I.Tình hình sốt rét của khu vực miền Trung-Tây Nguyên tháng 2/2006 so với cùng kỳ năm 2005 (xem số liệu ở phần Số liệu thống kê):
1. Tình hình sốt rét khu vực tháng 2/2006:
Tổng số Bệnh nhân sốt rét (BNSR) cả khu vực cập nhật trong tháng 2/2006 là 2009 giảm chậm (- 6,86%) so với cùng kỳ năm trước; trong đó Tây Nguyên giảm 14,22%, miền Trung có xu hướng tăng nhẹ (0,18%). Các tỉnh có tỷ lệ mắc sốt rét giảm theo thứ tự từ cao xuống thấp là Phú Yên (- 46,55%), Kon Tum (- 39,71%), Đăk Lăk (- 30,08%), Bình Thuận (- 26,25%), Quảng Nam (- 21,57%), Quảng Ngãi (- 11,2%), Gia Lai (- 4,32%), Quảng Trị (- 1,79%); các tỉnh có tỷ lệ mắc tăng theo thứ tự là Ninh Thuận (+ 85,19%), TP. Đà Nẵng (+ 33,33%), Bình Định (+ 28,57%), Thừa Thiên-Huế (+ 23,26%), Đăk Nông (+ 13,81%), Khánh Hòa (+ 12,67%) và Quảng Bình (+ 1,63%).
Tỷ lệ Ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) toàn khu vực tăng 4,55%, chủ yếu ởTây Nguyên giảm + 3,85% và tăng nhẹ hơn ở miền Trung + 1,10%. Các tỉnh có tỷ lệ KSTSR giảm theo thứ tự là Phú Yên (-59,88%), Quảng Bình (- 59,77%), Đăk Lăk (- 52,16%), Kon Tum (-41,46%), Bình Thuận (-34,14%), Quảng Nam (- 30,75%), TP. Đà Nẵng (- 23,92%), Quảng Trị (- 2,67%); các tỉnh có tỷ lệ KSTSR tăng theo thứ tự là Ninh Thuận (+ 241,84%), Gia Lai (+ 50,78%) Bình Định (+ 44,05%), Quảng Ngãi (+ 35,44%), Thừa Thiên-Huế (+ 22,42%), Khánh Hòa (14,05%) và Đăk Nông (+ 2,36%).
Số sốt rét ác tính (SRAT) toàn khu vực là 6 ca tăng so với cùng kỳ năm trước 2 ca, trong đó Tây Nguyên 4 ca, miền Trung 2 ca; các tỉnh có SRAT là Gia Lai, Khánh Hòa, Quảng Ngãi, Đăk Lăk và Đăk Nông.
Trong tháng có 1 trường hợp tử vong do sốt rét là Ksor Lơn, nam giới, 3 tuổi, cư trú ở làng Cúc, xã IaO, huyện Iagrai, tỉnh Gia Lai. Bệnh nhi sốt ở nhà 10 ngày, tự điều trị bằng thuốc cảm cúm, bệnh không đỡ và có chiều hướng nặng thêm; nhập viện và tử vong sau 24 giờ tại bệnh viện tỉnh với chẩn đoán là SRAT thể não, xét nghiệm KSTSR FT++++ |
Số liệu thống kê tình hình sốt rét toàn khu vực tháng 2/2006 tuy chưa có biến động gì đặc biệt, nhưng chỉ số BNSR giảm chậm cùng với sự gia tăng KSTSR, đặc biệt ở một số tỉnh có xu hướng tăng cả BNSR và KSTSR như Ninh Thuận, Khánh Hòa, Bình Định, Thừa Thiên-Huế, Gia Lai, Đăk Nông… phản ảnh nguy cơ sốt rét luôn có khả năng bùng phát bất cứ lúc nào; đòi hỏi các tỉnh phải dự báo sớm được tình hình và sẵn sàng ngăn chặn dịch.
 |  |
TS.Triệu Nguyên Trung-Viện trưởng và các trưởng
khoa phòng Viện Sốt rét KST - CT Quy Nhơn
chỉ đạo PCSR năm 2006 tại Tây Nguyên | Sinh cảnh sốt rét tỉnh Đăk Nông |
2. Đánh giá về nguyên nhân gia tăng số mắc sốt rét và tử vong sốt rét, chúng tôi có một số nhận xét sau:
a. Nguyên nhân gia tăng sốt rét:
Thừa Thiên-Huế: tăng chủ yếu ở các xã thuộc huyện A Lưới (27/53 BNSR) do dân làm ăn qua giao lưu biên giới Việt-Lào.
Bình Định: tăng các xã ở huyện An Nhơn do dân đi làm ăn ở các tỉnh Tây Nguyên về quê mang theo mầm bệnh sốt rét.
