WHO cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch cúm H7N9
Biến thể mới của virus cúm gia cầm H7N9, bùng phát tại Trung Quốc trong thời gian vừa qua, là mối đe dọa nghiêm trọng đối với con người. Các chuyên gia thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 1/5 đã đưa ra tuyên bố trên trong cuộc họp báo tại thủ đô London, Anh. Theo các chuyên gia, virus cúm H7N9 là chủng virus có thể gây tử vong cao và có thể là nguyên nhân dẫn đến một đại dịch toàn cầu. Hiện nay, con người có khả năng bị nhiễm virus H7N9 từ gia cầm, và chưa tìm thấy bằng chứng cho thấy virus này lây từ người sang người.
Tuy nhiên, virus cúm H7N9 có hai kiểu đột biến gen, điều đó làm tăng khả năng lây lan từ người sang người. Nếu khả năng này xảy ra, đây sẽ là điều kiện gây đại dịch cúm H7N9 ở người. Một nhà khoa học làm việc tại Viện nghiên cứu y học quốc gia Anh cho rằng virus cúm H7N9 lây lan tự do trong môi trường sống trong thời gian càng dài thì nguy cơ nó lây từ người sang người càng cao.
Trong khi đó, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu các bệnh về đường hô hấp thuộc trường cao đẳng Hoàng gia London, ông Peter Openshaw, cho biết bệnh dịch này đang diễn biến khá phức tạp. Nếu cúm H7N9 lây lan rộng rãi hơn, sự bùng phát dịch bệnh này sẽ trở nên hết sức nguy hiểm. Các chuyên gia cũng ghi nhận rằng các bệnh nhân nhiễm cúm H7N9 ở mọi lứa tuổi khác nhau, điều đó cho thấy không lứa tuổi nào có thể miễn dịch với chủng cúm này.
Theo số liệu của WHO, tại Trung Quốc tính đến nay đã có ít nhất 125 ca nhiễm cúm H7N9, trong đó 24 người tử vong.
Trung Quốc: Bí ẩn bao trùm dịch cúm gia cầm H7N9
Trong khi số người tử vong vì virus H7N9 ở Trung Quốc ngày càng tăng thì Đài Loan vừa phát hiện ca nhiễm đầu tiên. Việc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, dòng virus cúm gia cầm mới ở Trung Quốc nguy hiểm nhất trong hiện tại và khẳng định chưa thể xác định chính xác cơ chế lây nhiễm cũng như nguồn gốc của virus càng khiến nguy cơ bùng phát đại dịch H7N9 tăng cao.
Số người chết tăng dần, diện nhiễm bệnh mở rộng
Kể từ khi Bắc Kinh tuyên bố có hai người tử vong do virus H7N9, các chuyên gia ghi nhận tình trạng lây nhiễm tập trung chủ yếu ở phía đông đất nước. Tuy rằng tình hình lây lan có vẻ chậm, nhưng hầu như mỗi ngày đều phát hiện thêm nhiều ca bệnh mới. Cho tới nay đã có 108 người bị nhiễm bệnh kể từ khi ca tử vong đầu tiên được báo cáo tại Trung Quốc hồi tháng trước. Các điều tra viên chưa xác định trường hợp lây lan virus từ người sang người nào. Một số mẫu gia cầm đã có kết quả xét nghiệm dương tính, và Trung Quốc đã tiêu hủy hàng triệu gia cầm, rồi dùng cả biện pháp đóng cửa một số chợ bán gà vịt sống.
Chính quyền Đài Loan hôm 24/4 xác nhận ca đầu tiên nhiễm virus gia cầm H7N9, chủng virus chính đang lây nhiễm mạnh ở Trung Quốc, trong đó đã có 22 người tử vong. Theo Trung tâm phòng chống các bệnh truyền nhiễm Đài Loan, người đàn ông 53 tuổi này làm việc tại thành phố Tô Châu ở Trung Quốc. Đi từ đại lục về qua ngả Thượng Hải, bệnh nhân đã nhập viện từ hôm 16/4, trong tình trạng huyết áp cao và mang bệnh siêu vi gan. Nhưng cho đến nay, đã hơn một tuần, bệnh nhân vẫn còn trong tình trạng "nguy ngập". Trung tâm cũng cho biết rõ là bệnh nhân không có tiếp xúc với gia cầm sống hay với chim chóc, không tiêu thụ thịt gia cầm nấu tái.
