1. WHO đưa thuốc mới điều trị HIV/AIDS và sốt rét vào danh mục thuốc Tổ chức y tế thế giới (WHO) đưa thuốc mới điều trị HIV/AIDS và sốt rét vào danh mục thuốc trước chứng nhận chất lượng thuốc kháng retrovirus và 2 thuốc trị sốt rét mới đã được WHO bổ sung vào danh mục thuốc điều trị. Tenofovir và Efavirenz (ở 2 nồng độ khác nhau) và Artemotil (cũng ở 2 nồng độ khác nhau) là những dược phẩm quan trọng trong điều trị HIV/AIDS, sốt rét và sẽ đem lại nhiều sự lựa chọn về phác đồ điều trị tại các nước đang phát triển. Tenofovir, do hãng Sciences Gilead sản xuất, được khuyến nghị trong hướng dẫn điều trị AIDS của WHO năm 2003 như một liệu pháp điều trị AIDS đứng hàng thứ 2. Trong năm 2006, việc dùng thuốc sẽ được mở rộng thành liệu pháp điều trị đầu bảng.
Thuốc kháng kháng virus thứ hai là Efavirenz, do hãng Merck Sharp Amp; Dohme BV sản xuất. Dược phẩm này là một trong những thuốc được WHO khuyến nghị cho phép điều trị hàng đầu và là thuốc được lựa chọn trong các chương trình điều trị cho bệnh nhân đồng nhiễm lao và HIV.
Thuốc điều trị sốt rét, Artemotil do hãng Artecef BV sản xuất, là một chế phẩm artemisinin không dùng đường uống dành để điều trị sốt rét nặng, như sốt rét ác tính thể não, có thể dẫn đến giảm tri giác và do đó không thể dùng thuốc đường uống.
2. Khoa học đã tìm thấy phương thức hoạt động thuốc sốt rét artemisinine
Theo bản tin tạp chí Nature Structural and Molecular Biology, các nhà khoa học đã công bố rằng họ đã khám phá ra cơ chế tác động của thuốc sốt rét xem là hữu hiệu nhất hiện nay. Họ đã mô tả thuốc cơ chế rằng Artemisinin ngăn chặn không cho ion calcium đi lại giữa các ký sinh trùng sốt rét gây bệnh, dẫn đến đã giết chết các ký sinh trùng này. Artemisinin là loại thuốc chống sốt rét hữu hiệu nhất trên thế giới và có mặt khá nhiều trên thị trường hiện tại và thậm chí có tác dụng chống lại những ký sinh trùng có khả năng kháng thuốc khác.
Mặc dù đã được thừa nhận và cho phép điều trị sốt rét, song mãi đến nay, người ta không giải thích được loại thuộc này hoạt động như thế nào. Một nhóm các khoa học quốc tế đã phát hiện thấy Artemisinin kết hợp với một protein được gọi là người chuyên chở trong ký sinh trùng và ngăn không để calcium di chuyển giữa tế bào và nơi dự trữ ion calcium. Nếu quá nhiều calcium tích tụ trong ký sinh trùng, chúng sẽ “bội thực” và chết. Tiếp đó, các nhà khoa học cố thử thay đổi loại protein chuyên chở này và họ cho biết chỉ cần một sự thay đổi nhỏ trong bản chất của nó cũng đủ ngăn không cho thuốc Artemisinin hoạt động hiệu quả. Nếu điều này xảy ra bên ngoài phòng thí nghiệm, nó có thể dẫn đến sự xuất hiện các ký sinh trùng kháng thuốc. Các nhà khoa học tin rằng điều này nhất định sẽ xảy ra và dữ liệu mới cho các nhà nghiên cứu một đặc lợi vì nhờ đó, họ có thể chỉ ra các khả năng kháng thuốc trước khi nó thật sự xảy ra.
3. Thử nghiệm vaccine sốt rét mới phòng sốt rét tại các quốc gia châu Phi
Đợt thử nghiệm loại vaccine tiên tiến nhất thế giới hiện nay phòng bệnh sốt rét, gọi là RTS/S (được đề cập nhiều trong các số đăng tải trước trên cùng website://www.impe-qn.org.vn), đang tiến hành tại 7 nước châu Phi. Thông tin trên do các nhà nghiên cứu công bố tại Hội nghị lần thứ 5 sáng kiến đa phương về phòng chống sốt rét khu vực châu Phi tại thủ đô Nairobi của Kenya.
