Trong Quý III năm 2010, trọng tâm công tác cải cách hành chính của ngành y tế vào cải cách thể chế, cải cách tổ chức bộ máy hành chính và cải cách tài chính công.
Cải cách thể chế
Bộ Y tế đã tiến hành rà soát 46 văn bản quy phạm pháp luật về y tế, xây dựng và hoàn thiện thể chế trong quản lý nhà nước về y tế. Trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm về bảo đảm an toàn sinh học tại phòng xét nghiệm; quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với công chức, viên chức công tác tại các cơ sở y tế của Nhà nước; kế hoạch hành động của Chính phủ về phát triển y, dược cổ truyền Việt Nam đến năm 2020. Theo Chương trình công tác của Chính phủ, trong tháng 9/2010 Bộ Y tế sẽ trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành y tế giai đoạn 2010-2020.
Bộ Y tế đã ban hành theo thẩm quyền các Thông tư về việc bãi bỏ mẫu Giấy chứng nhận đăng ký lưu hành hoá chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế của Bộ Y tế đã ban hành năm 2005. Quy định về quản lý đề tài nghiên cứu khoa học và dự án sản xuất thử nghiệm cấp Bộ Y tế. Hướng dẫn kiểm tra việc thực hiện các quy định quản lý nhà nước về dược và mỹ phẩm. Quy định tiêu chuẩn, chức năng, nhiệm vụ của nhân viên y tế thôn bản. Cải cách quy trình xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật về y tế, đánh giá việc thực hiện đề án 30 tại Bộ Y tế.
Đánh giá việc thực hiện cải cách thể chế hành chính, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về y tế được xây dựng, về cơ bản đã bảo đảm tính thống nhất pháp lý, hoàn chỉnh và đồng bộ theo trình tự hiệu lực pháp lý, trên cơ sở đạo luật gốc là Hiến pháp để quy định, điều chỉnh các quan hệ xã hội về y tế. Hầu hết các văn bản quy phạm pháp luật về y tế đều đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội, phù hợp với sự chuyển đổi của nền kinh tế trong giai đoạn hiện nay, đảm bảo hiệu lực pháp lý và hiệu lực thực tiễn, trình tự, thủ tục thẩm quyền ban hành được thực hiện theo đúng quy định của Luật ban hành các văn bản quy phạm pháp luật. Hệ thống pháp luật về y tế luôn luôn gắn với các chính sách, đường lối quan điểm của Đảng và Nhà nước. Trong từng thời kỳ, hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về y tế đã thể chế hoá các đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng. Các văn bản quy phạm pháp luật về y tế được ban hành, sửa đổi, bổ sung thường xuyên và liên tục cho phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật khác và đã từng bước phù hợp với thực tế cuộc sống. Xu hướng đơn giản hoá các thủ tục hành chính phù hợp với cải cách hành chính nhà nước hiện nay đã được chú trọng, từng bước thay thế xu hướng quản lý “cho phép” bằng quản lý trên cơ sở “quy định các điều kiện cụ thể hành nghề”, sau đó hậu kiểm. Tuy nhiên công tác ban hành văn bản quy phạm pháp luật về y tế còn một số tồn tại như công tác xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật còn chậm so vớikế hoạch ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2010; Kinh phí dành cho xây dựng văn bản còn hạn chế nên việc tổ chức đánh giá, nghiên cứu trong quá trình xây dựng còn gặp nhiều khó khăn, dẫn đến hạn chế trong chất lượng xây dựng văn bản.
Cải cách tổ chức bộ máy hành chính
Về tổ chức bộ máy
Thành lập các tổ chức mới: Viện Đào tạo Y học dự phòng và sức khỏe cộng đồng thuộc Trường Đại học Y Hà Nội; Trung tâm Đào tạo thuộc Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên; Trung tâm Kiểm chuẩn chất lượng xét nghiệm y học thuộc Trường Đại học Y Hà Nội và Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh.
