Cúm A (H1N1) là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi rút H1N1 gây nên. Bệnh có khả năng lây nhiễm rất cao và lây lan nhanh trong cộng đồng. Vi rút cúm A (H1N1) là một loại lai có gen của 4 chủng vi rút gồm vi rút cúm người, cúm heo, cúm gia cầm ở Bắc Mỹ và gen của cúm heo ở Châu Âu và Châu Á.
Bệnh lây truyền từ người sang người theo đường hô hấp, qua các giọt nước bọt hay dịch tiết mũi họng khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc lây qua tiếp xúc với một số đồ vật có chứa vi rút rồi qua bàn tay đưa lên mắt, mũi, miệng. Người mang vi rút cúm A (H1N1) có khả năng truyền vi rút cho những người xung quanh trong thời gian 1 ngày trước cho đến 7 ngày sau, kể từ khi có triệu chứng của bệnh. Bệnh lây lan càng mạnh, càng nhanh khi có sự tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, đặc biệt ở nơi tập trung đông người như trường học, nhà trẻ...
Đại dịch cúm A (H1N1)
Năm 2009, Tổ chức Y tế Thế giới đã cảnh báo dịch ở cấp độ 6, cấp độ cao nhất và là đại dịch trên quy mô toàn cầu. Cho tới cuối tháng 7/2009, dịch đã lan rộng ra trên 160 quốc gia thuộc cả 5 châu lục với hàng trăm ngàn trường hợp mắc và hơn một nghìn trường hợp tử vong.
Tại Việt Nam, ca bệnh cúm A(H1N1) đầu tiên xâm nhập vào Việt Nam từ ngày 31/5/2009. Đến ngày 30/7/2009 đã có gần 800 trường hợp mắc ở gần 30 tỉnh, thành phố trên cả 3 miền Bắc, Trung, Nam.
Trước tình hình trên, các nhà khoa học đã sản xuất thành công vaccine cúm H1N1 mở ra một bước ngoặc lớn trong việc khống chế và kiểm soát đại dịch. Mặc dù các thử nghiệm vaccine đều khẳng định là an toàn cho người lớn và trẻ em, những do không có thời gian nên các nhà khoa học chưa tiến hành nhiều các thử nghiệm về độ an toàn của vaccine H1N1 trên những phụ nữ mang thai, nhưng do tình hình nguy cấp của đại dịch các chuyên gia y tế vẫn tiến hành tiêm phòng trên diện rộng để kiếm soát đại dịch.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng bệnh Hoa Kỳ (CDC), hiện nay cúm giết chết trung bình khoảng nữa triệu người mỗi năm trên toàn thế giới, riêng Hoa Kỳ có 40.000 trường hợp tử vong. Vì vậy, việc vaccine cúm ra đời nó giúp cứu sống hàng triệu sinh mạng trên toàn cầu.
Sau khi vaccine ra đời, có hàng chục triệu người trên toàn thế giới được tiêm vaccine cúm A (H1N1), riêng tại Mỹ ước tính có khoảng 2.4 triệu phụ nữ mang thai được tiêm vaccine H1N1.
Tuy nhiên, việc tiêm vaccine cho phụ nữ mang thai cũng gây ra nhiều lo ngại cho các chuyên gia y tế cũng như các nhà khoa học. Trong thời gian qua, có một số công trình khoa học đã chứng minh những biến chứng khi tiêm vaccine cúm ở phụ nữ trong giai đoạn mang thai là rất hiếm khi xảy ra.
Vaccine cúm A (H1N1) an toàn cho phụ nữ mang thai và trẻ em
Một công trình nghiên cứu mới của các nhà khoa học Đan Mạch vừa được công bố vào trung tuần tháng 7/2012 trên Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Mỹ (Journal of the American Medical Association) một lần nữa chứng minh mức độ an toàn của vaccine cúm A (H1N1) đối với những người phụ nữ trong giai đoạn mang thai. Những đứa trẻ được sinh ra từ những bà mẹ khi mang thai tiêm vaccine H1N1 vẫn an toàn và không làm gia tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh hoặc những bất lợi khác do vaccine gây ra.
|
HA | | Lợn (H1) | Bắc Mĩ | NA | | Lợn (N1) | Châu Âu | PA | | Chim | Bắc Mĩ | PB1 | | Người | 1993 H3N2 strain | PB2 | | Chim | Bắc Mĩ | NP | | Lợn | Bắc Mĩ | M | | Lợn | Âu-Á | NS/NEP | | Lợn | Bắc Mĩ |
|
Nguồn gốc của virus cúm A (H1N1) năm 2009 (nguồn: wikipedia)
Tiến sĩ William Schaffner, Trưởng phòng Y tế Dự phòng thuộc Trường Đại học Vanderbilt, người không tham gia vào nghiên cứu cho biết: Việc phát hiện này thêm bằng chứng cho thấy, tiêm vaccine cúm hàng năm, bao gồm những người tiêm trong giai đoạn đại dịch vẫn an toàn cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh của mình.