Chính quyền Đài Bắc đã cho giám sát chặt chẽ 139 người đã tiếp xúc với bệnh nhân, trong đó có 110 người là nhân viên tại ba bệnh viện.
Một nửa số bệnh nhân nhiễm H7N9 không hề tiếp xúc với gia cầm
Ngày 24/4, một nhóm chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới đã tổ chức một cuộc họp báo để nói về virus cúm H7N9. Toán chuyên gia này đã đến Trung Quốc hồi tuần trước để thực hiện chuyến công tác 5 ngày nhằm tìm hiểu thêm về loại virus mới này. Ông Keiji Fukuda, Phó giám đốc An ninh Y tế của WHO cho biết, vào thời điểm này vẫn chưa có bằng chứng nào cho thấy virus H7N9 có thể lây lan một cách dễ dàng từ người sang người, mà chủ yếu là từ gia cầm sang người. Tuy nhiên, chuyên gia này cho biết, dòng virus cúm gà mới ở Trung Quốc là một trong các virus độc hại nhất của các loại virus gây ra chứng bệnh có thể gây chết người này.
Ông Fukuda nói: "Khi chúng ta nói tới virus cúm thì đây là loại virus nguy hiểm một cách bất thường cho con người. Dựa trên các bằng chứng mà chúng tôi đang có chúng tôi nghĩ rằng virus này dễ lây từ gia cầm sang người hơn virus H5N1". Dòng virus cúm gà H5N1 đã xuất hiện năm 2003. Trong 10 năm qua, virus này lan ra trên 3 châu lục. WHO và các giới chức y tế Trung Quốc nhấn mạnh rằng, nỗ lực tìm hiểu dòng virus mới vẫn còn ở trong giai đoạn đầu và hiện các nhà khoa học vẫn chưa thể xác định chính xác nguồn gốc của virus H7N9. Thế nhưng, còn một điểm chưa rõ là, gần một nửa bệnh nhân nhiễm H7N9 không hề tiếp xúc gia cầm trước khi bị bệnh. Một nguy hiểm khác của loại virus này mà các chuyên gia cảnh báo, đó là nó có khả năng nằm im trong cơ thể gia cầm, tức là sau khi xâm nhập vào cơ thể gia cầm, các gia cầm không hề có biểu hiện bệnh nên càng gây khó khăn cho công tác kiểm soát dịch. Thêm vào đó, các chuyên gia cho biết, có thể H7N9 đang có những đột biến để tiến đến khả năng lây từ người sang người, và mỗi lần thêm một cơ hội để đột biếnnhư thể loại virus này.
Lương Vạn Niên, một viên chức của Ủy ban Y tế và Kế hoạch hóa gia đình Trung Quốc cho biết, hiệu quả của những biện pháp phòng ngừa của chính phủ vẫn chưa rõ ràng. Ông Lương cho biết: "Có rất nhiều yếu tố chưa được làm rõ, trong đó có nguồn gốc virus, sự biến đổi gien của virus, các yếu tố bệnh lý học, tính chất độc hại, sự chuyển dịch, các triệu chứng lâm sàng và tình hình dịch tễ học của virus này. Vì vậy chúng tôi còn phải nghiên cứu thêm rất nhiều".
Bà Nancy Cox, Giám đốc bộ phận Cúm của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh CDC của Mỹ, là một trong các chuyên gia trong phái đoàn của WHO. Bà Cox nói: "Cho đến nay, không có mẫu xét nghiệm nào của các loại di điểu hay nơi sinh cư của chúng có kết quả dương tính với H7N9. Ngược lại, những mẫu xét nghiệm của gà vịt và bồ câu ở các chợ gia cầm đã có kết quả dương tính với H7N9. Những mẫu xét nghiệm môi trường của các chợ gia cầm cũng có kết quả dương tính".