Tổ chức xây dựng đề án thành lập Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, trực thuộc Bộ Y tế, có trụ sở trước mắt tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức và đề án tách Vụ Dân số - kế hoạch hóa gia đình thành Vụ Chất lượng Dân số và Vụ Quy mô, cơ cấu dân số thuộc Tổng Cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình. Hướng dẫn các đơn vị hoàn thiện đề án và tổ chức thẩm định Đề án thành lập Trung tâm Phòng chống côn trùng thuộc Viện Sốt rét - Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, Trung tâm Đào tạo thuộc Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây nguyên, Khoa Dược thuộc Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam.Thẩm định đề án thành lập Trung tâm Đào tạo Y học biển thuộc Viện Y học biển và đề án thành lập Viện Chấn thương chỉnh hình thuộc Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức. Hướng dẫn các đơn vị hoàn thiện đề án sau thẩm định. Chuẩn bị thẩm định đề án xếp hạng đặc biệt đối với Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các tổ chức, đơn vị thuộc Bộ Y tế: Bộ Y tế đang tiến hành tổng hợp, xây dựng báo cáo đánh giá việc triển khai thực hiện Nghị định số 188/2007/ND-CP của chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế, xác định các chức năng, nhiệm vụ cần sửa đổi bổ sung và xác định cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế trong nhiệm kỳ tới. Kiện toàn cơ cấu tổ chức và chức năng, nhiệm vụ của Viện Pháp y Quốc gia; xây dựng cơ chế phối hợp giữa Viện Pháp y Quốc gia với các Bệnh viện, các trường Đại học trong việc xây dựng đội ngũ giám định viên và thực hiện các hoạt động giám định pháp y. Thẩm định Điều lệ tổ chức và hoạt động của Viện Đào tạo Răng Hàm Mặt thuộc Trường Đại học Y Hà Nội và Viện Nghiên cứu sức khỏe trẻ em thuộc Bệnh viện Nhi Trung ương.
Đổi mới cơ chế quản lý đối với các đơn vị sự nghiệp y tế: Tổ chức họp Ban chỉ đạo triển khai Nghị định số 115/2005/NĐ- CP của Chính phủ, đóng góp ý kiến vào báo cáo sơ kết 05 năm thực hiện Nghị định trên theo Kế hoạch số 375/KH-BYT ngày 10/5/2010 của Bộ Y tế. Xây dựng kế hoạch tổng kết 10 năm sắp xếp nâng cao hiệu lực hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp trực thuộc Bộ Y tế. Hướng dẫn Tổng Công ty thiết bị y tế Việt Nam xây dựng đề án chuyển đổi thành công ty cổ phần theo Luật Doanh nghiệp. Hướng dẫn Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh và Bệnh viện Mắt Trung ương xây dựng chuyển đổi mô hình của các đơn vị bán công thành các đơn vị sự nghiệp công lập. Phối hợp với Vụ Tổ chức biên chế - Bộ Nội vụ tham gia triển khai đề án của Bộ Nội vụ về cải cách mô hình cung cấp dịch vụ công trong ngành y tế: xây dựng mô hình tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong các đơn vị sự nghiệp y tế
Kiện toàn hệ thống y tế địa phương: Tiếp tục xin ý kiến của các cơ quan đơn vị có liên quan về việc bổ sung sửa đổi Thông tư liên tịch số 03/2008/TTLT-BYT-BNV trong đó bổ sung Phòng Bảo hiểm Y tế trong cơ cấu tổ chức của Sở Y tế; Phối hợp với Bộ Nội vụ (Vụ Tổ chức biên chế) để đánh giá, sơ kết việc triển khai thực hiện Thông tư liên tịch số 03/2008/TTLT-BYT-BNV hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của sở y tế, phòng y tế tại tỉnh Lào Cai và Tây Ninh, tổng hợp báo cáo của các tỉnh, thành phố; xin ý kiến thẩm định của Bộ Nội vụ vào dự thảo Thông tư liên tịch Y tế - Nội vụ hướng dẫn xếp hạng các đơn vị sự nghiệp thuộc khối truyền thông giáo dục sức khỏe, các trung tâm phòng chống HIV/AIDS thuộc tỉnh và các Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tại các quận huyện. Tổ chức xin ý kiến của các các đơn vị cơ quan Bộ Y tế và các tỉnh thành phố để hoàn thiện dự thảo Thông tư liên tịch hướng dẫn chức năng nhiệm vụ, cơ cấu nhân lực của Trạm Y tế xã phường, trong đó có bổ sung cán bộ chuyên trách dân số. Tham gia họp xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển mạng lưới bệnh viện sản - nhi trong cả nước.
