Sau một năm rưỡi các chỉ số sốt rét liên tục gia tăng (1/2009 - 6/2010), đến tháng 7 năm 2010 các điểm nóng sốt rét ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên tạm thời bị khống chế, đây có thể được coi là những nỗ lực đẩy lùi sốt rét bước đầu của ngành y tế các tỉnh, thành phố trong khu vực, tuy nhiên kết quả này chỉ mang tính tạm thời vì từ nay đến cuối năm miền Trung-Tây Nguyên đang bước vào mùa mưa, đồng thời cũng là đỉnh cao của mùa truyền bệnh sốt rét.
Theo số liệu thống kê sốt rét tháng 7/2010 của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn so với cùng kỳ năm trước:
Chỉ số bệnh nhân sốt rét toàn khu vực giảm 4.03%, trong đó Tây Nguyên giảm 46.06%, miền Trung tăng 25.06%; có 10/15 tỉnh giảm được bệnh nhân sốt rét là Thừa Thiên-Huế (- 80.95%), Gia Lai (-61.88%), Bình Thuận (- 59.76%), Bình Định (- 54.84%), Quảng Trị (-50.22%), Đắc Nông (- 50%), Đăk Lăk (-37.68%), Quảng Bình (-32.64%), Ninh Thuận (-29.38%) và Kon Tum (- 16.44%); chỉ có 5/15 tỉnh có bệnh nhân sốt rét tăng là Quảng Nam (+ 562.39%), TP. Đà Nẵng (+ 400%), Quảng Ngãi (+ 33.33%), Khánh Hòa (+ 2.86%) và Phú Yên (+ 2.27%).
Chỉ số ký sinh trùng sốt rét toàn khu vực tăng 19.39%, trong đó Tây Nguyên giảm 40.65%, miền Trung tăng 56.39%; có 10/15 tỉnh giảm được tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét là Thừa Thiên-Huế (78.47%), Quảng Trị (- 76.42%), Gia Lai (- 65.91%), Quảng Bình (- 61.11%), Đắc Nông (- 55.91%), Đăk Lăk (-40.06%), Bình Định (- 35.98%), Ninh Thuận (-15.33%), Bình Thuận (- 7.98%) và Phú Yên (- 3.60%); chỉ có 5/15 tỉnh có ký sinh trùng sốt rét tăng là Quảng Nam (+ 493.50%), Kon Tum (+ 346.14%), Quảng Ngãi (+ 302.12%), Khánh Hòa (+ 10.11%) và TP. Đà Nẵng tăng nhẹ ký sinh trùng ngoại lai.
 |
Một số nhà tạm của người dân tộc thiểu số thường gặp ở các tỉnh
miền Trung-Tây Nguyên |
Số ca sốt rét ác tính toàn khu vực tăng 37.50%, trong đó Tây Nguyên giảm 50%, miền Trung tăng 66.67%, không có ca tử vong sốt rét nào trong khi cùng kỳ này năm 2009 có 3 ca tử vong.
Những dẫn liệu nêu trên cho thấy tình hình sốt rét ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên đã được cải thiện đáng kể, nhất là các tỉnh Tây Nguyên (Gia Lai, Đắc Lăk, Đắc Nông, Kon Tum), nhiều tỉnh miền Trung trước đây gia tăng nghiêm trọng cả về bệnh nhân sốt rét và ký sinh trùng sốt rét thì đến tháng 7/2010 cả hai chỉ số này đều cùng giảm rõ rệt như Bình Định, Phú Yên, Bình Thuận, Quảng Bình, Quảng Trị, Khánh Hòa…
 |
Bản đồ Gia Lai |
Trong số ít các tỉnh có chỉ số sốt rét gia tăng đáng lo ngại nhất vẫn là Quảng Nam vì số mắc sốt rét rất cao và dai dẳng nhiều tháng liền: bệnh nhân sốt rét (+ 562.39%) và ký sinh trùng sốt rét (+ 493.50%) chủ yếu là do lan truyền tại chỗ, cùng với số ca sốt rét ác tính chiếm 40% so với các tỉnh miền Trung nên nguy cơ xảy dịch và đe dọa tử vong sốt rét vào thời điểm cuối năm là rất lớn. Số bệnh nhân sốt rét tại Quảng Nam tăng chủ yếu ở hai xã Trà Dơn và Trà Leng (huyện Nam Trà My (640/80), xã Trà Giác (huyện Bắc Trà My) tập trung tại ở cả người lớn đi rẫy và trẻ em nhỏ; xã Phước Thành và Phước Lộc (huyện Phước Sơn (80/4) nơi có các bãi đào đãi vàng đang hoạt động thu hút nhân công từ nhiều nơi trong và ngoài tỉnh đến. Hai tỉnh Kon Tum và Quảng Ngãi có số bệnh nhân sốt rét giảm, nhưng tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét lại gia tăng có thể là do nhiều hộ dân ở hai tỉnh này bị cơn lũ năm 2009 cuốn trôi hết màn chưa kịp bổ sung nên làm tăng sự lan truyền bệnh.
 |
Sinh cảnh Gia Lai |
Mặc dù các chỉ số sốt rét ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên đã có xu hướng giảm trong tháng 7/2010, nhưng xét về góc độ nguy cơ thì vẫn “đáng lo hơn đáng mừng” vì khu vực này chưa bao giờ có sự giảm sốt rét một cách bền vững, nhất là hiện nay đang bước vào mùa mưa và mùa truyền bệnh sốt rét. Giải pháp tốt nhất trong thời gian tới vẫn là tăng cường giám sát dịch tễ các vùng sốt rét trọng điểm, nâng cao chất lượng phun tồn lưu hóa chất diệt muỗi và tẩm màn phòng chống muỗi đốt; tăng cường quản lý ca bệnh, phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh nhân sốt rét; những tỉnh có nguy cơ xảy dịch cao như Quảng Nam cần có biện pháp phòng chống sốt rét bổ sung và tập trung nguồn lực dập tắt sốt rét tại các điểm nóng.