Ô nhiễm không khí có liên quan đến 7 triệu ca tử vong trên toàn cầu. 7 triệu người chết sớm mỗi năm do liên quan đến ô nhiễm không khí. Hàng triệu người chết mỗi năm vì ô nhiễm không khí. Năng lượng sạch tại hộ gia đình có thể cứu mạng sống của người dân
Ô nhiễm không khí có liên quan đến 7 triệu ca tử vong trên toàn cầu
Tháng 3/2014. BBC News - Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính trong năm 2012 có 7 triệu người chết vì ô nhiễm không khí. Các phát hiện cho thấy một mối liên hệ giữa ô nhiễm không khí với bệnh tim, các vấn đề hô hấp và ung thư. Theo WHO, một trong tám trường hợp tử vong trên toàn cầu có liên quan với ô nhiễm không khí, làm cho nó trở thành "nguy cơ sức khỏe môi trường đơn lẻ lớn nhất thế giới” (the world's largest single environmental health risk), gần 6 triệu người chết sống tại khu vực Đông Nam Á và khu vực Tây Thái Bình Dương của WHO.
“Bằng chứng báo hiệu sự cần thiết phải phối hợp hành động để làm sạch không khí mà tất cả chúng ta hít thở", Tiến sĩ Maria Neira-WHO cho biết khoảng 3,3 triệu người đã chết do hậu quả của ô nhiễm không khí trong nhà và 2,6 triệu người chết do liên quan đến ô nhiễm không khí ngoài trời, chủ yếu là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình ở trong vùng này.
Giá chi trả quá lớn (Heavy price)
Tiến sỹ Maria Neira-chuyên gia về y tế công cộng, môi trường và các định tố xã hội của sức khỏe (environmental and social determinants of health department) của WHO nói: "Những nguy cơ từ ô nhiễm không khí hiện nay lớn hơn nhiều so với suy nghĩ hoặc hiểu biết trước đây, đặc biệt đối với bệnh tim và đột quỵ. Có một số nguy cơ có tác động lớn đến sức khỏe toàn cầu ngày nay hơn ô nhiễm không khí. Bằng chứng báo hiệu sự cần thiết phải phối hợp hành động để làm sạch không khí mà tất cả chúng ta hít thở". Theo WHO làm giảm ô nhiễm không khí có thể cứu được hàng triệu sinh mạng.
 |
| News release |
Tiến sĩ Flavia Bustreo-Trợ lý Tổng giám đốc của WHO về sức khỏe gia đình, phụ nữ và trẻ em cho biết: "Làm sạch không khí mà chúng ta hít thở phòng ngừa các bệnh không lây nhiễm cũng như làm giảm nguy cơ bệnh tật ở phụ nữ và các nhóm dễ bị tổn thương bao gồm cả trẻ em và người già. Trẻ em và phụ nữ nghèo phải trả giá nặng nề do ô nhiễm không khí trong nhà vì họ dành nhiều thời gian ở nhà hít thở khói và muội than do bếp nấu bằng than và bằng gỗbị rò".
“Mạnh mẽ và chính xác” (Robust and accurate)
Đánh giá của WHO phát hiện phần lớn các trường hợp tử vong do ô nhiễm không khí có mối liên kết với bệnh tim mạch. Đối với trường hợp tử vong liên quan đến ô nhiễm môi trường ngoài trời, báo cáo cho biết 40%bệnh tim (heart disease),40% đột quỵ (stroke), 11% bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (chronic obstructive pulmonary disease_COPD), 6% ung thư phổi (lung cancer), 3% nhiễm khuẩn cấp tính đường hô hấp dưới ở trẻ em (acute lower respiratory infections in children). Đối với trường hợp tử vong liên quan đến ô nhiễm trong nhà, báo cáo cho biết 34% đột quỵ, 26%bệnh tim, 22% COPD, 12% nhiễm khuẩn cấp tính đường hô hấp dưới ở trẻ em, 6% ung thư phổi.