Về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức
Công tác tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, viên chức: Tổ chức phê duyệt kết quả tuyển dụng bổ sung, gặp mặt 08 công chức dự bị được tuyển dụng về công tác tại cơ quan Bộ Y tế. Phối hợp với Bộ Nội vụ tổ chức thẩm định Thông tư của Bộ Y tế về tiêu chuẩn, chức danh ngạch viên chức y tế chuyên ngành hộ sinh. Tổ chức xây dựng dự thảo Thông tư của Bộ Y tế về tiêu chuẩn chức danh ngạch viên chức dân số kế hoạch hóa gia đình; Dự án đánh giá tổng thể đội ngũ cán bộ nhân lực y tế toàn quốc, tham gia xây dựng quy hoạch phát triển nguồn nhân lực y tế. Kiểm tra công tác thực hiện biên chế tại các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế. Tổ chức xây dựng kế hoạch đánh giá Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-BYT-BNV ngày 05/6/2007 của Bộ Y tế và Bộ Nội vụ hướng dẫn định mức biên chế sự nghiệp trong các cơ sở y tế nhà nước và xây dựng dự thảo Thông tư liên tịch của Bộ Y tế và Bộ Nội vụ sửa đổi bổ sung Thông tư liên tịch trên, trong đó bổ sung biên chế của Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình. Xây dựng quy trình của Bộ Y tế đề nghị bổ nhiệm chuyên gia cao cấp. Thực hiện quy trình lấy phiếu xin ý kiến đề xuất ủy viên chính thức và ủy viên dự khuyết Ban chấp hành Trung ương Đảng và thực hiện quy trình lấy phiếu xin ý kiến giới thiệu để bổ nhiệm Thứ trưởng Bộ Y tế đối với ông Nguyễn Viết Tiến. Thực hiện quy trình để bổ nhiệm, bổ nhiệm lại đối với lãnh đạo Vụ Tổ chức cán bộ và các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Y tế (Bệnh viện Mắt Trung ương, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, Viện Trang thiết bị và công trình y tế, Báo Sức khỏe và đời sống, Tạp chí Y học thực hành). Hướng dẫn và phê duyệt kế hoạch và kiểm tra, giám sát việc tiếp nhận, tuyển dụng, quản lý, sử dụng và thực hiện chế độ nghỉ hưu cán bộ, viên chức cho các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Y tế theo quy định.
Về chế độ chính sách đối với cán bộ Bộ Y tế đã làm việc với Văn phòng Chính phủ về Nghị định của Chính phủ quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với cán bộ, công chức, viên chức công tác tại các cơ sở y tế nhà nước thay thế cho Quyết định số 276/2005/QĐ-TTg ngày 01/11/2005 của Thủ tướng Chính phủ. Xây dựng dự thảo Tờ trình xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng Nghị định quy định chế độ thâm niên nghề đối với cán bộ viên chức y tế. Tiếp tục hoàn thiện dự thảo Thông tư của Bộ Y tế hướng dẫn chức năng nhiệm vụ của nhân viên y tế thôn, bản thực hiện Quyết định số 75/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định chế độ phụ cấp đối với nhân viên y tế thôn bản, tổ chức xin ý kiến của các tỉnh thành phố. Hướng dẫn thực hiện Thông tư liên tịch số 23/2005/TT-BYT về tiêu chuẩn xếp hạng đối với các Trung tâm, các Viện thuộc các đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ Y tế. Tiếp tục hướng dẫn các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Y tế thực hiện và phê duyệt việc chuyển ngạch, nâng ngạch, nâng lương thường xuyên, nâng lương sớm và các chế độ, chính sách đối với các cán bộ, công chức, viên chức.
Về công tác quản lý, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức: Tiếp tục đôn đốc, kiểm tra các cơ quan, đơn vị có liên quan trong việc thực hiện Đề án 1816 cử cán bộ, viên chức chuyên ngành y tế luân phiên hỗ trợ chuyên môn cho các cơ sở y tế tuyến dưới; triển khai kế hoạch tuyển dụng bác sỹ nội trú về công tác tại các đơn vị sự nghiệp trong ngành y tế. Xây dựng kế hoạch, tiếp nhận hồ sơ, lập danh sách, trình Bộ Nội vụ thẩm định và chuẩn bị các thủ tục để tổ chức triển khai kỳ thi nâng ngạch Bác sĩ chính lên Bác sĩ cao cấp cho 149 cán bộ, viên chức y tế. Tổ chức hội nghị triển khai Quyết định của Bộ trưởng Bộ Y tế quy định quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức ngành y tế đối với toàn thể cán bộ, công chức của Cơ quan bộ Y tế; tổ chức tập huấn cho cán bộ của các phòng tổ chức cán bộ của các đơn vị sự nghiệp và các sở y tế về công tác tổ chức cán bộ.
