Tháng 9 năm 2009 khu vực miền Trung-Tây Nguyên không chỉ phải đối phó với tình hình sốt rét gia tăng liên tục 8 tháng liền tại các vùng trọng điểm mà còn phải đối mặt với khả năng bùng nổ dịch sốt rét do hậu quả của cơn bão số 9 (Ketsana), do đó các hoạt động ưu tiên hiện nay là tập trung vào công tác
Tình hình sốt rét
Tình hình sốt rét khu vực tháng 09/2009 so với cùng kỳ 2008
Bệnh nhân mắc sốt rét (BNSR):
Cả khu vực tăng 23.91%, trong đó miền Trung tăng 10.06%, Tây Nguyên tăng 42.41%.
-10/15 tỉnh có tỷ lệ BNSR tăng là Quảng Ngãi 219.35%, Phú Yên 150.00%, Bình Thuận 144.00%, Gia Lai 142.68%, , Đắk Lắk 76.41%, Bình Định 53.13%, Đăk Nông 21.49%, Quảng Trị 12.31%, Ninh Thuận 8.43%, Khánh Hòa 3.41%.
-5/15 tỉnh có tỷ lệ BNSR giảm là Kon Tum 55.44%, Tp.Đà Nẵng 40.00%, Quảng Nam 17.65%, TT-Huế 16.67%, Quảng Bình 15.18%.
Ký sinh trùng sốt rét (KSTSR):
Cả khu vực tăng 75.91%, trong đó miền Trung tăng48.50% và Tây Nguyên tăng 152.49%.
-14/15 tỉnh có tỷ lệ tăng là Quảng Ngãi 3084.5%, Phú Yên 261.21%, Bình Thuận 221.29%, Đắc Lắc 203.33%, Gia Lai 150.92%, Bình Định 129.96%, Đắc Nông 92.68%, TT-Huế 68.23%, Quảng Bình 44.27%, Khánh Hòa 43.63%, Ninh Thuận 31.54%, Quảng Trị 17.87%, Kon Tum 11.01%, Quảng Nam 4.01%.
-Chỉ có 1/15 tỉnh có tỷ lệ KSTSR giảm là Tp. Đà Nẵng 25.00%.
Sốt rét ác tính (SRAT):
Có 10 ca, tăng 4 ca (66.67%) so với cùng kỳ năm trước trong đó Gia Lai 5 ca, Quảng Bình 2 ca, Quảng Trị, Khánh Hòa, Ninh Thuận mỗi tỉnh1 ca.
Tử vong sốt rét (TVSR):
Có 02 ca (Quảng Trị 1 ca, Gia Lai 1 ca) không tăng so với cùng kỳ năm trước (tháng 9/2008 có 02 ca TVSR).
Tình hình sốt rét khu vực9 tháng năm 2009 so với cùng kỳ 2008
Bệnh nhân mắc sốt rét (BNSR):
Cả khu vực tăng 12.00%, trong đó miền Trung tăng4.5%, Tây Nguyên tăng 23.56%.
-7/15 tỉnh có tỷ lệ BNSR giảm là Tp.Đà Nẵng 25.00%, Quảng Bình 15.07%, Quảng Ngãi 14.47%, TT- Huế 13.98%, Kon Tum 11.50%, Khánh Hòa 1.89%, Đăk Nông 1.21%.
-8/15 tỉnh có tỷ lệ BNSR tăng là Bình Thuận 84%, Gia Lai 80%, Phú Yên 46.35%, Đăk Lăk 23.41%, Quảng Trị 21.78%, Bình Định 6.40%, Quảng Nam 5.77%, Ninh Thuận 1.7%.
Ký sinh trùng sốt rét (KSTSR):
Cả khu vực tăng 50.59%, trong đó miền Trung tăng35.2% và Tây Nguyên tăng 89.29%.
-Chỉ có 3/15 tỉnh có tỷ lệ KSTSR giảm là Quảng Bình 22.74%, TT-Huế 2.45%, Tp. Đà Nẵng 40.57%.
