Tổng kết Hội nghị “Tăng cường phòng chống sốt rét cho khu vực miền Trung-Tây Nguyên và các tỉnh có tử vong sốt rét”, Thứ trưởng Bộ Y tế-PGS.TS. Trịnh Quân Huấn đã thay mặt Lãnh đạo Bộ Y tế nhận định tình hình diễn biến sốt rét năm 2006 và chỉ đạo phòng chống sốt rét năm 2007 như sau:
I. Nhận định tình hình sốt rét:
1.Tình hình cả nước: nhờ sự chỉ đạo chặt chẽ của Đảng, chính quyền các cấp và sự hoạt động của hệ thống phòng chống sốt rét trong cả nước, trong đó có các tỉnh miền Trung-Tây Nguyên. Hơn nữa hoạt động phòng chống sốt rét được thống nhất từ Trung Ương đến địa phương và lồng ghép với hệ thống y tế chung. Có chiến lược phòng chống sốt rét phù hợp và sáng tạo, do vậy: Bệnh nhân sốt rét 10 tháng/2006 giảm 9,93% so với cùng kỳ năm 2005 (48/64 tỉnh thành có số bệnh nhân sốt rét giảm), không có dịch sốt rét lớn xảy ra.
2. Riêng khu vực miền Trung-Tây nguyên: bệnh nhân sốt rét giảm 10,5% so với cùng kỳ năm 2005, giảm 42,39% so với bình quân 5 năm 2001-2005; tử vong do sốt rét giảm 31,25% so với bình quân 5 năm 2001-2005, tuy nhiên tăng 13 trường hợp so với cùng kỳ năm 2005.
Dân số khu vực miền Trung-Tây Nguyên chiếm 18,2% dân số chung của cả nước nhưng 10 tháng đầu năm bệnh nhân sốt rét chiếm 41,34% bệnh nhân sốt rét; sốt rét ác tính chiếm 77,9%, tử vong do sốt rét chiếm 73,34% tử vong do sốt rét (22/30 ca) của cả nước. Miền Trung-Tây Nguyên vẫn là trọng điểm sốt rét của cả nước với 5 tỉnh có sốt rét ác tính có sốt rét ác tính tăng và 5 tỉnh có tử vong do sốt rét tăng; trong đó Bình Định, Phú Yên và Đak Lak đều tăng số sốt rét ác tính và tử vong do sốt rét. Ký sinh trùng sốt rét có mặt rải rác ở nhiều xã, cùng với sự có mặt của véc tơ thường xuyên truyền bệnh sốt rét (A.minimus, A.dirus). Một số nơi, miễn dịch với sốt rét ở nhiều cộng đồng giảm, có nguy cơ bùng dịch.
II. Nguyên nhân, tồn tại:
Các cấp, các ngành kể cả các đơn vị y tế chuyên khoa chủ quan sau nhiều năm sốt rét giảm thấp.
Giám sát dịch tễ chưa được thực hiện thường xuyên tại một số địa phương, thiếu nhạy cảm dịch tễ ở những nơi có tỷ lệ bệnh giảm thấp.
Chất lượng chẩn đoán và điều trị sốt rét tại các tuyến chưa hiệu quả (tuyến tỉnh còn lúng túng trong điều trị sốt rét ác tính, tuyến huyện chẩn đoán nhầm nên bệnh nhân không được điều trị sớm dẫn đến tử vong, tuyến xã là tuyến xử trí ban đầu cũng thiếu kỹ năng thực hành về chẩn đoán và điều trị sốt rét (không lấy máu và điều trị thuốc sốt rét cho bệnh nhân).
Chưa có biện pháp phòng chống sốt rét khả thi cho nhóm dân đi rừng, ngủ rẫy và dân di cư tự do.
 |
Đ/c Y Thịnh-Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đăk
Nông phát biểu tham luận tại Hội nghị |
Ý thức về phòng chống sốt rét của người dân chưa được nâng cao.
Không lấy lam xét nghiệm và điều trị sớm từ tuyến xã.