Phát biểu tại hội nghị, đại diện của Trung tâm quốc gia nghiên cứu và phòng chống sốt rét Burkina Faso, ông Sirima Sodiomon cho biết hiện các nhà nghiên cứu đang thực hiện thử nghiemẹ giai đoạn III của các cuộc thử nghiệm quan trọng nhất và với số đông trẻ em tham gia (16.000 em, từ 6 tuần tuổi đến 17 tháng tuổi) ở các nước Burkina Faso, Gabon, Ghana, Kenya, Malawi, Mozambique và Tanzania.
Theo ông Sirima, hiệu quả của loại vaccine RTS/S khoảng 30-50%. Song, sau khi tiếp tục nghiên cứu, các nhà khoa học có thể công bố loại vaccine thế hệ thứ hai có hiệu quả lên tới 80-90% trong vòng 5 - 6 năm tới. Vaccine RTS/S sản xuất để phục vụ chính yếu cho các quốc gia thuộc châu Phi vì nơi đó có nguy cơ cao bùng phát dịch sốt rét - căn bệnh gây tử vong cao nhất thế giới, riêng châu Phi có khoảng 900.000 người chết vì sốt rét mỗi năm (phần lớn trong số này là trẻ em dưới 5 tuổi). Các chuyên gia y tế lạc quan cho rằng vaccine loại RTS/S, với độ an toàn và hiệu quả cao trong phòng bệnh sốt rét có thể sẽ được sử dụng tại các nước châu Phi vào năm 2012.
4. Thế giới đang kỳ vọng một loại thuốc chống sốt rét mới 2 “tác dụng”
Theo thông tin trên tạp chí Nature cho biết một loại thuốc chống sốt rét có hai tác dụng, vừa chống bệnh sốt rét vừa đảo ngược khả năng kháng thuốc đối với các loại thuốc khác, đang được các nhà nghiên cứu Mỹ sản xuất. Loại thuốc này bao gồm một hoạt chất có khả năng ngăn cản các ký sinh trùng sốt rét có thể loại bỏ được độc tố khi hút máu. Với tính năng trên, chúng cũng thể hiện hủy đi tính năng đề kháng nhờ gen của muỗi mà các thuốc hiện hành như Chloroquine và Quinine không có hề tác dụng đó. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng cho biết phải mất ít nhất thêm10 năm nữa mới có thể sản xuất đại trà loại thuốc này và đưa vào sử dụng.
Thuốc này do bà Jane Kelly và các đồng nghiệp của bà tại Đại học tổng hợp tiểu bang Portland nghiên cứu, gọi là một dạng thuốc Acridone. Thuốc nhắm vào cách thức muỗi tiêu hóa các phân tử haemoglobin trong hồng cầu, từ đó chúng lấy đi các amino acide-chính là thức ăn của muỗi. Chất haem, một sản phẩm phụ trong quá trình chuyển hóa quá trình này, lại vốn độc hại đối với ký sinh trùng sốt rét mà muỗi mang theo trong người, vì vậy cơ thể muỗi biến chất này thành một sắc tố mang tên haemozoin. Thuốc mới này ngăn được quá trình biến hóa, nghĩa là sắc tố độc hại này vẫn còn nguyên. Họ hy vọng là để cho ra các thuốcc hiện có như Chloroquine và Quinine sẽ lại có tác dụng chống sốt rét", tiến sĩ Michael Riscoe, thuộc trường đại học Portland State cho biết.