-12/15 tỉnh có tỷ lệ tăng là Quảng Ngãi 221.57%, Gia Lai 152.76%, Đắc Lắc 118.36%, Bình Thuận 112.39%, Khánh Hòa 86.21%, Bình Định 71.84%, Phú Yên 63.83%, Quảng Nam 38.49%, Ninh Thuận 21.20%, Kon Tum 18.41%, Đắc Nông 10.58%, Quảng Trị 7.53%,.
Sốt rét ác tính (SRAT):
Có 66 ca, tăng 21 ca (46.67%) so với cùng kỳ năm trước trong đó Gia Lai 10 ca, Đăk Lăk 8 ca, Quảng Bình 6 ca, Phú Yên 6 ca, Kon Tum 5 ca, Quảng Trị 4 ca, Khánh Hòa 3 ca, Ninh Thuận 22 ca, Quảng Ngãi và Đăk Nông mỗi tỉnh1 ca.
Tử vong sốt rét (TVSR):
Có 09 ca tăng 4 ca so với cùng kỳ năm trước (80%). Trong đó Gia Lai 2 ca, Quảng Bình, Quảng Trị, Phú Yên, Ninh Thuận, Kon Tum, Đăk Lăk, Đăk Nông mỗi tỉnh 1 ca.
 |
Trên đường đến các thôn bản xa xôi |
1.Ca Mau Nguyên, 32 tháng tuổi, trú tại xã Ma Nới, Ninh Sơn, Ninh Thuận. Sốt ở nhà 5 ngày, tử vong tại Bệnh viện tỉnh Ninh Thuận trước 24 giờ, xét nghiệm P.f (+), chẩn đoán SRAT đa phủ tạng.
2.Rơ Mah Hnao, nữ, 2 tuổi, cư trú tại xã Iale, Chư Sê, Gia Lai. Sốt ở nhà 2 ngày, tử vong tại Bệnh Viện tỉnh Gia Lai trước 24 giờ, xét nghiệm P.f ++++, nhập viện muộn, SRAT thể não.
3.Giàng A Khai, nam, 51 tuổi, cứ trú tại Đội 6-E720, Đắk Ngo, Tuy Đức, Đắc Nông. Sốt ở nhà 7 ngày, tử vong tại Bệnh viện đa khoa tỉnh, xét nghiệm P.f +, chẩn đoán SRAT đa phủ tạng.
4.Lưu Văn Hải, 47 tuổi, dân tộc Kinh, nghề nghiệp làm rừng, cư trú tại xã Hòa Trạch, Bố Trạch, Quảng Bình. Bệnh nhân khởi bệnh nhiều ngày nhưng không đến cơ sở y tế nào khám, bệnh nhân tự ý mua thuốc uống nhưng không rõ loại gì. Bệnh ngày càng nặng hơn và hôn mê, sau đó bệnh nhân nhập viện tại bệnh viện huyện Bố Trạch và tử vong sau hơn 1 giờ điều trị. Xét nghiệm P.f +++, chẩn đoán SRAT thể não.
5.Trần Văn Lệ, nam, 41 tuổi, làm nghề nông (thường xuyên di cư), cư trú tại thôn Tân An-xã Ia Chiêm, TP. Kon Tum (di cư từ Thanh Hóa vào Kon Tum hơn 1năm). Bệnh khởi phát 10 ngày với triệu chứng sốt, bệnh nhân có mua thuốc uống không rõ loại gì và không khỏi. Sau đó bệnh nhân lên Trạm y tế khám và được lấy lam (xã không có kính hiển vi), 3 ngày sau bệnh nhân hôn mê và nhập Bệnh viện tỉnh, bệnh nhân tử vong sau 8 giờ điều trị. Xét nghiệm P.f ++++, chẩn đoán sốt rét đa phủ tạng.