Các chỉ tiêu về điều kiện đảm bảo: thuốc: 386.932 liều, đã sử dụng 221.884 liều (các tỉnh chưa báo cáo hết); dân số bảo vệ: 3.922.000 (chiếm 35,66% dân số bảo vệ của cả nước) trong đó: phun: 709.000 người, tẩm: 3.313.000 người; vật tư kinh phí: 17 tỷ đồng trong đó gồm kinh phí hoạt động và mua vật tư,chiếm 26% kinh phí của dự án quốc gia phòng chống sốt rét. Nhưng các chỉ số về sốt rét tăng do đó cần xem xét về cách xây đựng kế hoạch, đầu tư, tổ chức chỉ đạo, vật tư kinh phí , đặc biệt đối với cáo vùng trọng điểm sốt rét. Trong tổng số 30 ca tử vong do sốt rét không có trường hợp nào được điều trị thuốc sốt rét tại tuyến xã, không có trường hợp nào được lấy lam máu xét nghiệm tìm ký sinh trùng sốt rét để hỗ trợ việc chẩn đoán ca bệnh tại tuyến xã và phòng khám khu vực trong khi tuyến xã là tuyến đầu tiên phát hiện bệnh nhân và điều trị bệnh nhân sốt rét.
III. Giải pháp và kiến nghị:
1. Các Uỷ ban nhân dân tỉnh:
- Tăng cường chỉ đạo Sở Y tế và các ban ngành, địa phương, lực lượng bộ đội biên phòng đẩy mạnh hoạt động phòng chống sốt rét.
- Tăng cường giám sát, phát hiện sớm bệnh nhân sốt rét, điều trị kịp thời, đặc biệt đối với các xã trọng điểm, có nguy cơ xảy dịch sốt rét, các xã vùng sâu, vùng xa.
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân, đặc biệt đối với đối tượng đi rừng, ngủ rẫy, tích cực phối hợp hoạt động phòng chống sốt rét, bảo vệ sức khoẻ cho chính mình và cả gia đình.
- Giải quyết biên chế và hỗ trợ kinh phí phòng chống sốt rét.
2. Các Viện Sốt rét-KST-CT:
- Tăng cường hoạt động giám sát và chỉ đạo kỹ thuật về các lĩnh vực dịch tễ, ký sinh trùng và côn trùng tại các vùng trọng điểm để giúp y tê huyện và tỉnh tiếp tục khống chế tình hình gia tăng sốt rét.
- Hỗ trợ các thuốc chống sốt rét có hiệu lực cao để kịp thời điều trị bệnh nhân sốt rét, tài liệu truyền thông và các trang bị hoạt động cần thiết.
- Tăng cường đào tạo và đào tạo lại cho cán bộ y tế các tuyến để đảm bảo khả năng phát hiện và quản lý bệnh nhân sốt rét, đồng thời tìm kiếm các dự án khả thi trong nghiên cứu biện pháp hạ thấp tỷ lệ bệnh thực hiện tại huyện trong vòng 2-3 năm, nhằm góp phần làm ổn định vững chắc đình hình sốt rét.
 |
Đ/c Nguyễn Thị Thanh Bình -Phó Chủ tịch
UBND tỉnh Bình Định phát biểu tham luận
tại Hội nghị |
3. Các Sở Y tế.
- Tích cực tham mưu Uỷ ban nhân dân tỉnh trong phòng chống sốt rét ở địa phương.
- Chỉ đạo hệ thống phòng chống sốt rét, các cơ sở khám chữa bệnh, phối hợp các lực lượng tập trung cho các điểm nóng sốt rét.
- Chỉ đạo và giám sát tuyến dưới thực hiện đúng quy định trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị sốt rét theo đúng phác đồ điều trị của Bộ Y tế, đặc biệt là tại các tuyến cơ sở .
- Tăng cường biên chế cho Trạm y tế xã, nhất là xét nghiệm viên các điểm kinh hiển vi để đảm bản phát hiện và điều trị sớm và điều trị kịp thời ngay tại cơ sở.
- Củng cố và xây dựng màng lưới y tế thôn bản, đảm bảo lựa chọn các vấn đề ưu tiên cho công tác phòng chống sốt rét, tăng cường truyền thông giáo dục, vận động người dân đến cơ sở y tế khám và điều trị sốt rét ngay khi bị bệnh; quản lý các đối tượng đi rừng ngủ rẫy xa cơ sở y tế, cấp thuốc tự điều trị khi họ đi rừng ngủ rẫy nhằm hạn chế sốt rét ác tính khi mắc bệnh.
3. Bộ Y tế:
- Sớm ban hành phác đồ chẩn đoán và điều trị sốt rét giai đoạn 2007-2010 và xem lại vấn đề sử dụng Artesunate tiêm ở tuyến xã
- Thông báo công khai quản lý, sử dụng vật tư, hóa chất, thuốc sốt rét và phát hiện các trường hợp mua bán thuốc sốt rét
- Báo cáo Chính phủ sửa đổi các mục bất hợp lý trong Nghị định 51 về Chương trình mục tiêu y tế quốc gia.
- Lắng nghe ý kiến của các tỉnh để có biện pháp chỉ đạo phù hợp