đã xuất hiện rải rác từ gần một tháng nay ở khu vực Hà Nội. Số bệnh nhân nhập viện gia tăng mạnh, và điều đặc biệt là số người lớn chiếm tỷ lệ cao hơn, trong đó có khá nhiều ca nặng, đã xuất hiện biến chứng viêm não.
Theo các bác sĩ khoa Khám bệnh của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, số bệnh nhân sốt phát ban đến khám mỗi ngày rất nhiều, khoảng 20 - 30 ca nặng phải nhập viện. Thống kê từ phòng Kế hoạch Tổng hợp cho thấy, từ 31/1 đến nay, bệnh viện đã tiếp nhận 122 ca nhập viện điều trị, chủ yếu là bệnh nhân cúm, sốt phát ban kéo dài, viêm màng não.
Có rất nhiều nguyên nhân gây hiện tượng sốt có kèm phát ban, chủ yếu là do virus như virus thuỷ đậu, Rubella, sởi, Dengue, virus gây bệnh chân tay miệng, thấp tim… hoặc những bệnh rối loạn chuyển hoá gây ban như viêm thận, lupus ban đỏ, giang mai. Bác sĩ Nguyễn Hồng Hà, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết đợt dịch sốt phát ban đang bùng phát tại Hà Nội thời gian này chủ yếu là sốt do virus Rubella, chỉ có một số ít là sốt phát ban do dị ứng thuốc hay liên cầu khuẩn.
Có khoảng 10-40% trường hợp mang virus mà không có biểu hiện lâm sàng nên rất khó tránh. Khi mắc bệnh, bệnh nhân thấy những biểu hiện giống cảm cúm như mệt mỏi, đau đầu, viêm kết mạc, ho, sổ mũi, đau họng. Sau đó các hạch ở sau tai, cạnh cổ sưng to, đau, rồi trên da xuất hiện các dát đỏ và các sẩn màu đỏ, nhỏ li ti trông giống như ban sởi. Ngày đầu, các ban mọc ở mặt rồi lan dần ra toàn thân. Sang ngày thứ hai, các ban bắt đầu nhạt màu dần. Ngày thứ ba, các ban biến mất hoàn toàn không để lại sẹo, không để lại vết thâm. Điều này giúp phân biệt với các ban do dị ứng thuốc. Kèm theo với các ban đỏ trên da do sốt phát ban, còn có các chấm xuất huyết ở niêm mạc vòm họng, bệnh nhân bị đau khớp, đôi khi có tràn dịch màng khớp. Tổn thương da thì mất nhanh chỉ sau ba ngày nhưng sưng hạch thì có thể tồn tại vài tuần đến vài tháng tùy từng trường hợp. Về cơ bản, sốt phát ban do virus là lành tính, song vẫn có khá nhiều ca bị biến chứng.
Đối với trẻ em, biến chứng phổ biến nhất là viêm đường hô hấp, với người lớn còn xuất hiện biến chứng viêm não.
Sốt phát ban do virus Rubella rât nguy hiểm cho phụ nữ mang thai
Bác sĩ Nguyễn Hồng Hà - Phó Giám đốc BV Bệnh Nhiệt đới T.Ư cho biết, từ cuối tháng một đến nay, BV liên tiếp tiếp nhận các ca sốt phát ban kéo dài. Các ca nhập viện chủ yếu là sốt phát ban do virus Rubella gây ra. Theo bác sĩ Hà, về cơ bản, sốt phát ban do virus thường lành tính, song trong đợt này vẫn có khá nhiều ca bị biến chứng. Đối với trẻ em, biến chứng phổ biến nhất khi bị sốt phát ban là viêm đường hô hấp, còn với người lớn xuất hiện biến chứng viêm não.
Tuy nhiên, sốt phát ban do virus Rubella rất nguy hiểm với phụ nữ mang thai. Thai phụ mang thai 3 tháng đầu, nhiễm virus rubella, đứa trẻ sẽ có nguy cơ cao bị các dị tật bẩm sinh. Bởi vậy, thai phụ khi bị sốt phát ban trong 3 tháng đầu cần đến ngay cơ sở y tế sớm để xét nghiệm, điều trị và được tư vấn trong trường hợp dương tính với Rubella. Thông thường, thai phụ mắc Rubella ở 3 tháng đầu, thường được khuyến cáo bỏ thai bởi hậu quả với đứa trẻ rất nặng nề nếu nó được sinh ra. Ngoài ra, với người lớn hay trẻ nhỏ, nếu nhiễm rubella sẽ tự khỏi trong vòng một tuần, ít có biến chứng. Ngoài các biểu hiện hơi ngứa, mỏi khớp tay và ban dày đỏ thì rubella sốt nhẹ, không sốt cao như sốt virus khác.