WHO cảnh báo sự đề kháng vớikháng sinh hiện nay là “mối đe dọa toàn cầu”: sự đề kháng với kháng sinh lan rộng, mang tính phổ biến toàn cầu và tạo ra mối đe dọa lớn đến y tế công cộng.
WHO cảnh báo : Sự đề kháng vớikháng sinh hiện nay là “ mối đe dọa toàn cầu”
Ngày 30/4/2014. BBC News - Theo một báo cáo mới của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sự đề kháng với thuốc kháng sinh đặt ra một "mối đe dọa lớn trên toàn cầu" (major global threat) đối với y tế công cộng. Báo cáo phân tích dữ liệu từ 114 quốc gia và cho biết sự đề kháng đang xảy ra ngay bây giờ "trong mọi khu vực của thế giới” (in every region of the world). Báo cáo mô tả một "kỷ nguyên hậu kháng sinh" (post-antibiotic era), nơi mọi người chết vì các nhiễm trùng đơn giản mà có thể điều trị hiệu quả trong nhiều thập kỷ. Báo cáo nói thêm: có khả năng có nhiều tác động"tàn phá" (devastating) trừ phi các hành động"đáng kể" (significant) được thực hiện khẩn trương. Báo cáo tập trung vào bảy loại vi khuẩn khác nhau chịu trách nhiệm đối với các bệnh nghiêm trọng có tính phổ biến như viêm phổi (pneumonia), tiêu chảy (diarrhoea) và nhiễm trùng huyết (blood infections). Báo cáo cho thấy hai thuốc kháng sinh quan trọng không còn hiệu quả nữa ở hơn một nửa số người được điều trị tại một số nước.
Theo Tiến sĩ Jennifer Cohn-Bác sỹ không biên giới (MSF), những gì chúng ta cần làm khẩn trương là một kế hoạch hành động toàn cầu vững chắc nhằm cung cấp cho việc sử dụng hợp lý thuốc kháng sinh, một trong số đó-carbapenem-là một cái gọi là loại thuốc lựa chọn cuối cùng dùng để điều trị những người bị nhiễm trùng đe dọa tính mạng như viêm phổi, nhiễm trùng máu và nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh, gây ra bởi vi khuẩn K.pneumoniae. Vi khuẩn đột biến một cách tự nhiên để cuối cùng trở nên miễn dịch với kháng sinh nhưng việc lạm dụng các loại thuốc này, chẳng hạn như bác sĩ kê đơn quá về kháng sinh và bệnh nhân không hoàn thành liệu trình có nghĩa là nó đang diễn ra nhanh hơn dự kiến. Theo WHO, nhiều thuốc kháng sinh mới cần được phát triển, trong khi các chính phủ và các cá nhân nên thực hiện các bước để làm chậm quá trình này. Trong báo cáo của mình, WHO cho biết sự đề kháng với kháng sinh điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu E.coli đã gia tăng từ "hầu như không kháng" (virtually zero) vào những năm 1980s để trở thành không hiệu quả trong hơn một nửa số trường hợp ngày hôm nay. Báo cáo cho biết ở một số nước, sự đề kháng với thuốc kháng sinh được dùng để điều trị các vi khuẩn sẽ không có hiệu quả trong hơn một nửa số người được điều trị.
Thất bại trong điều trị lậu cầu khuẩn (Gonorrhoea treatment 'failure')
Tiến sĩ Keiji Fukuda-Trợ lý Tổng giám đốc WHO cho biết: "Nếu không có hành động khẩn cấp, phối hợp của các bên liên quan, thế giới đang hướng đến một kỷ nguyên hậu kháng sinh, trong đó các nhiễm trùng thông thường và bị thương tích nhẹ đã được chữa trị trong nhiều thập kỷ có thể trở lại là kẻ giết người". Ông nói thêm kháng sinh có hiệu quả là một trong những "trụ cột" (pillars) để giúp mọi người sống lâu hơn, sống khỏe mạnh hơn và hưởng lợi từ y học hiện đại: "Trừ khi chúng ta có những hành động đáng kể để cải thiện các nỗ lực ngăn chặn nhiễm trùng và cũng làm thay đổi những gì chúng ta sản xuất, kê đơn và sử dụng thuốc kháng sinh, nếu không thế giới sẽ mất nhiều hơn và nhiều hơn nữa của các hàng hóa y tế công cộng toàn cầu và những tác động sẽ gây ra sự tàn phá”.
 |
Nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn E.coli đang trở nên khó khăn hơn để điều trị |
Báo cáo cũng cho thấy điều trị theo phương kế cuối cùng cho bệnh lậu, một nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục có thể gây vô sinh đã "thất bại" (failed) ở Anh và như nhau ở Áo, Úc, Canada, Pháp, Nhật Bản, Na Uy, Nam Phi, Slovenia và Thụy Điển. WHO cho biết hơn một triệu người bị nhiễm bệnh lậu trên toàn thế giới mỗi ngày.