Tuy nhiên trong quý III/2010, việc ổn định tổ chức và quy định chức năng, nhiệm vụ các đơn vị sự nghiệp mới được sáp nhập còn chậm. Một số quy định phân cấp cho các đơn vị trực thuộc về thẩm quyền trong công tác tổ chức cán bộ chưa cụ thể, rõ ràng nhất là giữa các đơn vị sự nghiệp trực thuộc đã được phê duyệt Đề án tự chủ về tổ chức, biên chế và tài chính.
Cải cách tài chính công
Thực hiện cơ chế công khai tài chính: công khai số liệu phân bổ dự toán ngân sách năm 2010 và quyết toán năm 2008 đối với các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ theo đúng quy định.
Thực hiện Nghị định số 130/2005/NĐ-CP ngày 17/10/2005 của Chính phủ quy định chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí quản lý hành chính đối với các cơ quan hành chính nhà nước: Các cơ quan hành chính trực thuộc Bộ gồm có: Văn phòng Bộ Y tế, Cục Quản lý Dược, Cục Y tế Dự phòng, Cục Quản lý Môi trường y tế, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Cục phòng chống HIV/AIDS, Tổng cục Dân số – Kế hoạch hoá gia đình và Cục Quản lý khám, chữa bệnh. Hiện nay, các đơn vị đều triển khai thực hiện tốt Nghị định số 130/2005/NĐ-CP ngày 17/10/2005 của Chính phủ quy định chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí quản lý hành chính đối với các cơ quan hành chính Nhà nước. Riêng đối với Văn phòng Bộ Y tế có nhiều khó khăn về kinh phí do đặc thù: như tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, có nhiều chính sách mới được triển khai cần kinh phí chi cho công tác kiểm tra, giám sát nên có ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí quản lý hành chính của Văn phòng Bộ. Đã gửi văn bản cho các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ đề nghị tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện Nghị định 130/2005/NĐ-CP giai đoạn 2007-2010 và đề xuất, kiến nghị đổi mới cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm giai đoạn 2011-2015 theo đề cương yêu cầu của Bộ Tài chính.
Thực hiện Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập: Đã hoàn thành việc sơ kết, đánh giá kết quả khảo sát đánh giá tình hình thực hiện Nghị định 43, trong đó có việc liên doanh liên kết đầu tư trang thiết bị đối với 18 bệnh viện công lập (7 bệnh viện tuyến Trung ương, 5 bệnh viện tuyến tỉnh và 6 bệnh viện tuyến quận/huyện).Đã yêu cầu các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện Nghị định 43/2006/NĐ-CP giai đoạn 2007-2010 và đề xuất, kiến nghị đổi mới cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm giai đoạn 2011-2015 theo đề cương yêu cầu của Bộ Tài chính.Đang tiến hành rà soát, thẩm định và xin ý kiến Bộ Tài chính để giao quyền thực hiện tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị giai đoạn 2010-2012.
Thực hiện Nghị định số 115/2005/NĐ-CP ngày 05/9/2005 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của tổ chức khoa học và công nghệ công lập: đang tiếp tục thẩm định 01/15 đơn vị còn lại có chức năng nghiên cứu khoa học là chủ yếu để chuyển sang giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo Nghị định 115/2005/NĐ-CP.
Phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Thế giới tổ chức thành công hội nghị thu hút đầu tư và thúc đẩy hợp tác công tư trong lĩnh vực y tế. Tích cực hoàn thiện dự thảo Nghị định để trình Chính phủ ban hành cơ chế hoạt động và cơ chế tài chính (trong đó có quy định về giá dịch vụ y tế) đối với các đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Trình Thủ tướng Chính phủ Đề án triển khai thí điểm phát triển một số Trung tâm Điều trị theo nhu cầu bằng kỹ thuật tiên tiến và phát triển y tế chuyên sâu.
Đánh giá chung về thực hiện cải cách tài chính công Quý III năm 2010: ngành y tế đã triển khai đúng tiến độ và bảo đảm chất lượng trong việc thực hiện các nhiệm vụ của công tác cải cách tài chính công theo các quy định của Chính phủ và hướng dẫn của liên Bộ. Ưu điểm: được sự quan tâm chỉ đạo của Ban cán sự Đảng, Lãnh đạo Bộ Y tế; sự tích cực triển khai thực hiện của các Vụ, Cục chức năng và các đơn vị trực thuộc Bộ nên công tác cải cách tài chính công đã được tiến hành đồng bộ, bảo đảm chất lượng, phục vụ tốt cho các hoạt động của ngành y tế.Tồn tại: do nhiều nguyên nhân, một số văn bản hướng dẫn thi hành Luật còn chậm ban hành so với kế hoạch đề ra.