Thuốc mới sẽ có cùng tác dụng như thuốc Chloroquine và Quinine. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu phát hiện thấy ngoài việc có tác dụng khi dùng đơn thuần, thì thuốc acridone còn có thể phục hồi và tăng cường tác dụng của hai loại thuốc kia, có thể điều đó sẽ làm cho các thuốc hiện nay như chloroquine, quinine lại có tác dụng trở lại đối với bệnh sốt rét. Các nhà nghiên cứu đã thành công trong việc thử nghiệm hợp chất này đối với chuột nuôi trong phòng thí nghiệm, song họ cần thực hiện thêm những nghiên cứu mở rộng nữa trên động vật về mức độ an toàn và hiệu quả trước khi thử nghiệm đánh giá trên con người. Thuốc có thể được sản xuất khá rẻ và đến giờ phát này, thuốc cho thấy khá an toàn qua các thử nghiệm đã thực hiện.
Tiến trình để đưa thuốc ra sử dụng phổ biến, có lẽ phải mất thêm 10 năm nữa. Tiến sĩ Mike Riscoe từ trường đại học Portland State- đang thực hiện nghiên cứu loại thuốc này cho biết: "Điều chúng tôi muốn là tạo ra một phân tử mà bản thân phân tử này có tác dụng chống sốt rét, nhưng lại có thể cùng với các thuốc như Chloroquine và Quinine có thể chống lại ký sinh trùng vỗn dĩ đã kháng thuốc trước đó. Chúng tôi hy vọng sẽ làm cho các thuốc hiện hành như chloroquine quinine lại có tác dụng trở lại đối với bệnh sốt rét và như vậy kết hợp các loại thuốc này với thuốc mới sẽ giúp chống lại tình trạng kháng thuốc đang gia tăng. Song, tiến sĩ Jane Kelly-người chủ trì nghiên cứu cảnh báo rằng trong ngành công nghiệp dược phẩm thì phải mất tới 10 năm và một tỷ USD mới có thể sản xuất được một loại thuốc có thể sử dụng ở con người, vì thế vẫn còn là cả một chặng đường dài ở phía trước.
5. Kháng thuốc và tử vong do sốt rét trên thế giới: Vấn đề nóng !
Không phải là quá khứ mà ngay cả tại thời điểm hiện tại, bệnh sốt rét vẫn không ngừng gây tử vong cho hàng triệu người trên thế giới mỗi năm. Đã có nhận xét rằng sốt rét còn gây tử vong nhiều hơn cả cúm A/H1N1/2009 (trong bản tin trước đã đề cập cùng trang website) và mức độ nguy hiểm do căn bệnh này gây ra vẫn ngày một tăng do chưa thể có vaccine hữu hiệu trong phòng bệnh và thực tế đã xuất hiện những trường hợp kháng với thuốc điều trị chủ lực nhất hiện nay-artemisinin, một loại thuốc đang được sử dụng phổ biến ở nhiều quốc gia có sốt rét lưu hành.
Sốt rét đã gây ra 200.000 trường hợp thai chết lưu ở phụ nữ mang thai, theo tiến sĩ Emmanuel Ahiable, giám sát viên y khoa cao cấp tại Bệnh viện quận Mampong, Ghana, châu Phi cho biết có khoảng 200.000 trường hợp thai chết lưu do sốt rét trên các phụ nữ mang thai ở đây. Ông cho rằng sốt rét tại các vùng lưu hành nặng, phụ nữ mang thai là đối tượng nhạy cảm, dễ bị mắc gấp 4 lần so với các phụ nữ khác và có thể là nguyên nhân chính gây thiếu máu dẫn đến tử vong trên các phụ nữ mang thai và trẻ em dưới 5 tuổi. Đối tượng dễ nhạy cảm-phụ nữ mang thai mắc sốt rét phải điều trị ngoại trú chiếm 28.1% số bệnh nhân, 13.7% số nhập viện điều trị và 9% số ca tử vong của sản phụ. Tác động của sốt rét lên sản phụ và con gây ra hậu quả lớn cho cơ thể như thiếu máu, phù phổi, sốt rét ác tính thể não và sốt rét bẩm sinh. Do vậy, cần có những biện pháp bảo vệ hiệu quả cho cả phụ nữ mang thai và thai nhi bằng các biện pháp đã cho thấy có tác dụng như nằm màn khi ngủ, phun tồn lưu hóa chất diệt trong nhà để hạn chế muỗi truyền bệnh và sử dụng chất xua muỗi.
