Ngày 27/4/2008, Bộ Y tế đã tổ chức Hội nghị giao ban công tác phòng chống dịch và triển khai các nhiệm vụ trọng tâm năm 2008, tại TP. Nha Trang tỉnh Khánh Hòa. Thành phần tham dự gồm có Lãnh đạo các Vụ/Cục liên quan và Lãnh đạo các Viện thuộc hệ y tế dự phòng-Bộ Y tế dưới sự chủ trì của PGS.TS. Trịnh Quân Huấn-Thứ trưởng Bộ Y tế.
Đánh giá về tình hình phòng chống dịch bệnh:
Ngay từ đầu năm 2008 ngành y tế đã phải đối mặt với dịch bệnh tiêu chảy cấp, dịch lợn tai xanh và dịch sốt xuất huyết. Trong đó dịch tiêu chảy cấp với trên 20% số ca xác định nhiễm phẩy khuẩn tả mặc dù chưa có tử vong nhưng đã có xu hướng lan rộng ra nhiều tỉnh thành trong cả nước được cộng đồng hết sức quan tâm; điều khó khăn nhất của ngành y tế hiện nay là rất nhiều nguồn nước được xác định có sự hiện diện của phẩy khuẩn tả, nguồn thức ăn trôi nổi trên thị trường cũng như tình trạng vệ sinh môi trường vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát của ngành y tế; việc phát hiện sớm các ca mắc mới, điều trị tại chỗ kịp thời, điều tra và xử lý ổ dịch chưa triệt để tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh lây lan; để giải thích về cụm từ “Bệnh tiêu chảy cấp nguy hiểm” cũng như các giải pháp đối phó với dịch tiêu chảy cấp, ngày 22/4/2008 Bộ Y tế đã có Thông cáo báo chí về bệnh tiêu chảy cấp nguy hiểm trong đó có nguyên nhân do phẩy khuẩn tả ở Việt Nam. Đối với bệnh dịch lợn tai xanh lần này cũng bùng phát dữ dội từ Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam và lan nhanh đến các tỉnh trọng điểm chăn nuôi phía Bắc, đến nay vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh, công tác phòng chống dịch hiện nay được tăng cường theo hướng vừa dập dịch, vừa khẩn trương ngăn chặn sự lan truyền của dịch; mặc dù bệnh dịch lợn tai xanh thuộc về sự kiểm soát của ngành thú y nhưng liên quan trực tiếp đến sự nhiễm bệnh cho người nên tất cả các nơi có dịch, ngành y tế cũng phải bắt tay vào cuộc. Bệnh sốt xuất huyết hiện nay vẫn là mối nan giải cho TP. Hồ Chí Minh cũng như các tỉnh miền Trung và Nam bộ, việc giải quyết bệnh sốt xuất huyết khó khăn do chưa có giải pháp hữu hiệu diệt các ổ muỗi đẻ trong khu vực nhiễm bệnh và chưa xác định được loại hóa chất đặc hiệu cho việc diệt muỗi sốt xuất huyết; giải pháp chính của ngành y tế hiện nay là phải huy động sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành và toàn thể nhân dân, có biện pháp chuyên môn phù hợp với diễn biến bệnh dịch và chất lượng công tác giám sát, báo cáo, phản hồi thông tin cho các cơ sở.
Chỉ đạo của Bộ Y tế:
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, PGS.TS. Trịnh Quân Huấn-Thứ trưởng Bộ Y tế đã thẳng thắn nêu rõ thực trạng tình hình tổ chức và kinh phí hoạt động, đồng thời đưa ra hướng giải quyết trước mắt cho công tác kiểm soát dịch bệnh.
Kiện toàn tổ chức bộ máy hoạt động:
Để giải quyết tận gốc dịch bệnh đang lan rộng, phải có đội ngũ cán bộ chuyên môn y tế dự phòng đủ mạnh từ tuyến trung ương đến cơ sở. Tuy nhiên, nhìn lại đội ngũ cán bộ y tế dự phòng còn nhiều điều đáng lo ngại như ngay tại các Viện thuộc hệ y tế dự phòng đội ngũ cán bộ sau đại học cũng còn quá mỏng, chỉ chiếm 7% đến 39% so với tổng số cán bộ viên chức hiện có, trong khi số bác sĩ xin ra khỏi ngành y tế nhà nước đã gần 1000 trường hợp; việc đào tạo nguồn nhân lực y tế dự phòng khó khăn bởi vì phần lớn số bác sĩ đều hướng vào y học thực hành (ngoại, sản, nội, nhi, ung bướu, răng-hàm-mặt…), để bổ sung đội ngũ cán bộ y tế dự phòng Bộ Y tế đã xin mã số đào tạo tại một số trường đại học y dược, nhưng để có được lứa cán bộ đầu tiên ra trường còn phải chờ đến 6 năm sau, trong khi yêu cầu kiểm soát dịch bệnh trong thời điểm hiện tại vô cùng cấp bách.