Tiếng chuông cảnh tỉnh (Wake-up call)
Báo cáo kêu gọi vệ sinh tốt hơn, tiếp cận với nước sạch, kiểm soát lây nhiễm tại các cơ sở y tế và tiêm phòng để làm giảm nhu cầu thuốc kháng sinh. Năm ngoái, giám đốc văn phòng y tế của Anh, Giáo sư Dame Sally Davies cho biết sự gia tăng các nhiễm trùng kháng thuốc được so sánh với các mối đe dọa về sự nóng lên trên toàn cầu.
Tiến sĩ Jennifer Cohn-Giám đốc y tế chiến dịch tiếp cận của Bác sỹ không biên giới (Medecins sans Frontiers' Access Campaign) cho biết: "Chúng tôi thấy tỷ lệ gia tăng đề kháng với kháng sinh khủng khiếp ở bất cứ nơi nào chúng tôi nhìn thấy trong lĩnh vực hoạt động của chúng tôi, bao gồm cả trẻ em nhập viện tại các trung tâm dinh dưỡng ở Niger và mọi người trong đơn vị phẫu thuật và chấn thương của chúng tôi ở Syria. Cuối cùng, báo cáo của WHO phải là một tiếng chuông cảnh tỉnh cho các chính phủ nhằm giới thiệu các ưu đãi cho ngành công nghiệp để phát triển các thuốc kháng sinh mới, giá cả phải chăng mà không dựa bằng sáng chế và giá cao và thích nghi với nhu cầu của các nước đang phát triển". Bà nói thêm: "Những gì chúng ta cần làm khẩn trương là một kế hoạch hành động toàn cầu vững chắc cho việc sử dụng hợp lý thuốc kháng sinh để các thuốc kháng sinh đảm bảo chất lượng đến được những người cần chúng nhưng không lạm dụng hoặc giá vượt quá tầm tay". Giáo sư Nigel Brown, chủ tịch của Hiệp hội Vi sinh vật phổ biến của Anh (UK Society for General Microbiology) cho biết đó là những vi sinh vật quan trọng và các nhà nghiên cứu khác cùng làm việc với nhau để phát triển các cách tiếp cận mới nhằm giải quyết sự đề kháng tới kháng sinh. "Những phương pháp này sẽ bao gồm các loại thuốc kháng sinh mới nhưng cũng nên bao gồm các nghiên cứu để phát triển các thiết bị mới chẩn đoán nhanh chóng, nghiên cứu cơ bản để hiểu làm thế nào các vi khuẩn trở nên kháng thuốc và hành vi con người ảnh hưởng như thế nào đến sự lây lan của tình trạng kháng thuốc".
Sự đề kháng với kháng sinh lan rộng trên toàn thế giới (Resistance to Antibiotics Spreading Worldwide)
Ngày 30/4/2014. GENEVA - WHO cảnh báo sự đề kháng với thuốc kháng sinh đang lan rộng đến tất cả các vùng trên thế giới và bây giờ là một mối đe dọa lớn đối với y tế công cộng. Một báo cáo mới của WHO phân tích dữ liệu từ 114 quốc gia phát hiện thuốc kháng sinh không còn hiệu quả trong việc điều trị các bệnh có khả năng đe dọa tính mạng ngày một gia tăng.
 |
Vi khuẩn CRE còn gọi là "vi khuẩn cơn ác mộng" (nightmare bacteria) được đổ lỗi gây ra
600 trường hợp tử vong mỗi năm và có thể chống lại sự điều trị hầu như tất cả các loại kháng sinh. |
Báo cáo này là cái nhìn đầu tiên và toàn diện nhất về sự đề kháng với kháng sinh, nó trình bày một cái nhìn đáng sợ của một thế giới không có thuốc kháng sinh có hiệu quả để điều trị các nhiễm khuẩn thông thường. WHO cho biết mối đe dọa nghiêm trọng này không phải là một dự đoán cho tương lai, nó đang xảy ra ngay bây giờ ở mọi khu vực trên thế giới. Báo cáo tập trung vào sự đề kháng kháng sinh trong bảy loại vi khuẩn khác nhau, các chủng vi khuẩn chịu trách nhiệm cho các bệnh nghiêm trọng và phổ biến, chẳng hạn như tiêu chảy, viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu và bệnh lậu. Trợ lý Tổng Giám đốc của WHO về An ninh y tế, Keiji Fukuda cho biết các bệnh viện ở tất cả các vùng trên thế giới đang báo cáo các nhiễm trùng không thể chữa được hoặc gần như không thể chữa được: "Nếu chúng ta có một cái nhìn về một bệnh nhiễm trùng quan trọng như bệnh lậu ảnh hưởng tới khoảng một triệu người mỗi ngày, một bệnh lây truyền qua đường tình dục quan trọng. Hiện nay, 10 quốc gia đã báo cáo việc phát hiện ra lậu không thể chữa được với bất cứ thuốc kháng sinh nào, chúng ta không có thuốc điều trị cho nhiễm trùng này trong rất nhiều những trường hợp”; trong số các quốc gia này là Áo, Canada, Nhật Bản, Nam Phi, Thụy Điển và Vương quốc Anh. Bệnh lậu không được điều trị có thể gây ra vô sinh, thai ngoài tử cung và mù lòa ở trẻ được sinh ra từ các bà mẹ bị nhiễm bệnh.