Một vấn đề khác cũng không kém phần thời sự là tình trạng kháng thuốc sốt rét mới.Kháng thuốcartemisinin lần đầu tiên được phát hiện trong một ngôi làng nhỏ tại tỉnh Pailin, phía Tây của đất nước Cambodia. Chhem Bunchhin - một giáo viên ở tỉnh Battambang bị bệnh, lên cơn sốt, run lạnh, nhức đầu và nôn mửa. Nhập viện vào trung tâm y tế gần nhất và được điều trị bằng loại thuốc sốt rét Artesunate. Trước đây, Artesunate luôn luôn làm sạch ký sinh trùng trong máu chỉ sau 2-3 ngày điều trị, nhưng trên bệnh nhân này sau 4 ngày theo dõi điều trị, bệnh nhân Chhem Bunchhin vẫn còn ký sinh trùng trong máu. Tiến sĩ Delia Bethell, nghiên cứu viên thử nghiệm lâm sàng cho biết không chỉ ca này mà khoảng 90 bệnh nhân đưa vào nghiên cứu thì có đến gần một nửa bệnh nhân vẫn còn dương tính với ký sinh trùng sau 3 ngày điều trị, thậm chí kéo dài đến 4-5 ngày. Tiến sĩ Delia Bethell cho biết có vẻ Artesunate tác dụng chậm hơn trước đây, có thể ký sinh trùng đang có vấn đề về dung nạp thuốc hoặc giảm nhạy với thuốc nhưng chưa biết lý do tại sao. Cũng có thể hiện tượng này bắt đầu cho một quá trình kháng với các thuốc trong nhóm artemesinin - nhóm thuốc hiệu quả nhất hiện nay. Nếu đây là sự thật. sẽ là một thảm họa lớn vì đến nay vẫn chưa biết sẽ có nhóm thuốc mới nào đưa vào chương trình phòng chống, điều trị sốt rét trong nhiều năm tới không? Đó cũng là điều lo ngại của các nhà khoa học hiện nay, đặc biệt nó đang diễn ra tại phía Tây của Cambodia và cũng theo hướng này sẽ lan rộng hay chăng?
Nguyên nhân gây ra hiện tượng này có thể do việc sử dụng thuốc không hợp lý, thiếu sự giám sát và một số yếu tố khác nữa. Hệ thống y tế công cộng yếu cũng là một vấn đề, các cơ sở y tế nhà nước thường cạn kiệt thuốc sốt rét (do không chịu nhận thuốc về) hoặc có thể đóng cửa lúc bệnh nhân đến, nhân lúc đó nhiều bệnh nhân tìm đến các cơ sở y dược tư nhân để mua thuốc sốt rét. Vấn đề thuốc giả và thuốc kém chất lượng cũng không phải nhỏ. Tình hình kháng thuốc này là một tín hiệu cảnh báo khẩn cấp vì khả năng có thể lan rộng ra toàn cầu. Kháng với các thuốc sốt rét trước đây đã gây tử vong cho bao nhiêu người chết tại châu Phi và một số quốc gia có sốt rét lưu hành khác. Nếu điều này xảy ra tương tự lần nữa, thì ký sinh trùng kháng thuốc lan rộng từ châu Á đến châu Phi sẽ trở thành thảm họa lớn đặc biệt cho chương trình phòng chống sốt rét. Ở Việt Nam, bệnh sốt rét đã được hạn chế đáng kể thông qua chương trình phòng chống sốt rét nhưng cũng nằm trong xu thế tiến triển bệnh chung của toàn cầu như sốt rét kháng thuốc, sốt rét ngoại nhập hay tử vong do sốt rét. Để hạn chế tình trạng này, điều cần làm là thực hiện nghiêm túc việc quản lý, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả bệnh nhân sốt rét tại các cơ sở y tế.