Jon Ayres, giáo sự Y khoa về hô hấp và môi trường tại Đại học Birmingham cho biết việc xem xét cần phải được thực hiện nghiêm túc: "Những ước tính về tác động của ô nhiễm không khí ngoài trời là mạnh mẽ và chính xác như có thể được phát triển vào lúc này". WHO ước tính dựa trên dữ liệu vệ tinh (satellite data), giám sát trên mặt đất (ground-level monitoring), mô hình hóa ô nhiễm trôi nổi trong không khí như thế nào (modelling how pollution drifts in the air), dữ liệu khí thải gây ô nhiễm (pollution-emissions data)
7 triệu người chết sớm mỗi năm do liên quan đến ô nhiễm không khí
Ngày 25/3/2014. GENEVA - Trong một ước tính mới được công bố vào ngày hôm nay, WHO thông báo trong năm 2012 có khoảng 7 triệu người chết-chiếm một phần tám tổng số ca tử vong trên toàn cầu do phơi nhiễm với ô nhiễm không khí. Phát hiện này cho thấy có nhiều hơn gấp đôi ước tính trước đây và khẳng định rằng ô nhiễm không khí hiện tại là nguy cơ sức khỏe môi trường đơn lẽ và lớn nhất trên thế giới. Làm giảm ô nhiễm không khí có thể cứu được hàng triệu sinh mạng.
Ước tính mới (New estimates)
Đặc biệt, các dữ liệu mới phát hiện một sự liên kết mạnh mẽ hơn do phơi nhiễm cả ô nhiễm không khí trong nhà và ngoài trời với các bệnh tim mạch, chẳng hạn như đột quỵ và bệnh tim thiếu máu cục bộ, cũng như giữa ô nhiễm không khí và bệnh ung thư.Ngoài ra,ô nhiễm không khí cũng có vai trò trong sự phát triển các bệnh đường hô hấp, bao gồm nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (acute respiratory infections and chronic obstructive pulmonary diseases). Ước tính mới không chỉ dựa trên kiến thức về các bệnh do ô nhiễm không khí, mà còn dựa trên các đánh giá tốt hơn về con người phơi nhiễm với chất gây ô nhiễm không khí thông qua việc sử dụng các biện pháp và công nghệ được cải thiện. Điều này cho phép các nhà khoa học thực hiện một phân tích chi tiết hơn về nguy cơ sức khỏe từ một quần thể dân cư lây lan rộng hơn hiện nay bao gồm các vùng nông thôn cũng như thành thị.Về cấp khu vực, các nước có thu nhập thấp và trung bình trong khu vực Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương của WHO có gánh nặng liên quan đến ô nhiễm không khí vào hàng lớn nhất vào năm 2012 với tổng số 3,3 triệu trường hợp tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí trong nhà và 2,6 triệu ca tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí ngoài trời. Tiến sĩ Flavia Bustreo-Trợ lý Tổng Giám đốc của WHO về sức khỏe gia đình, phụ nữ và trẻ em (Assistant Director-General Family, Women and Children’s Health) cho biết: "Làm sạch không khí mà chúng ta hít thở ngăn ngừa các bệnh không lây nhiễm cũng như làm giảm nguy cơ bệnh tật ở phụ nữ và các nhóm dễ bị tổn thương bao gồm cả trẻ em và người già ... Trẻ em và phụ nữ nghèo phải trả giá lớn do ô nhiễm không khí trong nhà vì họ dành nhiều thời gian ở nhà hít thở khói và muội than từ bếp lò đốt bằng củi và bếp than có lỗ rò".
Bao gồm trong đánh giá là sự phân tích thống kê số ca tử vong do các bệnh cụ thể, nhấn mạnh rằng đại đa số các trường hợp tử vong do ô nhiễm không khí là các bệnh tim mạch như sau:
Số tử vong do ô nhiễm không khí ngoài trời phân tích theo bệnh: 40% bệnh tim thiếu máu cục bộ (ischaemic heart disease); 40% đột quỵ; 11% bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD); 6% ung thư phổi và 3% nhiễm khuẩn hô hấp cấp dưới ở trẻ em.