Báo cáo của WHO cũng lưu ý rằng điều trị một số bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu hiện tại là không hiệu quả trong hơn một nửa số bệnh nhân. Báo cáo nói rằng sự đề kháng tới kháng sinh khiến cho người bị bệnh kéo dài thời gian hơn và làm tăng nguy cơ tử vong. Các quan chức y tế trích dẫn việc lạm dụng và sử dụng không phù hợp của các loại thuốc và thực hành việc bỏ kháng sinh vào thức ăn nông nghiệp để vỗ béo động vật như là một số các yếu tố dẫn đến sự đề kháng tới kháng sinh ngày càng tăng. Theo Tiến sĩ Fukuda hệ thống chăm sóc sức khỏe dựa vào các loại thuốc này để bảo vệ người dân khi họ dễ bị tổn thương nhất: "Điều đó có nghĩa là khi mọi người bị phát bệnh ung thư, đang dùng hóa trị liệu và trở thành suy giảm miễn dịch thì họ có nguy cơ cao hơn nhiều vì các biến chứng và nhiễm trùng nghiêm trọng. Khi em bé được sinh non chúng cũng ở trong tình trạng tương tự, khi chúng ta có con bị suy dinh dưỡng, chúng có nguy cơ bị nhiễm trùng cao hơn nhiều, kịch bản tàn phá này đang diễn ra bất cứ khi nào người đi bệnh viện phẫu thuật. Tiến sĩ Fukuda cảnh báo nhiều người có khả năng chết vì các bệnh nhiễm trùng và lưu ý sự đề kháng cũng làm tăng chi phí chăm sóc sức khỏe với đợt nằm viện dài hơn và đòi hỏi được chăm sóc đặc biệt. Ông cho rằng thuốc kháng sinh có hiệu quả là một trong những trụ cột cho phép mọi người sống lâu hơn, khỏe hơn, tuy nhiên tất cả mọi người sẽ bị đau khổ do sự đề kháng với kháng sinh, đặc biệt là những người sống ở các quốc gia nghèo, các nước đang phát triển.
WHO đang sử dụng báo cáo này để khởi động một nỗ lực toàn cầu nhằm giải quyết tình hình kháng thuốc, các quốc gia và mọi người nên xem những phát hiện này như một tiếng chuông cảnh tỉnh cho một kế hoạch hành động toàn cầu để giải quyết vấn đề kháng thuôc ngày càng gia tăng. Những nỗ lực phải được tăng cường nhằm giáo dục người dân và nâng cao nhận thức về sự nguy hiểm đang hiện ra lờ mờ và các công cụ và thuốc phải được phát triển để thay thế cho những thứ đang trở nên không còn hiệu quả.
Đề kháng với kháng sinh nay đã mang tính phổ biến toàn cầu (Antibiotic Resistance Is Now Rife across the Entire Globe)
Ngày 30/4/2014. Một đánh giá đầu tiên của WHO về vấn đề đang gia tăng kêu gọi thay đổi nhanh chóng để tránh những đau khổ và cái chết của một "kỷ nguyên hậu kháng sinh" (post-antibiotic era) tiềm năng. Vi khuẩn nguy hiểm kháng thuốc kháng sinh và các mầm bệnh khác hiện nay đã xuất hiện trong tất cả các phần của thế giới và đe dọa quay trở lại một thế kỷ của những tiến bộ y học, đó là thông điệp của WHO trong báo cáo toàn cầu đầu tiên về vấn đề ngày càng gia tăng này dựa trên dữ liệu kháng thuốc tại 114 quốc gia.