6. Xuất hiện loại muỗi mới truyền bệnh sốt rét
Một giống muỗi mới khác vừa được phát hiện tại một ngôi làng ở miền nam quốc gia Cameroon, chúng thường tấn công con người vào lúc trời chập tối. Loài muỗi mới tạm thời được gọi là Oveng - tên của ngôi làng mà nó được tìm thấy. Các nhà khoa học Pháp và Cameroon tình cờ phát hiện ra muỗi Oveng khi đang thu thập các mẫu muỗi Anopheles ở 5 vùng khác nhau trên lãnh thổ Cameroon. Các mẫu muỗi ở làng Oveng khác hẳn với những loài muỗi truyền bệnh sốt rét đã được nhận diện trước đó về mặt hình thái học và hành vi, tập quán - đó là những gì tác giả Parfait Herman Awono-Ambene, thành viên nhóm nghiên cứu cho biết, điều thú vị là rất khó tìm thấy muỗi Oveng ở trong nhà, trong khi vẫn thấy nó đốt người và chứa tác nhân thoi trùng Plasmodium falciparum gây bệnh sốt rét.
Làng Oveng nằm giữa hai con sông và rất gần với biên giới Gabon và Equatorial Guinea. Người ta thấy muỗi Oveng rất năng động trong điều kiện nhá nhem tối và những người sống dọc theo 2 con sông gần làng là nạn nhân của nó. Mặc dù sẽ có thêm nhiều nghiên cứu về muỗi Oveng, dường như sự xuất hiện của giống muỗi mới đã khiến cho cuộc chiến chống sốt rét ở Cameroon càng thêm phức tạp. Tại châu Phi, bệnh sốt rét được đánh giá so sánh có thể ngang bằng với HIV/AIDS và cướp đi sinh mạng của gần 3.000 người. Ước tính vùng đất này phải mất tới 12 tỷ USD hằng năm cho cuộc chiến chống bệnh.
7. Tìm ra nguồn gốc của bệnh sốt rét
Các nhà khoa học vừa xác định một loại ký sinh trùng tìm thấy ở loài tinh tinh ở Châu phi vùng cận xích đạo chính là nguồn gốc của bệnh sốt rét ác tính. Nhà sinh vật học Francisco Ayala và cộng sự vừa cho biết qua phân tích gen thì loại ký sinh trùng sốt rét này đã lây truyền từ một loài tinh tinh sang người 5.000 năm trước, loại ký sinh trùng này có thể lây truyền qua vật chủ trung gian là muỗi và tài liệu ghi nhận nguồn gốc của ký sinh trùng sốt rét vẫn chưa được biết rõ trước đây. Phát hiện mới này có thể giúp phát triển loại vaccine ngừa bệnh sốt rét, căn bệnh đã ảnh hưởng khoảng 500 triệu người trên thế giới và giết chết khoảng 1.5 triệu người mỗi năm. Tiến xa hơn, chúng ta có thể hiểu về cách thức mà các bệnh truyền nhiễm như HIV, SARS và cúm heo, cúm gia cầm có thể lây truyền từ động vật sang người.
Ayala cho biết: “Khi mà ký sinh trùng sốt rét lây nhiễm sang người, rất nhanh chóng chúng gây bệnh nặng, hiện ký sinh trùng đã kháng với nhiều loại thuốc sốt rét cổ điển và thuốc mới. Chúng tôi mong là phát hiện của chúng tôi sẽ giúp nhanh chóng tìm ra vaccin ngừa bệnh sốt rét”. Nghiên cứu này được công bố trên một bài báo của Hiệp hội Khoa học quốc gia Mỹ.
Sốt rét ác tính ở người là thường do ký sinh trùng Plasmodium falciparum, đây là loại ký sinh trùng gây ra khoảng 85% các trường hợp nhiễm bệnh và hầu hết trường hợp tử vong đều do chúng (mặc dù hiện nay nhiều tác giả cũng đã công bố khỏang gần 55 trường hợp sốt rét ác tính do Plasmodium vivax). Hiện nay, các nhà khoa học khảo sát vài biến thể mới của loại ký sinh trùng này được tìm thấy trong máu của tinh tinh hoang dại ở nơi trú ẩn của chúng tại Cameroon và Bờ biển Ngà. Theo phân tích về mặt di truyền, cho thấy có mối liên quan giữa biến thể ký sinh trùng sốt rét ở loài tinh tinh này và ở người. Chính mối liên kết này đã gợi ra ý kiến rằng chính loại muỗi đã truyền ký sinh trùng sốt rét từ tinh tinh sang người. Bởi vì chỉ có sự khác biết rất nhỏ về gen, nên các nhà khoa học tin rằng sự truyền bệnh xuất hiện trong thời gian quá khứ gần đây, khoảng 5.000 năm tới 2 triệu năm trước đây, song thời gian chính xác thì vẫn chưa được rõ.