Số tử vong do ô nhiễm không khí trong nhà phân tích theo bệnh: 34% đột quỵ; 26% bệnh tim thiếu máu cục bộ; 22% COPD; 12% nhiễm khuẩn hô hấp cấp dưới trẻ em và 6%ung thư phổi.
Ước tính mới dựa trên các dữ liệu mới nhất về tỷ lệ tử vong của WHO từ năm 2012 cũng như bằng chứng về nguy cơ sức khỏe do phơi nhiễm ô nhiễm không khí . Ước tính phơi nhiễm của người dân đến ô nhiễm không khí ngoài trời trong các phần khác nhau của thế giới đã được xây dựng thông qua vẽ một bản đồ dữ liệu mới trên toàn cầu. Điều này kết hợp dữ liệu vệ tinh,các đo lường giám sát mức ô nhiễm ở mặt đất và dữ liệu về phát thải ô nhiễm từ các nguồn chính, cũng như các mô hình ô nhiễm trôi trong không khí như thế nào.
Các yếu tố nguy cơ này là lớn hơn so với dự kiến (Risks factors are greater than expected)
"Những nguy cơ từ ô nhiễm không khí hiện nay lớn hơn nhiều so với suy nghĩ hoặc hiểu biết trước đây, đặc biệt đối với bệnh tim và đột quỵ ", Tiến sĩ Maria Neira-Giám đốc Khoa y tế công cộng, môi trường và các định tố xã hội về sức khỏe của WHO cho biết: “Có một vài nguy cơ có tác động lớn đến sức khỏe trên toàn cầu ngày nay hơn ô nhiễm không khí và đây là bằng chứng báo hiệu sự cần thiết phải phối hợp hành động để làm sạch không khí mà tất cả chúng ta hít thở".
Sau khi phân tích các yếu tố nguy cơ và có tính đến sửa đổi trong phương pháp luận, WHO ước tính ô nhiễm không khí trong nhà có liên quan đến 4,3 triệu ca tử vong trong năm 2012 ở các hộ gia đình nấu ăn bằng bếp lò với than,cũi và nhiên liệu sinh khối. Ước tính mới được giải thích bởi thông tin tốt hơn về phơi nhiễm ô nhiễm không khí với một ước tính có khoảng 2,9 tỷ người sống trong các hộ gia đình sử dụng củi, than hay phân súc vật làm nhiên liệu nấu ăn chính, cũng như bằng chứng về vai trò của ô nhiễm không khí trong sự phát triển của bệnh tim mạch, bệnh hô hấp và bệnh ung thư. Trong trường hợp ô nhiễm không khí ngoài trời, WHO ước tính có 3,7 triệu người chết trong năm 2012 từ nguồn tài liệu ở đô thị và nông thôn trên toàn thế giới. Nhiều người bị phơi nhiễm với cả ô nhiễm không khí trong nhà và ngoài trời, do sự chồng chéo này, tỷ lệ tử vong do hai nguồn này có thể không chỉ đơn giản là cộng lại với nhau nên tổng ước tính có khoảng 7 triệu người chết trong năm 2012. "Ô nhiễm không khí quá mức thường là một sản phẩm của các chính sách không bền vững trong các lĩnh vực như giao thông, năng lượng, quản lý chất thải và công nghiệp. Trong hầu hết các trường hợp, chiến lược lành mạnh về sức khỏe cũng sẽ là kinh tế hơn trong dài hạn do tiết kiệm chi phí chăm sóc sức khỏe để cứu mạng sống cũng như về khí hậu", Tiến sĩ Carlos Dora, điều phối của WHO về sức khỏe công cộng, môi trường và định tố xã hội về sức khỏe nói: "Ngành y tế và WHO có một vai trò duy nhất trong việc chuyển dịch bằng chứng khoa học về ô nhiễm không khí vào trong các chính sách,và điều này có thể đưa đến tác động và cải thiện đó sẽ cứu mạng sống".