6.Y Khoái, nam 7 tuổi, dân tộc Ê-Đê, thường xuyên ngủ nhà rẫy, cư trú tại Buôn Ea-M’roh, xã Ea M’roh, huyện Cư M’Nga, tỉnh Đắc Lắc. Bệnh khởi phát 3 ngày với những triệu chứng: mệt mỏi, lạnh, sốt. Sang ngày thứ tư bệnh nhân rấy mệt và lên Trạm y tế xã, sau đó chuyển lên bệnh viện huyện và hôn mê. Xét nghiệm tại bệnh viện huyện P.f ++++ và 1 giờ sau chuyển lên bệnh viện tỉnh. Bệnh nhân tử vong sau 4 ngày nhập viện, chẩn đoán sốt rét ác tính thể não.
7.Lương Văn Quốc, nam, 22 tuổi, là người Nghệ An vào huyện Sông Hinh sinh sống khoảng 2-3 tháng, làm nghề đào vàng và sống trong rừng. Khi bị sốt rét, bệnh nhân mua thuốc tự điều trị, bệnh tiến triển nặng. Bệnh nhân nhập viện Bệnh viện Sông Hinh điều trịmột thời gian ngắn, sau đó bệnh nhân tự ý chuyển lên bệnh viện tỉnh. Bệnh nhân tử vong tại bệnh viện tỉnh, chẩn đoán sốt rét thể não, xét nghiệm P.falciparum +++.
8.Hồ Văn Kim, nam, 37 tuổi, dân tộc Vân Kiều, làm rẫy. Bệnh khởi phát với triệu chứng sốt cao và đau họng. Bệnh nhân tự mua thuốc điều trị nhưng không rõ loại gì. Năm ngày sau bệnh nhân lên Trạm y tế sau đó chuyển lên Bệnh viện huyện Gio Linh và tử vong tại đây. Xét nghiệm P.f ++++, chẩn đoán SRAT thể não.
9.Trịnh Kim Điêu, nam 21 tuổi, cư trú xã Tân An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai, tử vong tại bệnh viện huyện An Khê. Xét nghiệm P.f++++, chẩn đoán SRAT đa phủ tạng.
Đánh giá tình hình sốt rét gia tăng
-Theo số liệu thống kê của khu vực miền Trung-Tây Nguyên 9 tháng đầu năm và tháng 9/2009 số ca sốt rét gia tăng trên diện rộng cả về BNSR và KSTSR trong 8 tháng liền, đặc biệt là có 9 trường hợp tử vong tăng 4 ca so với cùng kỳ năm 2008; nhiều điểm số BNSR tăng trên 100% và số KSTSR tăng trên 200% tập trung ở những đối tượng di biến động (đi rừng, ngủ rẫy, di cư tự do, giao lưu biên giới hoặc làm ăn theo mùa vụ trong vùng sốt rét). Đây là tháng thứ 8 liên tiếp BNSR tăng trên toàn khu vực, mức tăng có chiều hướng cao hơn tháng trước và diễn biến vẫn còn phức tạp nhất là cuối tháng 9/2009 hầu hết các tỉnh trong khu vực bị cơn bão số 9 (Ketsana) làm mất hết tác dụng biện pháp phòng chống muỗi truyền bệnh (phun, tẩm màn) của chiến dịch phòng chống sốt rét vừa thực hiện, nhiều nơi vẫn bị cô lập không kiểm soát được bệnh nhân sốt rét, nguy cơ bùng phát dịch sốt rét trong những tháng cuối năm rất cao .
-Số liệu điều tra dịch tễ thuộc Dự án Qũy toàn cầu PCSR, Chương trình Quốc gia PCSR các điểm định kỳ của Viện và của các tỉnhđều cho thấy BNSR và vector sốt rét gia tăng ở một số vùng trọng điểm (huyện Sơn Tây của tỉnh Quảng Ngãi, huyện Đồng Xuân của tỉnh Phú Yên, huyện Hướng Hóa và Đăk Rông của tỉnh Quảng Trị, huyện Bắc Bình của tỉnh Bình Thuận, huyện Chư Sê, Ia Grai và Krông Pa của tỉnh Gia Lai, huyện Ea H’Leo và Cư M’Nga của tỉnh Đak Lak). Cảnh báo sốt rét sẽ diễn biến phức tạp trong thời gian tới Viện và các Trung tâm PCSR/TT Y tế dự phòng trong khu vực cần có những biện pháp tích cực, kịp thờikhống chế sốt rét gia tăng, hạn chế SRAT, TVSR và không để dịch xảy ra.