Các nhà khoa học Canada vừa công bố đã tổng hợp được một chất có thể diệt ký sinh trùng sốt rét, kể cả dòng ký sinh trùng kháng thuốc. Phát hiện này có ý nghĩa lớn trong việc chống lại bệnh sốt rét đang diễn ra tại ít nhất 105 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Sử dụng một loạt kỹ thuật thuộc các ngành khác nhác nhau, các nhà khoa học Canada đã thành công trong việc tổng hợp một chất có khả năng tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét, mở ra triển vọng mới trong việc điều trị căn bệnh nguy hiểm này. Trong một nghiên cứu được công bố trên Journal of Medicinal Chemistry, các chuyên gia cho biết đã tạo được một hợp chất có khả năng diệt ký sinh trùng sốt rét, kể cả ký sinh trùng thuộc những dòng kháng thuốc, hợp chất có tên KP15, hợp chất nhân tạo này được thử nghiệm thành công trong phòng thí nghiệm với nhiều dòng ký sinh trùng gây sốt rét ở người, kể cả Plasmodium falciparum-một dòng ký sinh trùng kháng đa thuốc hiện nay. Theo nghiên cứu, sau khi thâm nhập vào các Orotidine monophosphate decarboxylase, một enzyme rất quan trọng cho sự tồn tại và tái sinh ký sinh trùng. KP15 sẽ ức chế hoạt động của enzyme này, nên ký sinh trùng sẽ bị tiêu diệt.
Hợp chất KP15 được tạo ra bằng cách áp dụng kỹ thuật đa ngành như tinh thể quang tuyến, tạo mẫu trên máy vi tính và hóa y học. Sử dụng kỹ thuật tinh thể học quang tuyến (một kỹ thuật trong tinh thể học, trong đó mẫu được tạo ra do sự nhiễu xạ của các tia X), các chuyên gia sẽ ghi nhận và phân tích các mẫu được chụp để xác định cấu trúc 3 chiều của KP15 đang hoạt động trong enzyme của ký sinh trùng. Sau đó, dựa trên đặc điểm cấu trúc 3 chiều này, các chuyên gia sử dụng công cụ tạo mẫu vi tính để thiết lập công thức thuốc chống sốt rét. Trưởng nhóm nghiên cứu là tiến sĩ Lakshmi Kotra, chuyên gia phân tử - tế bào của Viện Nghiên cứu Toronto, đồng thời là Giám đốc Trung tâm thiết kế - cấu tạo phân tử thuộc BVĐK Toronto và giảng viên hóa dược của trường Đại học Toronto. Các cộng sự của tiến sĩ Kotra gồm có: giáo sư tiến sĩ Emil Pai thuộc Viện Ung thư ontario; bác sĩ Kevin Kain, Giám đốc Trung tâm Sức khỏe toàn cầu McLaughlin-Rotman và một số nhà khoa học khác.
Tiến sĩ Kotra cho biết công trình nghiên cứu này mở đường cho việc tạo ra một loại thuốc mới chống bệnh sốt rét và họ có đủ kiến thức và công nghệ tinh vi để tạo ra những hợp chất có khả năng tìm diệt enzyme của ký sinh trùng. Ông nhấn mạnh: “Việc tạo ra hợp chất này có ý nghĩa rất quan trọng vì đây là lần đầu tiên ký sinh trùng sốt rét bị tấn công và tiêu diệt bởi một hợp chất nhân tạo”. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cần có thời gian chuẩn bị từ 3-5 năm trước khi thực hiện những thử nghiệm lâm sàng trên con người. Theo bác sĩ Kain, công trình này là một bước đột phá đáng phấn khởi, mở ra bước đầu tiên trong việc sản xuất thuốc mới chống sốt rét. Đó cũng là một ví dụ điển hình cho sự phối hợp giữa các nhà khoa học thuộc nhiều chuyên ngành khác nhau trong việc tìm ra một giải pháp sáng tạo để đối phó với những bệnh nguy hiểm nhất.