Việc công bố các dữ liệu hôm nay là một bước tiến quan trọng hướng đến việc thúc đẩy lộ trình của WHO nhằm phòng ngừa các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí. Điều này liên quan đến sự phát triển của một nền tảng toàn cầu do WHO chủ trì về chất lượng không khí và sức khỏe để tạo ra dữ liệu tốt hơn về các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí và tăng cường hỗ trợ cho các quốc gia và thành phố thông qua hướng dẫn, thông tin và bằng chứng về lợi ích sức khỏe từ các can thiệp chính yếu. Vào cuối năm nay, WHO sẽ phát hành các hướng dẫn chất lượng không khí trong nhà về chất đốt cháy nhiên liệu tại hộ gia đình, cũng như dữ liệu quốc gia về phơi nhiễm ô nhiễm không khí ngoài trời và trong nhà và tỷ lệ tử vong có liên quan, cộng với một bản cập nhật về đo lường chất lượng không khí tại 1600 thành phố từ tất cả các vùng trên thế giới.
Hàng triệu người chết mỗi năm vì ô nhiễm không khí
Ngày 24/3/2014. GENEVA - Tổ chức Y tế thế giới báo cáo ô nhiễm không khí hiện nay là nguy cơ sức khỏe môi trường đơn lẻ lớn nhất thế giới. Một báo cáo mới cho thấy bảy triệu người chết vì ô nhiễm không khí trong năm 2012, tăng hơn gấp đôi con số ước tính trước đó vào năm 2008. Ô nhiễm không khí là một vấn đề toàn cầu, theo báo cáo của WHO có một trong tám người trên thế giới chết vì ô nhiễm không khí.
 |
| Một người đàn ông dắt theo con chó của mình, cả hai mang khẩu trang đi bộ dọc theo một con hẻm nhỏ vào một ngày mờ khói ở Bắc Kinh, ngày 23/2/2014 |
Dữ liệu mới cho thấy những người bị phơi nhiễm với ô nhiễm không khí trong nhà và ngoài trời chết sớm vì các bệnh tim mạch, chẳng hạn như đột quỵ và bệnh tim thiếu máu cục bộ, cũng như các bệnh phổi mãn tính và ung thư. WHO cho biết hầu hết số ca tử vong do ô nhiễm không khí xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình ở Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương, nơi chiếm khoảng nửa dân số thế giới nấu ăn và sưởi ấm trong nhà bằng cách sử dụng các bếp lửa mở và bếp lò đơn giản. Các quan chức y tế cho rằng việc sử dụng than và sinh khối nhiên liệu, như củi, phân động vật và chất thải cây trồng là chịu trách nhiệm cho 4,2 triệu người chết sớm vào năm 2012. Các quan chức y tế cũng liên kết thêm 3,7 triệu ca tử vong ở khu vực đô thị và nông thôn do ô nhiễm không khí ngoài trời.