Ninh Thuận và Đăk Nông tăng chủ yếu ở các đối tượng đi rừng ngủ rẫy ở xã Phước Thắng, huyện Bắc Ái (Ninh Thuận) và huyện Đăk lấp (Đăk Nông).
TP. Đà Nẵng: chủ yếu tăng do sốt rét ngoại lai.
b. Nguyên nhân ca tử vong sốt rét ở Gia Lai:
Do bệnh nhân nhập viện quá muộn sau 10 ngày tự điều trị không đúng thuốc ở nhà đến khi biến chứng nặng mới nhập viện, phản ảnh ý thức tự bảo vệ của người dân trong phòng chống sốt rét chưa cao nên chưa đến cơ sở y tế để được khám, điều trị khi có sốt và màng lưới y tế cơ sở (xã/thôn bản) chưa đủ khả năng phát hiện bệnh kịp thời.
II. Hoạt động của Viện trong tháng 2/2006:
1. Hoạt động chỉ đạo PCSR và các bệnh ký sinh trùng:
Ngay sau Tết Bính Tuất (đầu tháng 3/2006), Viện đã tiến hành duyệt kế hoạch hoạt động các Khoa/Phòng năm 2006, họp Hội đồng khoa học mở rộng đánh giá tiến độ thực hiện các đề tài nghiên cứu cấp Bộ và cấp cơ sở, thành lập Ban tổ chức và chuẩn bị nội dung Hội nghị 30 năm thành lập Viện (8/3/1977-8/3/2007).
Thực hiện Công văn số 501/BYT-DP ngày 24/01/2006 của Bộ Y tế về việc đánh giá tình hình hoạt động PCSR năm 2005 và dự báo tình hình sốt rét năm 2006 tại một số khu vực trọng điểm sốt rét trong cả nước, Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn đã có Công văn số 24/VSRQN-DT ngày 9/2/2005 gửi các Sở Y tế, Trung tâm PCSR và Trung tâm YTDP trong khu vực miền Trung-Tây Nguyên về việc tăng cường chỉ đạo PCSR các vùng trọng điểm năm 2006 và đề ra các giải pháp thực hiện. Từ 13-16/2/2006, TS. Triệu Nguyên Trung-Viện trưởng cùng với các Trưởng Khoa Dịch tễ, Khoa Côn trùng và Phòng Kế hoạch tổng hợp của Việntrực tiếp giám sát, chỉ đạo công tác phòng chống sốt rét tại 4 tỉnh Tây Nguyên (Đăk Nông, Đăk Lăk, Gia Lai và Kon Tum). Kết quả giám sát, chỉ đạo PCSR tại Tây Nguyên đã được đăng tải trong Chuyên đề Dịch tễ sốt rét của Website ngày 7/3/2006. Thông qua thực trạng sốt rét tại các tỉnh Tây Nguyên, Viện đã cảnh báo nguy cơ sốt rét, đặc biệt là công tác PCSR cho công nhân các công trình thủy điện, thủy lợi, các công trình kinh tế trọng điểm và các vùng đồng bào dân tộc ít người nhằm kịp thời ngăn chặn sự gia tăng sốt rét.
Cũng trong thời gian trên, Viện trưởng dự Hội nghị Tổng kết 5 năm PCSR giai đoạn (2001-2005) và Kế hoạch PCSR giai đoạn (2006-2010) của tỉnh Thừa Thiên-Huế, những năm qua ngành y tế tỉnh đã có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện mục tiêu chương trình PCSR, nhưng do tỷ lệ bệnh sốt rét ở mức thấp nên không được hưởng lợi từ Dự án PCSR Quỹ toàn cầu; tuy nhiên hiện nay tỉnh Thừa Thiên-Huế vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong quản lý sốt rét ở các vùng biên giới Việt-Lào và nguy cơ sốt rét vẫn còn cao, cần có sự đầu tư thích đáng từ các chương trình/dự án trong nước và quốc tế..
Từ 15-16/2/2006, Lãnh đạo Viện và Trưởng Khoa Ký sinh trùng phối hợp với chuyên gia Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, giám sát công tác tẩy giun các trường tiểu học ở 2 tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nẵng theo chương trình do WHO tài trợ. Kết quả giám sát cho thấy tỷ lệ học sinh được tẩy giun đạt được 97-99% sau hơn 2 năm thực hiện không những chỉ đem lại lợi ích đáng kể của chương trình trong chăm sóc sức khỏe cho các cháu lứa tuổi học đường mà còn được sự ủng hộ tích cực của các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và UBND các tỉnh/thành phố.