Giáo sư Richard Weisel, Giám đốc Viện nghiên cứu tổng hợp Toronto, phát biểu: “Nghiên cứu này biểu thị một hướng đi mới đáng ngạc nhiên trong việc tìm kiếm giải pháp trị liệu. Việc đánh giá cấu trúc protein và gen bất thường để lập công thức thuốc là phương pháp mới mà chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu để điều trị những bệnh hiểm nghèo”. Bệnh sốt rét hiện được ghi nhận tại 105 quốc gia. Hàng năm, toàn thế giới có khoảng 500 triệu người bị mắc bệnh này và hơn 1 triệu người tử vong. Tại Canada, nơi nghiên cứu được thực hiện, số bệnh nhân sốt rét hàng năm dao động từ 364-1.029 người trong giai đoạn 1990 - 2002, khiến nước này có tỷ lệ sốt rét cao gấp 3-10 lần so với Mỹ, đây cũng là một trong những nước có tỷ lệ nhiễm cao nhất trong số các nước phát triển.
Theo nhóm nghiên cứu, tình trạng nhiễm bệnh sốt rét trên phạm vi toàn cầu đã gia tăng trong hơn 2 thập kỷ qua và sẽ còn tiếp tục tăng vì những nguyên nhân như: sự bùng nổ du lịch toàn cầu, dân số nhập cư ngày càng tăng ở nhiều nước; ký sinh trùng kháng thuốc đang phát triển và những thay đổi bất lợi về môi trường, khí hậu và sinh thái.
9. Bệnh sốt rét lan tràn khắp 108 nước trên thế giới
Trong báo cáo năm 2009 về bệnh sốt rét trên toàn cầu ngày 16.12.2009, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lưu ý dịch bệnh này vẫn lan tràn ở 108 nước mặc dù chiến dịch toàn cầu để loại bỏ căn bệnh này, nhiều thập kỷ qua được đánh giá là thành công. Trong nhiều thập kỷ qua, hơn 1/3 số nước trong số trên đã giảm được 50% số người bị sốt rét so với năm 2000.
Tổng Giám đốc WHO Margaret Chan nhấn mạnh thế giới đang tiến dần tới mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ về loại trừ bệnh sốt rét nhưng vẫn cần nỗ lực lớn hơn nữa để đảm bảo thành công, trước hết là ở châu Phi và các nước có số người mắc bệnh cao. Trong 243 triệu ca bệnh sốt rét trên toàn cầu được ghi nhận năm 2008, số tử vong lên tới 863.000 người trong đó 90% là ở châu Phi. WHO kêu gọi cộng đồng quốc tế tiếp tục đóng góp để thúc đẩy cuộc chiến loại trừ sốt rét trên toàn cầu. Tổng Giám đốc WHO kêu gọi các nước phát triển thực hiện các cam kết tại Hội nghị cấp cao Liên hợp quốc tăng viện trợ phát triển về y tế cho các nước đang phát triển. Số tiền tài trợ cho chiến dịch này đã tăng gấp đôi từ 730 triệu USD năm 2006 lên 1.7 tỷ USD năm nay, nhưng vẫn cần tới 5 tỷ USD mỗi năm nhằm đáp ứng nhu cầu về màn tẩm hóa chất chống muỗi, thuốc điều trị và các nhu cầu khác. Thành công của chiến dịch chống sốt rét trên toàn cầu đã tác động mạnh đến tình hình kinh tế xã hội toàn cầu, đặc biệt là sức khỏe trẻ em ở Nam sa mạc Sahara, châu Phi.
10. Bill Gates chống bệnh sốt rét bằng kẹo cao su và sô cô la
Bill Gates, người đàn ông giàu nhất thế giới, tin tưởng kẹo cao su và sô cô la có thể trở thành những “vũ khí” hiệu quả giúp toàn cầu đẩy lùi bệnh sốt rét.Thông qua quỹ từ thiện của mình, tỷ phú Bill Gates đã tài trợ 100.000 USD cho các chương trình nghiên cứu với hy vọng tìm ra những cách mới chống lại một số bệnh sốt rét.
