Trong các tháng cuối năm 2006, khu vực miền Trung-Tây Nguyên liên tiếp phải đối mặt với những khó khăn thách thức do sốt rét gia tăng đột biến, bệnh sán lá gan lớn ngày càng phát triển, cơn bão số 6 (cơn bão Xangsane) và mưa lũ kéo dài không chỉ gây thiệt hại về người và của mà còn tạo môi trường thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát ở nhiều vùng...
Để đối phó với nguy cơ dịch bệnh và hậu quả khắc nghiệt của thiên nhiên, Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn đã thành lập Ban chỉ đạo Phòng chống sốt rét và thiên tai bão lụt có nhiệm vụ thường trực chỉ đạo vàtriển khai phòng chống sốt rét tại các nơi có sốt rét gia tăng, báo cáo và đề xuất với Bộ Y tế phương án hỗ trợ vật tư, kinh phí cho các vùng bị thiên tai bão lụt cũng như các vùng sốt rét trọng điểm.
Từ 4/10-20/10/2006, nhiều đoàn giám sát và chỉ đạo của Viện đã đồng loạt triển khai công tác tại 3 cụm tỉnh có nguy cơ bùng phát sốt rét là Đăk Lăk-Đăk Nông, Gia Lai-Kon Tum, Bình Định-Quảng Ngãi. Phối hợp với Trung tâm PCSR/Trung tâm YTDP tỉnh chỉ đạo và giám sát các điểm nóng, các vùng có nguy cơ sốt rét gia tăng. Thu thập số liệu đánh giá tình hình sốt rét, hồi cứu bệnh án sốt rét ác tính và tử vong sốt rét đề xuất giải pháp can thiệp có hiệu quả. Tổ chức kiểm tra, chỉ đạo và hỗ trợthực hiện các biện phápPCSR tại các huyện/xã có sốt rét gia tăng. Điều tra dịch tễ, côn trùng, ký sinh trùng sốt rét, số màn hiện có trong dân và tỷ lệ ngủ màn, chất lượng phun tẩm hóa chất diệt côn trùng để có cơ sở dự báo tình hình và chỉ định biện pháp.
 |
Đoàn lãnh đạo Viện thống nhất các biện
pháp không chế sốt rét gia tăng với lãnh
đạo sở Y tế Đăk Lăk |
Trong thời gian trên, đoàn Lãnh đạo Viện do TS. Triệu Nguyên Trung làm Trưởng đoàn làm việc với Sở Y tế và Trung tâm Phòng chống sốt rét/Trung tâm Ytế dự phòng các tỉnh Đăk Lăk, Đăk Nông, Gia Lai, Kon Tum và Bình Định thống nhất chỉ định biện pháp khống chế sốt rét gia tăng và nhu cầu hóa chất diệt muỗi, thuốc chống sốt rét, kinh phí hỗ trợ phòng chống dịch. Đoàn cũng đã xuống một số điểm thực địa có sốt rét gia tăng như huyện Ea Súp và huyện Krông Năng (Đăk Lăk), Điểm di dân tự do E 720 và xã Quảng Trực, huyện Đăkrlấp (Đăk Nông) để khảo sát thực tế tình hình.
Nhận định bước đầu cho thấy hầu hết số bệnh nhân mắc sốt rét và tử vong sốt rét là do quá trình đi rừng hoặc ngủ rẫy không có biện pháp bảo vệ hữu hiệu, yếu tố trẻ em nhỏ < 2 tuổi đánh giá sự lan truyền bệnh tại chỗ không còn phù hợp vì hiện nay đối tượng này cũng nhiễm bệnh từ nhà rẫy về. Nhận thức của người dân về hệ thống y tế nhà nước còn hạn chế, khi đoàn công tác phát hiện nhiều bệnh nhân sốt rét nằm ở nhà nhưng không đến y tế cơ sở để được điều trị, thậm chí còn quan niệm thuốc sốt rét được cấp là thuốc giả hoặc không được miễn phí. Đội ngũ y tế cơ sở chưa kiểm soát được bệnh nhân sốt rét tại cộng đồng, phương thức điều trị của Trạm y tế xã cũng chưa hiệu quả, các điểm kính hiển vi hiệu quả hoạt động không cao do không có xét nghiệm viên chuyên trách, nhân lực tại Trung tâm Y tế dự phòng tuyến huyện quá mỏng sau khi chia tách nên chỉ đạo khống chế sốt rét gia tăng trên toàn huyện khó khăn. Chất lượng tẩm màn chỉ đạt 75%, có xã đạt 55% không có giá trị phòng chống muỗi sốt rét đốt, chỉ định phun hóa chất tồn lưu ởmột số vùng không phù hợp vì nơi nhiễm bệnh chủ yếu từ nhà rẫy...
 |
Kiểm tra tình hình sốt rét tại cơ sở |
Mặc dù tỷ lệ bệnh sốt rét và tử vong sốt rét có tăng cao hơn so với cùng kỳ năm trước nhưng chưa thể phát triển thành dịch sốt rét vì bệnh nhân nhiễm bệnh sốt rét rải rác từ nhiều nơi khác nhau, sự lan truyền tại chỗ không đáng kể vì các khu vực dân cư ổn định đã được tác động bằng các biện pháp bảo vệ có hiệu quả theo kế hoạch phòng chống sốt rét hàng năm, phần lớn các trường hợp tử vong sốt rét đều là người sống ở đô thị hoặc các vùng ít sốt rét nhiễm bệnh sốt rét từ các vùng sốt rét lưu hành nhưng không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vấn đề khó khăn lớn nhất là làm thế nào để ngăn chặn được sự nhiễm bệnh từ các nhóm dân đi rừng ngủ rẫy và làm ăn xa trong các vùng sốt rét lưu hành; vì hiện nay chưa có biện pháp phòng chống sốt rét hữu hiệu cho các vùng này. Bên cạnh việc chỉ định các biện pháp phòng chống sốt rét bổ sung nhằm khống chế sự gia tăng sốt rét, Viện đang đề nghi Bộ Y tế cho phép tổ chức “Hội nghị bàn biện pháp khống chế sốt rét gia tăng cho các vùng sốt rét trọng điểm khu vực miền Trung-Tây Nguyên” vào cuối tháng 10/2006 để đánh giá đúng tình hình sốt rét hiện nay và rút ra các biện pháp phòng chống sốt rét khả thi nhất cho các đối tượng đi rừng, ngủ rẫy.