 |  |
Toàn cảnh Hội nghị | |
Về kiện toàn tổ chức bộ máy hoạt động, Thứ trưởng đề nghị các Viện thuộc hệ y tế dự phòng cần hoàn thành quy hoạch tổng thể phát triển và chuẩn bị đầu tư đến năm 2020 (hiện nay mới chỉ có 6/11 Viện thuộc hệ y tế dự phòng có quy hoạch) và khi xây dựng quy hoạch phải đạt tầm cỡ khu vực và quốc tế, mở rộng trang thiết bị nghiên cứu đặc biệt là phòng xét nghiệm an toàn sinh học cấp 3 cho hệ thống các Viện Vệ sinh dịch tễ, đầu tư hệ thống vệ sinh an toàn thực phẩm từ trung ương đến địa phương, ưu tiên đầu tư cho các Viện đủ năng lực hoạt động.
Về tổ chức y tế huyện theo Thông tư 171, 172 có nhiều khó khăn chồng chéo cho hoạt động phòng chống dịch bệnh tại cơ sở; Thứ trưởng cho biết sắp tới Chính phủ sẽ có Thông tư 14 điều chỉnh hợp lý hơn với 3 đơn vị y tế huyện là Bệnh viện huyện, Trung tâm y tế huyện thuộc quản lý của Sở Y tế và Phòng y tế huyện thuộc quản lý của UBND huyện. Như vậy hệ thống tổ chức y tế huyện sẽ có một số thay đổi so với quy định trước đây là Trung tâm y tế dự phòng huyện sẽ được đổi thành Trung tâm y tế huyện chịu tránh nhiệm quản lý các Trạm y tế xã trong kiểm soát dịch bệnh và chăm sóc sức khỏe ban đầu, Bệnh viện huyện chịu trách nhiệm quản lý công tác khám chữa bệnh, còn Phòng y tế huyện chịu trách nhiệm tham mưu cho UBND huyện về công tác quản lý nhà nước về mọi hoạt động y tế tại địa phương.
Tăng cường nguồn ngân sách đầu tư và chế độ ưu đãi y tế dự phòng:
Mặc dù hệ thống y tế dự phòng là tuyến đầu ngăn ngừa dịch bệnh và giảm tải áp lực bệnh nhân vào điều trị tại các tuyến bệnh viện, nhưng nguồn ngân sách đầu tư cho hệ y tế dự phòng còn bất hợp lý và quá ít ỏi (15% so với tổng số ngân sách đầu tư cho ngành y tế; ngành y tế phối hợp với ngành nông nghiệp phòng chống dịch bệnh cúm A (H5N1) nhưng không được hưởng chế độ phòng chống dịch cúm A (do không phải dịch bệnh ở người), đó là chưa kể hiện nay ngành y tế đang phải phối hợp giải quyết dịch bệnh tai xanh ở lợn chế độ phòng chống dịch bệnh sẽ ra sao ?
Trong bối cảnh dịch bệnh phát triển hiện nay, Bộ Y tế đã có kiến nghị về nguồn ngân sách đầu tư cho y tế dự phòng ít nhất là 30% trở lên, mời các Viện xây dựng chế độ lương, phụ cấp cho hệ thống y tế dự phòng và yêu cầu phải có minh chứng bằng số liệu và các hoạt động cụ thể; đồng thời phải có chính sách thụ hưởng rõ ràng khi phối hợp với các ngành khác trong kiểm soát dịch bệnh liên quan đến người.
Tăng cường các hoạt động kiểm soát dịch bệnh trong năm 2008:
!important; 1.Cần tăng cường chỉ đạo tuyến thông qua Phòng Chỉ đạo tuyến đối với kiểm soát dịch bệnh, nhất là với bệnh dịch tiêu chảy cấp trong điều kiện không thể sản xuất ra thức ăn sạch và vệ sinh an toàn thực phẩm trong điều kiện môi trường ở nước ta luôn luôn bị nhiễm bẩn nhằmđảm bảo phát hiện và dập tắt dịch bệnh kịp thời.
!important; 2.Công tác nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ thông tin trong phòng chống dịch bệnh tuy đã thực hiện nhưng còn nhiều hạn chế, do đó Thứ trưởng Bộ Y tế yêu cầu cần có số liệu chứng minh thực hiện của mình là đúng và cần tập trung vào các vấn đề cấp bách trong xã hội cũng như khả năng áp dụng thực tiễn của các sản phẩm nghiên cứu khoa học.
!important; 3.Phải tăng cường chất lượng và hiệu quả thực hiện 8 chương trình hành động về y tế dự phòng trong năm 2008, trong đó cần chú ý không dùng hóa chất gia dụng và cần có quy định cụ thể về hóa chất được phép sử dụng diệt muỗi sốt xuất huyết.
!important; 4.Bộ Y tế sẽ duy trì chế độ giao ban phòng chống dịch hàng quý để kịp thời nhận định tình hình dịch bệnh và đưa ra các giải pháp đối phó kịp thời nhằm từng bước đẩy lùi dịch bệnh và hạn chế tác hại của chúng đến kinh tế-xã hội và sức khỏe người dân.