Kẹo cao su sẽ giúp lấy nước bọt một cách rất dễ dàng và không gây ra đau đớn như biện pháp lấy máu. Dự kiến phương pháp này sẽ được áp dụng chủ yếu với trẻ em. Hiện tại, phương pháp kiểm tra phát hiện ký sinh trùng sốt rét bằng nước bọt không phổ biến bằng phương pháp kiểm tra máu. Ý tưởng trên của Tiến sĩ Andrew Fung, làm việc về kiểm tra bệnh sốt rét tại trường đại học California, Mỹ sẽ nhận được khoản tài trợ từ quỹ từ thiện của Bill Gates.
Trong khi đó, Tiến sĩ Steven Maranz, một nhà nghiên cứu thuộc Đại học Y khoa Weill, Mỹ, cũng sẽ nhận được tài trợ cho công trình nghiên cứu của ông về sự ảnh hưởng của sô cô la tới sự ký sinh của ký sinh trùng sốt rét trong máu. Sô cô la là một chất tiềm năng trong việc nghiên cứu bệnh sốt rét, bởi vì nó có tác dụng làm giảm lượng cholesterol lưu thông trong máu. Từ đó làm giảm lượng mỡ máu-một nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu giúp các ký sinh trùng sốt rét có thể tồn tại được trong cơ thể con người. Tiến sĩ Maranz muốn tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét ký sinh trong máu mà ông muốn giữ lại một số ký sinh trùng này để giúp cơ thể trẻ em sinh ra các kháng thể giúp đề kháng lại bệnh sốt rét. Công trình nghiên cứu của ông sẽ xem xét một số chất giúp giảm lượng ký sinh trùng ký sinh, nhưng ông cho rằng sô cô la là ứng cử viên thích hợp nhất vì nó đáp ứng được các yêu cầu và rất an toàn. Dự kiến, “thuốc” sô cô la sẽ được sản xuất dưới dạng lỏng, giống như sô cô la nóng. Tuy nhiên, Tiến sĩ Steven Maranz khẳng định đây mới là những thử nghiệm mang tính thăm dò, chưa có bằng chứng nào cho thấy phương pháp này sẽ thành công.”
11. Becks tham gia đi phân phát màn chống sốt rét
Các ngôi sao thể thao đã tới gặp Thủ tướng Anh Gordon Brown ở số 10 phố Downing tham gia lễ phát động gửi 20 triệu chiếc màn chống sốt rét tới "lục địa đen". Số màn này giúp đỡ các nước nghèo ở châu Phi chống lại căn bệnh hiểm nghèo của xứ sở sương mù, một phần trong số 100 triệu chiếc từ 8 nước giàu nhất thế giới.
Theo The Sun, Becks cùng với hai người vận động viên thể thao tiêu biểu của nước Anh chụp ảnh cùng Thủ tướng Gordon Brown trước tòa nhà được phủ một cái màn để quảng bá cho chiến dịch này. Xứ sở sương mù đã trợ giúp được 9.7 triệu chiếc tới châu Phi và hơn 1.9 triệu chiếc nữa đang trong quá trình đặt hàng. Chiến dịch tại nước Anh sẽ kết thúc vào năm 2010. Tiền vệ đang chơi cho Milan cũng phát biểu tuyên truyền kêu gọi mọi người quê hương anh hưởng ứng chiến dịch toàn cầu của tổ chức Malaria No More UK (Nước Anh, không còn sốt rét): "Với số tiền nhỏ hơn mua một quả bóng, bạn có thể giữ tính mạng cho cả một gia đình. Tôi hy vọng những người dân Anh sẽ tham gia chiến dịch này để bảo vệ sự sống và chống lại sốt rét".
Chỉ với 5 bảng Anh, một cái màn có thể được mua và chuyển tới một gia đình ở lục địa nghèo này, giúp bảo vệ các bà mẹ và trẻ em trước căn bệnh nguy hiểm trong vòng 5 năm. Khoảng 90% trong số 1 triệu người chết ở đây mỗi năm có nguyên nhân từ sốt rét.