Cho đến nay, phần lớn các ca tử vong và lây nhiễm của loại virus mới đã xảy ra ở Thượng Hải. Giới hữu trách Thượng Hải đã đóng cửa các chợ gia cầm sống để ngăn ngừa dịch lây lan.
Các nước khu vực đề cao cảnh giác
Trường hợp nhiễm cúm gia cầm H7N9 xuất hiện tại Đài Loan đã khiến nhiều quốc gia châu Á phải cảnh giác cao độ. Các nước này buộc phải tăng cường các biện pháp phát hiện bệnh ngay tại sân bay, đặc biệt đối với những hành khách đến từ Trung Quốc.
Theo AFP, trước những dấu hiệu bệnh cúm lây lan, Việt Nam đã bắt đầu tăng cường các biện pháp kiểm tra phát hiện bệnh ngay từ cửa khẩu sân bay. Các cơ quan y tế của Nhật Bản cũng đã được phép từ tháng 5 lắp đặt tại các sân bay máy đo thân nhiệt hành khách đến từ Trung Quốc.
Chính quyền Đài Loan mới đây cũng đã ra lệnh cấm vĩnh viễn việc giết gia cầm sống tại các chợ kể từ ngày 17/6 tới. Ngày 18/4, tại Tp HCM, Bộ Y tế tổ chức tập huấn điều trị cúm A/H7N9 cho các bệnh viện, cơ sở y tế tại các tỉnh, thành khu vực phía Nam.
Dưới góc độ khoa học, giới chức của Bộ Y tế Nhật Bản vừa xác nhận rằng, các thuốc kháng virus như Tamiflu là có hiệu quả trong việc điều trị chủng cúm gia cầm H7N9. Ngày 14/4, Bộ Y tế Nhật Bản đã nhận được các mẫu virus cúm gia cầm từ Trung Quốc. Các mẫu này đã được đem tới Viện Nghiên cứu quốc gia về các bệnh truyền nhiễm để kiểm tra xem liệu 4 loại thuốc kháng virus, trong đó có Tamiflu và Relenza, có hiệu quả hay không trong việc đối phó với loại virus mới này.
Bộ Y tế Nhật nói rằng các kết quả xét nghiệm và phân tích cho thấy tất cả các loại thuốc này đều có hiệu quả trong việc ngăn chặn virus phát triển
Trung Quốc đã có 26 người chết vì virus cúm H7N9
Hiện tổng số ca nhiễm cúm H7N9 tại Trung Quốc lên 127 ca, trong đó có 26 người tử vong. Theo thông báo của Ủy ban Y tế và kế hoạch hóa gia đình Trung Quốc, đã có 19 ca nhiễm cúm H7N9 mới trong tuần qua tại 7 tỉnh, thành của Trung Quốc, nâng tổng số ca nhiễm cúm H7N9 tại Trung Quốc lên 127 ca, trong đó có 26 người tử vong. Tỉnh Giang Tây, miền Nam Trung Quốc có số ca nhiễm mới nhiều nhất - 5 ca, tiếp đến là tỉnh Triết Giang có 4 ca. Trong số các ca nhiễm mới, đáng chú ý là trường hợp bé trai 4 tuổi ở tỉnh Sơn Đông có phản ứng dương tính với virus cúm H7N9 sau khi bố của em cũng phải nhập viện vì nhiễm loại virus này. Giới chức y tế Trung Quốc hiện tiếp tục khẳng định, các ca nhiễm cúm H7N9 ở nước này vẫn trong tình trạng phân tán, chưa có bằng chứng cho thấy loại virus này đã lây từ người sang người. Gia cầm được xác định là nguồn lây nhiễm chính.
Thế giới cần cảnh giác cao độ trước cúm H7N9
Nếu virus H7N9 lây lan trên diện rộng, nó sẽ là một đại dịch cướp đi sinh mạng của vô số người. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khẳng định hôm 1/5 rằng chủng cúm H7N9 mới bùng phát trên người tại Trung Quốc đang đe dọa trực tiếp tới sức khỏe của người dân toàn cầu và ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường. Số ca nhiễm mới và tử vong vì cúm gia cầm H7N9 tăng mạnh chỉ trong một thời gian ngắn tại Trung Quốc.