Tiến sỹCarlos Dora, chuyên gia của WHO về Y tế công cộng, môi trường và định tố xã hội về sức khỏe nói rằng không khí trong lành không có thể được mua trong một cái chai: "Để giải quyết vấn đề này, điều khá quan trọng là các nước, các quốc gia thực hiện hành động, phối hợp nhiều hơn hoặc ít hơn và lý do làm điều đó là các hạt nhỏ trong không khí di chuyển hàng ngàn cây số, thường xung quanh bán cầu hướng về phía đông, vì vậy ô nhiễm ở một nước sẽ ảnh hưởng đến một số quốc gia khác theo hướng gió". Dora cho biết ô nhiễm không khí thường tồi tệ hơn ở trong các nước phát triển so với các nước đang phát triển nhưng ông nói rằng các nước phát triển, đặc biệt là Vương quốc Anh và Hoa Kỳ đã có hành động giúp làm giảm đáng kể ô nhiễm không khí trong thập kỷ qua: "Chúng ta biết những biện pháp can thiệp này tác động đến các ngành năng lượng đặc biệt về giao thông vận tải, động cơ tốt hơn, loại nhiên liệu sạch hơn, công nghệ năng lượng hiệu quả hơn, giảm nhu cầu sử dụng năng lượng, vật liệu cách nhiệt nhà ở…; năng lượng sạch, năng lượng mặt trời, năng lượng gió, những năng lượng không sử dụng quá trình đốt cháy là tốt hơn so với những năng lượng mà sử dụng quá trình đốt cháy". Theo Dora, trong hầu hết các trường hợp các chiến lược ô nhiễm không khí lành mạnh hơn sẽ kinh tế hơn trong thời gian dài bởi vì chi phí chăm sóc sức khỏe sẽ giảm xuống.
Năng lượng sạch tại hộ gia đình có thể cứu mạng sống của người dân
Cập nhật tháng 3/2014. WHO - Ô nhiễm không khí trong và ngoài nhà của người dân là nguy cơ sức khỏe môi trường đơn lẻ lớn nhất thế giới, tại Ấn Độ các nguồn gây ô nhiễm không khí chính ở trong nhà là khói thuốc lá và khói từ việc sử dụng nhiên liệu rắn với bếp nấu ăn không hiệu quả và bị rò rỉ.
 |
| WHO/Ajay Pillarisetti |
Hàng triệu phụ nữ ở vùng nông thôn Ấn Độ dành vài giờ mỗi ngày nấu ăn trên lò khói hoặc cháy mở trong nhà của họ, vì công việc nấu ăn thường xuyên nhất rơi vào phụ nữ, họ và các trẻ em xung quanh là những nạn nhân đầu tiên của bệnh đường hô hấp và tim mạch cấp tính và mãn tính liên quan đến khói. Theo ước tính của WHO, trong năm 2012 đã có gần 1,7 triệu người chết sớm do ô nhiễm không khí trong gia đình từ nấu ăn trong khu vực Đông Nam Á với Ấn Độ có gánh nặng lớn nhất. Hầu hết các ca tử vong sớm là do các bệnh không lây như bệnh tim, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và ung thư phổi. Ô nhiễm không khí trong nhà cũng chịu trách nhiệm cho một số lượng đáng kể các bệnh đường hô hấp cấp tính ở trẻ nhỏ.
Ảnh hưởng đến phụ nữ và trẻ em (Health impact on women and children)
Nhiều phụ nữ không nhận ra rằng khói phát ra từ bếp lò bằng đất sét hoặc gạch truyền thống được gọi là chulhas đặt mạng sống của họ và các thành viên gia đình đối mặt với hiểm nguy. Các nhiên liệu rắn mà họ sử dụng trong các bếp lò bao gồm một kết hợp của cũi, than đá, chất thải thực vật và phân bò. Khói của chúng có chứa nhiều chất ô nhiễm nguy hiểm như hạt vật chất và oxyt carbon.