Từ 1-3/3/2006, Viện trưởng và lãnh đạo các Khoa/Phòng, cán bộ khoa học của Viện tham dự Hội nghị Tổng kết PCSR toàn quốc 5 năm (2001-2005), Định hướng chiến lược PCSR giai đoạn (2006-2010), Hội nghị khoa học chuyên ngành sốt rét-ký sinh trùng-côn trùng, Hội nghị tổng kết năm thứ Nhất (2005) và triển khai năm thứ Hai (2006) Dự án PCSR Quỹ toàn cầu tổ chức tại TP. Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh).
2. Hoạt động nghiên cứu khoa học:  |
Tiếp nhận thiết bị sắc ký khí cho nghiên cứu tồn lưu
và cơ chế kháng hóa chất tại Dự án Quỹ toàn cầu |
Tham dự Hội nghị khoa học chuyên ngành sốt rét-ký sinh trùng-côn trùng tổ chức tại TP. Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh).
Chuẩn bị nội dung Kỷ yếu công trình NCKH và Hội nghị khoa học về sốt rét, ký sinh trùng và côn trùng khu vực miền Trung-Tây Nguyên nhân dịp 30 năm thành lập Viện (8/3/1997-8/3/2007.)
Chuẩn bị nghiệm thu 2 đề tài cấp Bộ về lĩnh vực côn trùng sốt rét và giun sán.
Soát xét tiến độ thực hiện và phân bổ kinh phí cho các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ cũng như cấp cơ sở trong năm 2006.
Tiếp và làm việc với Đoàn lãnh đạo Viện Vệ sinh dịch tễQuân đội, Cục Quân y về việc phối hợp quân dân y trong phòng chống sốt rét tại các vùng trọng điểm và phối hợp với Viện sốt rét Quân đội Úc nghiên cứu trong lĩnh vực vector và ký sinh trùng sốt rét ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên.
3. Hợp tác quốc tế:
Báo cáo Lãnh đạo Bộ Y tế và Cục Y tế dự phòng Việt Nam về tiến độ chuẩn bị giai đoạn II của Dự án “Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường PCSR cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng” trong 2 năm (2006-2007) do Ngân hàng Á Châu (ADB) và WHO tài trợ tại 2 xã Khánh Trung và Khánh Nam thuộc huyện Khánh Vĩnh (tỉnh Khánh Hòa) với đối tượng đích là đồng bào dân tộc Raglei và xin Bộ cho phép chính thức triển khai Dự án vào đầu Quý II năm 2006.
Báo cáo đánh giá hoạt động Dự án PCSR Quỹ toàn cầu Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn năm 2005 tại Hội nghị Tổng kết 1 năm thực hiện Dự án tại TP. Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh), ký kết hợp đồng thực hiện Dự án năm thứ Hai (2006) với ban Quản lý Dự án Quỹ toàn cầu trung ương.
Tiếp tục cử cán bộ tham gia nghiên cứu hợp tác với Ủy ban Y tế Hà Lan-Việt Nam (MCNV) tại xã Khánh Phú, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa.
Báo cáo tiến độ hoạt động tẩy giun các trường tiểu học 6 tỉnh miền Trung -Tây Nguyên cho Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới (WHO).
4. Công tác hậu cần:
Tổ chức Lễ kỷ niệm 51 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955-27/2/2006) và phát động phong trào thi đua toàn Viện theo gương Anh hung, Liệt sĩ, Bác sĩ Đặng Thùy Trâm tại tổ chức tại Viện; tham dự lễ kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam do Bộ Y tế tổ chức tại Hà Nội.
Tiếp nhận vật tư, thiết bị y tế đã đấu thầu trong giai đoạn I; chuẩn bị đấu thầu trang thiết bị đợt II trong Dự án “Cải tạo, mở rộng và nâng cấp Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn” .
5. Công tác đào tạo, thông tin tuyên truyền:
Giảng dạy theo chương trình cho các lớp Kỹ thuật viên Trung học hệ Chính quy khóa 27, khóa 28.
Phối hợp với Bộ môn Ký sinh trùng-Trường Đại học Y Hà Nội chuẩn bị Lễ tốt nghiệp cho lớp Cao học chuyên ngành Ký sinh trùng Khóa I(2003-2005) và chuẩn bị đào tạo các chứng chỉ chuyên khoa cho Khóa II (2005-2007).
III. Trọng tâm hoạt động chính trong tháng 2 năm 2005:
Triển khai các hoạt động phòng chống sốt rét và các bệnh giun sán theo kế hoạch được duyệt.
Hoàn chỉnh bản Quy hoạch tổng thể phát triển Viện đến năm 2010 và tầm nhìn 2020, đóng góp bản Định hướng chiến lược hoạt động của hệ Y tế dự phòng.