Theo WHO, chủng cúm gia cầm H7N9 tại Trung Quốc đã cướp đi sinh mạng của 24 người và khiến 125 người mắc bệnh chỉ trong thời gian ngắn. Do đó, H7N9 được đánh giá là "một trong những chủng cúm nguy hiểm nhất". Trong khi đó, giới chuyên gia lo ngại với tỷ lệ gây tử vong cao và số ca nhiễm bệnh tăng nhanh chỉ trong khoảng thời gian ngắn, khiến nguy cơ virus đột biến lây lan từ người sang người là khó tránh khỏi, hình thành đại dịch H7N9 khắp toàn cầu.
"WHO đánh giá cúm gia cầm H7N9 là mối đe dọa nguy hiểm", John McCauley – Giám đốc Trung tâm bệnh cúm của WHO tại Viện Nghiên cứu Y tế quốc gia Anh nhận định. Trong một bài phát biểu vắn tắt tại London, giới chuyên gia nghiên cứu virus khẳng định các kết quả nghiên cứu đã cho thấy virus H7N9 chứa một số đặc tính gây lo ngại bao gồm 2 gene đột biến có khả năng phát triển thành dạng lây bệnh từ người sang người. "Nếu virus H7N9 không được ngăn chặn kịp thời, khả năng virus đột biến lây lan từ người sang người càng cao", Colin Butte – chuyên gia về virus cúm tại Viện Pirbright, Anh nói. Kể từ lần đầu tiên công bố các ca nhiễm virus H7N9 trên người hồi cuối tháng 3, Trung Quốc đã ghi nhận hơn 125 bệnh nhân nhiễm bệnh với tỷ lệ tử vong khoảng 20%. Ngoài ra, gần 20% số người mắc bệnh đã phục hồi hoàn toàn và được ra viện trong khi số còn lại vẫn rất ốm yếu. Khi nhiễm phải virus H7N9, cơ thể con người nhanh chóng mắc phải bệnh viêm phổi cấp, nhiễm trùng máu và suy tạng.
"Cúm H7N9 là một căn bệnh vô cùng nguy hiểm. Nếu virus H7N9 lây lan trên diện rộng, nó sẽ là một đại dịch cướp đi sinh mạng của vô số người", Peter Openshaw – Giám đốc Trung tâm Bệnh truyền nhiễm hô hấp tại Cao đẳng Imperial London cho biết.
Sau khi phân tích mẫu phẩm gene được thu thập từ các bệnh nhân nhiễm cúm H7N9, các nhà khoa học đã phát hiện virus này chứa cùng lúc gene của 3 chủng cúm gia cầm tại châu Á. Những virus gây đại dịch gần đây như H1N1 "cúm lợn" xảy ra vào năm 2009/2010 là sự kết hợp giữa cúm gia cầm và động vật có vú. Song mức độ nguy hiểm đã được giảm bớt do chủng cúm trên động vật có vú thường khiến con người bị ốm nhẹ hơn so với chủng cúm từ gia cầm. Trong khi đó, những chủng cúm gia cầm như H7N9 và H5N1 – vốn cướp đi sinh mạng của khoảng 371 người trong số 622 người mắc bệnh vào năm 2003, thường được xác định gây tử vong cho con người cao hơn.
Trước khi phát hiện các ca nhiễm virus H7N9 trên người lần đầu tiên tại Trung Quốc hồi tháng 3, virus này chỉ mới xuất hiện trên các loài gia cầm. Theo các nhà khoa học, virus H7N9 đã truyền từ gia cầm mà chủ yếu là gà sang người. Hiện nay, chưa có bằng chứng chứng minh virus H7N9 có khả năng truyền từ người sang người. Jeremy Farrar – chuyên gia hàng đầu về các bệnh truyền nhiễm kiêm giám đốc đơn vị nghiên cứu của Đại học Oxford tại Việt Nam cho biết độ tuổi nhiễm cúm H7N9 đã mở rộng từ trẻ nhỏ cho tới các cụ già ngoài 80. Đồng nghĩa với việc, H7N9 là một chủng cúm mới đặc biệt nguy hiểm trong cộng đồng dân cư.