"Có ngọn lửa trong nhà bếp của bạn cũng giống như đốt 400 điếu thuốc lá một giờ", Tiến sĩ Kirk Smith, một Giáo sư về sức khỏe môi trường toàn cầu (Global Environmental Health) từ Đại học California ở Berkeley, người bắt đầu đo lường phơi nhiễm với ô nhiễm không khí từ nấu ăn trên bếp lò mở sử dụng nhiên liệu có trong những năm 1970s: "Thật không may, chúng ta đã không thực hiện đượcnhiều tiến bộ trong những thập kỷ qua và ô nhiễm không khí tại hộ gia đình vẫn là yếu tố nguy cơ sức khỏe lớn nhất đối với phụ nữ và trẻ em gái ở Ấn Độ. "
Ước tính có khoảng 700 triệu người ở Ấn Độ vẫn còn dựa vào nhiên liệu rắn và bếp nấu ăn truyền thống để nấu bất chấp tác động tiêu cực đối với sức khỏe của người dân. Con số này vẫn tương đối ổn định trong vòng ba thập kỷ qua mặc dù những nỗ lực để cải thiện tiếp cận nguồn năng lượng sạch cũng như khí đốt và điện trong khu vực nông thôn. "Hầu hết các sáng kiến ban đầu để cải thiện bếp nấu ăn được đẩy mạnh trong năm 1980s và 1990s ở Ấn Độ đã tập trung vào nâng cao hiệu quả năng lượng bếp và không nhất thiết phải giảm lượng khí thải hay phơi nhiễm với khói nhưng bằng chứng từ một số lượng ngày càng tăng của các nghiên cứu ở Ấn Độ đang mở đường cho can thiệp trung tâm là sức khỏe", Giáo sư Kalpana Balakrishnan của WHO Trung tâm hợp tác sức khỏe nghề nghiệp và sức khỏe môi trường (Collaborating Centre for Occupational and Environmental Health) tại Đại học Sri Ramachandra ở Chennai giải thích.
Hướng dẫn mới của WHO về tác động đối với sức khỏe của việc nấu ăn tại hộ gia đình (New WHO guidelines on health impacts of household cooking)
Trong hơn một thập kỷ, WHO giám sát việc sử dụng nhiên liệu rắn để nấu ăn, tử vong vàgánh nặng bệnh tật liên quan, WHO đang làm việc với các nước nhằm nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực để giải quyết các tác động sức khỏe của ô nhiễm không khí trong nhà, WHO cũng góp phần đến các sáng kiến toàn cầu nhằm cải thiện tiếp cận năng lượng như Sáng kiến năng lượng bền vững cho mọi người (Sustainable Energy for All_SE4All) của Tổng Thư ký Liên hiệp quốcvà Liên minh toàn cầu về bếp lò sạch (Global Alliance for Clean Cookstoves).
"Chúng tôi đang hoàn thành các hướng dẫn chất lượng không khí trong nhà mới cho việc đốt cháy nhiên liệu tại hộ gia đình",Tiến sĩ Carlos Dora từ Khoa Y tế công cộng, môi trường và định tố xã hội về sức khỏe cho biết: "Những hướng dẫn này sẽ cung cấp cho các nhà sản xuất quyết định ở các nước và các đối tác khác với các khuyến nghị kỹ thuật liên quan đến nhiên liệu, bếp lò và công nghệ năng lượng tại hộ gia đình với hiệu suất tốt nhất để bảo vệ sức khỏe".
 |
| WHO/ Heather Adair-Rohani |
Các hướng dẫn mới của WHO sẽ không chỉ tập trung vào các tác động sức khỏe của việc nấu ăn tại hộ gia đình ở cả các nước phát triển và đang phát triển mà còn bao gồm các khuyến nghị về nhu cầu năng lượng khác tại hộ gia đình, nhiệt và ánh sáng. Họ dự kiến sẽ gia tăng trên toàn cầu việc sử dụng các công nghệ và nhiên liệu sạch tại hộ gia để có thể bảo vệ sức khỏe của tất cả các thành viên gia đình. Ấn Độ đã bắt đầu xem xét lại các tiêu chuẩn quốc gia cho các bếp lò nấu ăn dưới sự lãnh đạo của Bộ Năng lượng và tái tạo mới (Ministry of New and Renewable Energy). Bếp lò mới cần phải được kiểm tra và phải cung cấp bằng chứng rằng chúng ít gây ô nhiễm và hiệu quả hơn các mô hình cải thiện và truyền thống hiện có, thúc đẩy các loại công nghệ và nhiên liệu tốt nhất có sẵn có thể tạo ra một tác động y tế công cộng rất lớn, đặc biệt là cho phụ nữ và trẻ em.