Để chắc chắn, có bằng chứng hợp lý cho thấy rằng vaccine cúm H1N1 là an toàn cho phụ nữ mang thai trước khi nó được thi hành trong năm 2009, - Schaffner cho biết. Tuy nhiên, do mối đe dọa của đại dịch nên không có nhiều thời gian để tiến hành một nghiên cứu chi tiết về tác dụng của vaccine H1N1 trên phụ nữ mang thai. Ngoài ra, do đây vaccine H1N1 mới nên có một số đã được quan tâm về độ an toàn của vaccine.
Trong nghiên cứu mới này, các nhà nghiên cứu đã phân tích thông tin từ khoảng 53.000 phụ nữ mang thai trong thời gian tiêm vaccine H1N1 ở Đan Mạch (giữa tháng 11/2009 và tháng 9/2010). Trong số này có khoảng 13% (gần 7.000 phụ nữ) đã nhận được vaccine H1N1.
Các nhà nghiên cứu đã so sánh những đứa trẻ sinh ra từ những bà mẹ khi mang thai tiêm vaccine và những đứa trẻ sinh ra từ những bà mẹ không tiêm vaccine, có tính đến một số đặc điểm của bà mẹ bao gồm cả tuổi của mẹ, tình trạng hút thuốc và cân nặng lúc mang thai. Đã đi đến kết luận, những đứa trẻ sinh ra từ những bà mẹ được chủng ngừa trong giai đoạn mang thai vẫn sinh đủ tháng và không có dị tật bẩm sinh hoặc hạn chế phát triển, so với những trẻ được sinh ra từ những bà mẹ không được tiêm vaccine H1N1.
Anders Hviid một nhà nghiên cứu thuộc Viện Huyết thanh Quốc gia tại Copenhagen cho biết: Mặc dù đây không phải là kết quả hoàn toàn đầy đủ về những ảnh hưởng của tiêm phòng đến thời kỳ mang thai, nhưng kết quả này chắn chắn sẽ làm yên tâm cho những phụ nữ mang thai và các chuyên gia y tế.
Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, chỉ có một tỷ lệ phần trăm nhỏ những phụ nữ được chủng ngừa trong ba tháng đầu tiên và những người phụ nữ này đã có một sự gia tăng nguy cơ biến chứng trong thai kỳ. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho biết, sự gia tăng này có thể là do cơ hội (sự tình cờ) hoặc do các yếu tố khác tác động. Vì vậy, cần có những nghiên cứu thêm để xác nhận sự an toàn của tiêm vaccine H1N1 trong 3 tháng đầu tiên của thai kỳ.
Vaccine H1N1 năm 2009 được đưa ra tại Đan Mạch có một tá dược - một chất được thêm vào để thúc đẩy phản ứng miễn dịch của cơ thể với vaccine chủng ngừa. Vaccine H1N1 được đưa ra tại Hoa Kỳ hơi khác ở chỗ nó không chứa chất bổ trợ, nhưng các nghiên cứu trước đây đã đề xuất vaccine H1N1 tại Hoa Kỳ là an toàn cho phụ nữ mang thai, các nhà nghiên cứu cho biết.
Biến chứng hiếm gặp do tiêm vaccine cúm A
Một nghiên cứu khác do TS. Philippe De Wals, Đại học Laval, Quebec, Canada được công bố trên cùng tạp chí này cũng cho biết, vaccine H1N1 đã được liên kết với một nguy cơ nhỏ nhưng rất quan trọng, đó là một rối loạn thần kinh hiếm gặp gọi là Hội chứng Guillain-Barré (tỷ lệ mắc là 2 trên 1 triệu ca tiêm chủng, nguy cơ gặp chủ yếu ở những người trên 50 tuổi). Đây là một bệnh lý thần kinh, gây ra tình trạng viêm đa dây thần kinh cấp tính và tiến triển nhanh gây ra mất cảm giác và yếu cơ. Hội chứng nàyđã được xác định tại Hoa Kỳ sau khi chính phủ thực hiện chiến dịch tiêm chủng phòng cúm lợn H1N1.Tiến sĩ Philippe De Wals và đồng nghiệp của nghiên cứu này đã kết luận rằng, những lợi ích từ việc tiêm vaccine H1N1 để phòng ngừa nhiễm cúm vẫn to lớn hơn nhiều so với những rủi ro mà nó có thể xảy ra.
Tài liệu tham khảo