Tình hình sán lá gan lớn (SLGL) và các bệnh ký sinh trùng
Bệnh sán lá gan lớn
-Trong tháng 9/2009 số ca SLGL phát hiện và điều trị tại Phòng Khám chuyên khoa của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn 199 ca sán lá gan lớn trong tổng số 2.328 bệnh nhân được khám chiếm 8.55% tập trung cao ở các tỉnh Bình Định, Phú Yên; ngoài ra còn phát hiện 61 ca bệnh ký sinh trùng khác như giun lươn, giun đũa chó, các bệnh do nấm ký sinh…chiếm 2.6%.
-Từ đầu năm 2009 đến nay bệnh sán lá gan lớn bùng phát và gia tăng ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên. Số bệnh nhân SLGL được phát hiện và điều trị tại Phòng Khám chuyên khoa của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn trong 9 tháng 2009 là 1.787 trong số 15.436 chiếm 11.58% tăng cao hơn so với các năm 2008 và 2007.
 |
Số bệnh nhân SLGL được phát hiện và điều trị tại Phòng
Khám chuyên khoa của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn
trùng Quy Nhơn trong 9 tháng 2009 là 1.787 trong số
15.436 chiếm 11.58% |
-Trước sự gia tăng của bệnh sán lá gan lớn cùng tình hình khan hiếm thuốc điều trị đặc hiệu Triclabendazole (Egaten 250 mg), Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn đã báo cáo Bộ Y tế và được Bộ đồng ý cho Viện xây dựng đề án nghiên cứu phòng chống bệnh và các cơ sở điều trị được phép chủ động mua thuốc đặc trị theo phác đồ quy định của Bộ Y tế. Thực hiện sự chỉ đạo của Bộ, Viện đã đấu thầu mua 12.000 viên Egaten phục vụ đủ thuốc cho bệnh nhân tại phòng khám và cung cấp cho các tỉnh có nhu cầu theo giá đấu thầu đồng thời xây dựng Đề án phòng chống bệnh SLGL ở cộng đồng đáp ứng yêu cầu bảo vệ, nâng cao sức khỏe của nhân dân trong khu vực.
Các bệnh ký sinh trùng khác
Ngoài bệnh sán lá gan lớn các bệnh ký sinh trùng khác cũng rất đáng quan ngại và đang có chiều hướng phát triển như bệnh sán lá gan nhỏ, sán máng, sán lá ruột, sán lá phổi, giun lươn, giun đũa chó và các bệnh giun truyền qua đất.
Thông qua nguồn kinh phí thường xuyên do Bộ Y tế cấp và nguồn thuốc hỗ trợ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Viện đã tăng cường công tác điều tra xác định các ổ bệnh và môi trường nhiễm bệnh để khoanh vùng phòng chống có hiệu quả; đồng thời tăng cường công tác tẩy giun cho học sinh các trường tiểu học, công tác truyền thông giáo dục sức khỏe-vệ sinh môi trường-vệ sinh ăn uống cũng như phát hiện và điều trị bệnh nhân tại các cơ sở khám chữa bệnh.
Các hoạt động chính của Viện trong tháng 9 năm 2009
Hoạt động chỉ đạo tuyến
-Để hỗ trợ các tỉnh bị thiệt hại bởi cơ bão số 9 (Ketsana), Lãnh đạo Viện đã trực tiếp kiểm tra thiệt hại do bảo lụt gây ra tại các tỉnh Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Kon Tum và Gia Lai; đồng thời cung ứng kịp thời hóa chất diệt muỗi, thuốc sốt rét, kính hiển vi, màn, vật tư kinh phí phòng chống dịch ngăn chặn nguy cơ bùng phát dịch sốt rét sau bão lụt.
