Chiều 31/5/2012, Bộ Y tế đã tổ chức cuộc họp về kiểm soát hội chứng viêm da dày sừng bàn tay bàn chân tại huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi nhằm triển khai các biện pháp can thiệp giảm tử vong, giảm mắc đồng thời nghiên cứu tìm nguyên nhân gây bệnh.
Thứ trưởng Bộ Y tế PGS.TS. Nguyễn Thanh Long chủ trì cuộc họp với sự tham dự của PGS.TS. Phan Trọng Lân-Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, PGS.TS. Vũ sinh Nam-Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Ths. Nguyễn Trọng Khoa-Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, TS. Trần Đắc Phu-Phó Cục trưởng Cục Quản lý môi trường y tế, PGS.TS. Nguyễn Trần Hiển-Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, TS. Nguyễn Duy Bảo-Viện trưởng Viện Y học lao động và vệ sinh môi trường, TS. Bùi Trọng Chiến-Viện trưởng Viện Pasteur Nha Trang, TS. Trần Ngọc Hữu-Viện trưởng Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh, PGS.TS. Lê Hoàng Ninh-Viện trưởng Viện Vệ sinh y tế công cộng TP. Hồ Chí Minh, PGS.TS. Triệu Nguyên Trung-Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn, PGS.TS. Trần Hậu Khang-Giám đốc Bệnh viện da liễu Trung ương, TS. Phạm Duệ-Phó Giám đốc Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai, BS. Trung-Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương, BS. Nguyễn Văn Lâm-Bệnh viện Nhi Trung ương và đại biểu các đơn vị có liên quan.
Sau khi nghe báo cáo của các đơn vị và ý kiến thảo luận của các chuyên gia, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long đã chỉ đạo các đơn vị trong ngành y tế tiếp tục triển khai các biện pháp giảm tử vong, giảm mắc đồng thời nghiên cứu tìm nguyên nhân hội chứng viêm da dày sừng bàn tay, bàn chân tại huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi.
Các biện pháp giảm tử vong
Cục Quản lý khám chữa bệnh chỉ đạo thực hiện phân tuyến và tăng cường công tác hội chẩn, các trường hợp nặng phải chuyển ngay lên Bệnh viện Trung ương Huế và Bệnh viện Nhi đồng. Tiếp tục cập nhật phác đồ điều trị, điều trị dự phòng cho các trường hợp có tăng men gan. Tiến hành xét nghiệm toàn bộ cộng đồng, điều trị cho tất cả các trường hợp có tăng men gan theo phác đồ, sau 1 tháng xét nghiệm lại nếu men gan không giảm thì chuyển vào điều trị tại bệnh viện.
Các biện pháp giảm tỷ lệ mắc
Cục Y tế dự phòng phối hợp với các đơn vị hoàn thiện kế hoạch can thiệp tổng thể để trình Lãnh đạo Bộ, tăng cường giám sát chặt chẽ diễn biến tình hình bệnh, giám sát các hoạt động can thiệp tại cộng đồng. Cục quản lý môi trường y tế hoàn thiện phương án xử lý nguồn nước để trình Bộ.
Tìm căn nguyên gây bệnh
Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương đơn vị đầu mối của đoàn điều tra nguyên nhân của Bộ Y tế đã hoàn thành phân tích số liệu điều tra và phân tích hồ sơ bệnh án của 189 bệnh nhân. Các kết quả phân tích bệnh chứng cho thấy nguy cơ của người có men gan tăng gồm người có họ hàng hoặc trong gia đình mắc bệnh ăn gạo đỏ, nền nhà bằng tre gỗ. Phân tích kết hợp với xét nghiệm chưa thấy mối liên quan do cỡ mẫu xét nghiệm quá nhỏ. Theo kết quả phân tích hồ sơ bệnh án 60% bệnh nhân dưới 30 tuổi; 95% ở xã Ba Điền; 100% là người Hre; tỷ lệ tử vong/mắc là 5,8%; 11% số bệnh nhân có sốt, chẩn đoán tử vong là suy đa tạng.
Viện Vệ sinh ytế công cộng TP. Hồ Chí Minh đã hoàn thành xét nghiệm phân tích các mẫu bệnh phẩm thu thập từ thực địa. Các kết quả phân tích gợi ý đến nhiễm độc gan, loại trừ nhiễm độc do Arsen, nghĩ nhiều đến nhiễm độc tố do nấm nhưng chưa đủ căn cứ để kết luận.
Theo chỉ đạo của Thứ trưởng, không cần thiết phải tiến hành tiếp các nghiên cứu dịch tễ học. Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương khẩn trương hoàn thành báo cáo nghiên cứu bệnh chứng trước ngày 5/6/2012 bao gồm accs kết quả điều tra ca bệnh chứng, xét nghiệm, các phân tích về lâm sàng và điều trị. Cục Y tế dự phòng phối hợp với Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương khẩn trương làm việc với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và CDC về xét nghiệm bệnh phẩm, trình phương án gửi mẫu đi Nhật Bản để xét nghiệm.
Khối y tế dự phòng phối hợp với các đơn vị liên quan (Bệnh viện da liễu) khảo sát lập bản đồ chi tiết về môi trường xã Ba Điền, lưu ý nguồn nước. Có văn bản gửi Viện khoa học Việt Nam đề nghị hỗ trợ xét nghiệm mẫu nước. trong tháng 6/2012 các đơn vị phải tham mưu Bộ Y tế về các yếu tố nguy cơ và căn nguyên của hội chứng viêm da dày sừng bàn tay, bàn chân.
Ngay sau cuộc họp này, ngày 6/6/2012 Lãnh đạo và chuyên viên Cục Y tế dự phòng, Viện Pasteur Nha Trang, Viện Sốt rét-ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn, Sở Y tế tỉnh Quảng Ngãi, Trung tâm Y tế dự phòng Quảng Ngãi, Trung tâm Y tế huyện Ba Tơ, Ủy ban nhân dân và Trạm Y tế xã Ba Điền đã tổ chức buổi làm việc trực tiếp với các Trưởng thôn, đoàn thể xã Ba Điền để nắm các các vấn đề thực tế tại cộng đồng, thành lập Ban chỉ đạo xã vận động người dân vệ sinh môi trường, ăn gạo mới, uống thuốc vitamin và chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường giám sát thực hiện.
Sau đó 1 ngày (7/7/2012), Bộ Y tế đã tổ chức Hội thảo về chẩn đoán và điều trị hội chứng viêm da dày sừng bàn tay, bàn chân tại TP. Đà Nẵng với sự có mặt của bệnh viện da liễu Trung ương, Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện C Đà Nẵng, Bệnh viện đa khoa Quảng Ngãi, Sở Y tế Quảng Ngãi, Bệnh viện huyện Ba Tơ và một số bệnh viện thuộc tuyến trung ương khác thảo luận về các đặc điểm lâm sàng, xét nghiệm, nguyên nhân dẫn đến nhiễm độc và cập nhật các phác đồ điều trị hiệu quả.