-Chỉ đạo các Trung tâm PCSR/Y tế dự phòng các tỉnh trong khu vực tăng cường giám sát dịch tễ và quản lý, điều trị tốt ca bệnh, triển khai và gia tăng các biện pháp phòng chống vector tại các vùng trọng điểm sốt rét.
-Cửcác đoàn công tác đi giám sát dịch tễ, điều trị sốt rét, côn trùng thông qua Dự án QTC PCSR và Dự án Quốc gia PCSR, PCGS tại các tỉnh:Quảng Ngãi, Khánh Hòa, TT-Huế, Quảng Trị, Quảng Bình, Ninh Thuận, Gia Lai.
-Phối hợp với Viện Pasteur Nha Trang và Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên thực hiện chương trình phòng chống sốt xuất huyết cho các tỉnh trong khu vực.
-Giám sát và chỉ đạo công tác Quản lý, điều hành, thực hiện các hoạt độngDự án QTC PCSR tại các tỉnh Đắc Nông, Khánh Hòa; phối hợp với và Công ty Cao su Chư Sê xây dựng đề án phòng chống sốt rét bảo vệ công nhân sản xuất cao su tại Cambodia.
Hoạt động Hợp tác Quốc Tế, Nghiên cứu khoa học, đào tạo và công nghệ thông tin
-Thực hiện các đề tài hợp tác nghiên cứu với các đối tác tại thực địa, các đề tài cấp Bộ và cấp cơ sở năm 2009. Tìm kiến sự hỗ trợ đầu tư của Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam và Tây Thái Bình Dương (Manila) về phòng chống SLGL ở một tỉnh có tỷ lệ bệnh cao trong khu vực.
-Tổ chức kỳ thi tốt nghiệp cho lớp Kỹ thuật viên trung học hệ chính quy Khóa 30 và đón tiếp học sinh Khóa 32.
 |
Tổ chức kỳ thi tốt nghiệp cho lớp Kỹ thuật viên trung học hệ chính quy Khóa 30 |
-Tổ chức 02 lớp Tập huấn lớp Quản lý PCSR cho cán bộ tuyến huyện thuộc Dự án QTC PCSR; Hội thi Kiến thức PCSR cho người dân tộc thiểu số tại tỉnh Đắc Nông.
-Cử cán bộ tham dự Hội nghị Khoa học tại Viện Sinh thái và Tài Nguyên.
-Tổ chức Tết Trung thu cho các cháu niên nhi đồng trong Viện
 |  |
Tổ chức Tuần sinh hoạt công dân HSSV đầu khóa | , cuối khóa Kỹ thuật viên trung cấp |
Công tác hậu cần
-Làm việc với Bộ Y tế về Dự án xây dựng Viện; tổ chức chi trả tiền hỗ trợ đền bù giải phóng mặt bằng khu đất xây dựng Viện tại phường Nhơn Phú, TP. Quy Nhơn; tổ chức đoàn tham quan về bố trí, sắp xếp Labo của các Viện nghiên cứu tại TP. Hồ Chí Minh.
-Mở thầu các gói thầu thuốc, dụng cụ hóa chất xét nghiệm thuộc nguồn ngân sách chi thường xuyên và Chương trình Quốc gia PCSR. Hoàn chỉnh hồ sơ và bán hồ sơ mời thầu xây dựng kho 19.
-Ban chỉ đạo phòng chống bão lụt và thiên tai của Viện đã triển khai đội tự vệ xung kích của Viện trong thời gian xảy ra cơn bão số 9 (Ketsana) kịp thời khắc phục hậu quả của bão lụt trong cơ quan Viện và hỗ trợ các địa phương bị thiệt hại nặng.
Trọng tâm công tác tháng 10 năm 2009
Hoạt động chuyên môn
-Do diện ảnh hưởng của cơn bão số 9 quá lớn ngoài khả năng hỗ trợ của các Viện và Dự án Quốc gia PCSR, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn tiếp tục đề nghị Bộ Y tế hỗ trợ kinh phí phòng chống dịch để giúp các tỉnh bị ảnh hưởng của bão lụt ngăn chặn dịch sốt rét.
-Triển khai công tác phân vùng dịch tễ sốt rét và can thiệp ở 15 tỉnh miền Trung-Tây Nguyên; chỉ đạo các Trung tâm PCSR/Y tế dự phòng các tỉnh tăng cường giám sát dịch tễ và quản lý, điều trị tốt ca bệnh, triển khai và gia tăng các biện pháp phòng chống vector tại các vùng trọng điểm sốt rét, cấp thuốc tự điều trị cho các đối tượng nguy cơ, người đi rừng ngủ rẫy, giao lưu vào vùng sốt rét lưu hành.
-Cửcác đoàn công tác đi giám sát dịch tễ, điều trị sốt rét, côn trùng thông qua Dự án QTC PCSR và Dự án Quốc gia PCSR đợt 2 tại các tỉnh Quảng Nam, Bình Thuận, Thừa Thiên-Huế.
-Giám sát và chỉ đạo công tác Quản lý, điều hành, thực hiện các hoạt động Dự án Qũy toàn cầu PCSR tại các tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế; tham dự Hội nghị sốt rét biên giới trong khuôn khổ dự án do hai tỉnh này tổ chức.
Hoạt động hợp tác quốc tế, nghiên cứu khoa học và đào tạo
-Tiếp tục hợp tác nghiên cứu với các đối tác tại thực địa, các đề tài cấp Bộ và cấp cơ sở năm 2009. Tìm kiến sự hỗ trợ đầu tư của Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam và Tây Thái Bình Dương (Manila) về phòng chống SLGL ở một tỉnh có tỷ lệ bệnh cao trong khu vực.
-Tổ chức Tuần sinh hoạt công dân HSSV đầu khóa, cuối khóa Kỹ thuật viên trung cấp và Lễ Khai giảng năm học 2009-2010 cho các lớp kỹ thuật viên Trung học.
-Phối hợp với Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương tổ chức Lớp tập huấn Phân cùng dịch tễ thực hành năm 2009.
-Tổ chức các lớp Tập huấn lớp Quản lý PCSR cho cán bộ tuyến huyện thuộc Dự án QTC PCSR, lớp Quản lý dịch tễ học thực địa của Dự án VIHIP.
Hậu cần
-Thông báo các tỉnh bị thiệt hại bởi cơn bảo số 9 (Ketsana) kê khai khắc phục hậu quả; tổng hợp bảng kê khai của các tỉnh và kết quả kiểm tra tình hình bảo lụt tại một số tỉnh trình Bộ Y tế hỗ trợ kinh phí, vật tư, thuốc, hóa chất, màn để kịp thời thực hiện các biện pháp phòng chống sốt rét bổ sung tại các vùng có nguy cơ xảy dịch.
-Tiếp nhận thuốc, hóa chất, màn, kính hiển vi từ Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương để phân phối hỗ trợ cho các tỉnh bị thiệt hại do bão lụt gây ra: Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Kon Tum và Gia Lai.
-Thông qua thiết kế và bố trí công năng khu nhà chính Viện mới và tiếp tục triển khai đề án đầu tư xây dựng mở rộng Viện theo đúng tiến độ.
-Triển khai Đề án Kiện toàn tổ chức và hoạt động của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn thực hiện Nghị định 115/2005/NĐ-CP của Chính phủ mà Bộ trưởng Bộ Y tế đã phê duyệt.
-Tổ chức mitting, thuyết trình và giao lưu văn nghệ chào mừng Lễ kỷ niệm 79 năm ngày thành lập “Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam” (1930-2009).