"Một kỷ nguyên hậu kháng sinh trong đó các nhiễm trùng thông thường và vết thương nhỏ có thể giết chết con người và xa hơn là một hình ảnh mang tính tưởng tượng và kỳ lạ thay vì một khả năng rất thực tế trong thế kỷ 21", Keiji Fukuda-Trợ lý Tổng giám đốc của WHO về an ninh y tế đã viết trong lời giới thiệu bản báo cáo. Cuộc khủng hoảng là kết quả của nhiều thập kỷ tin cậy quá mức vào các loại thuốc và thực hành kê đơn thuốc bất cẩn cũng như thói quen sử dụng của các loại thuốc trong chăn nuôi gia súc, báo cáo lưu ý. Sự đề kháng với kháng sinh đang đặt bệnh nhân trong tình trạng nguy hiểm ở cả các nước đang phát triển và các nước phát triển, bởi vì vi khuẩn chịu trách nhiệm về một loạt các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm phát triển sức đề kháng với các loại thuốc mà chỉ một lần đánh bại chúng.
Bệnh lậu (Gonorrhea), trước kia đáp ứng tốt với điều trị bằng thuốc kháng sinh, thì hiện nay một lần nữa trở thành một mối đe dọa sức khỏe công cộng do sự xuất hiện của các chủng mới, kháng thuốc. Các thuốc thuộc thế hệ mới nhất dùng để điều trị căn bệnh lây truyền qua đường tình dục này mà có thể dẫn đến vô sinh, mù lòa và tăng tỷ lệ lây nhiễm HIV nếu không được điều trị và hiện nay là thuốc đầu tay nhưng một đôi khi không còn hiệu quả ở những bệnh nhân tại các nước như Vương quốc Anh, Canada, Úc, Pháp, Nhật Bản, Na Uy, Nam Phi, Slovenia và Thụy Điển. Các loại thuốc dùngđể điều trị Klebsiella pneumoniae-một vi khuẩn đường ruột phổ biến mà có thể gây ra nhiễm trùng đe dọa tính mạng ở các bệnh nhân trong đơn vị chăm sóc đặc biệt và trẻ sơ sinh không còn hiệu quả trong hơn một nửa số bệnh nhân ở một số nước và fluoroquinolones, thuốc dùng để điều trị nhiễm trùng đường tiểu cũng không còn hiệu quả trong hơn một nửa số bệnh nhân tại nhiều nơi trên thế giới. Các nỗ lực để hạn chế sự lây lan của bệnh lao đa kháng thuốc, bệnh sốt rét và HIV cũng bị đe dọa do tăng sức đề kháng của vi khuẩn.
Mặc dù sự phát triển của kháng thuốc có thể xảy ra theo thời gian nhưng việc sử dụng quá mức các loại thuốc đã làm tăng tốc quá trình này bằng cách cung cấp thêm áp lực chọn lọc, báo cáo ghi nhận từ các tác giả của một nhóm các nhà nghiên cứu rộng lớn với WHO và theo báo cáo có rất ít thuốc để thay thế những thuốc mà bây giờ không còn hiệu quả: lớp thuốc kháng sinh hoàn toàn mới được phát hiện cách đây là 27 năm. WHO cảnh báo rằng tình hình có thể có tác động sâu rộng về y học toàn cầu, kinh tế và xã hội trừ khi các hành động toàn cầu được thực hiện một cách nhanh chóng. Một sự thiếu hụt các thuốc kháng sinh có hiệu quả sẽ có nghĩa là bệnh nhân bị nhiễm trùng sẽ cần được chăm sóc chuyên sâu hơn, đòi hỏi phải nằm viện lâu hơn và chết với số lượng lớn hơn. Để giải quyết vấn đề, báo cáo kêu gọi cần có các hành động toàn cầu và phối hợp trên quy mô như những quốc gia đang thực hiện nhằm giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu. Báo cáo khuyến nghị một cách tiếp cận đa hướng, trong nhiều trường hợp WHO lưu ý các test chẩn đoán có sẵn có thể được sử dụng để giúp xác định vi khuẩn cung cấp một nhiễm trùng cho phép các bác sĩ lựa chọn thuốc điều trị nhắm mục tiêu hơn thay vì phải dùng đến các loại thuốc phổ rộng nên làm trầm trọng tình trạng kháng thuốc. Vấn đề là các test như vậy mất thời gian để xác định và do đó kê đơn thường bỏ qua các test và chuyển đến việc sử dụng những loại thuốc có phổ rộng. Phát triển các test nhanh hơn do đó rất quan trọng. WHO cũng đề xuất đổi mới và tập trung vào các phương pháp tiêu chuẩn hóa (standardized methods) nhằm theo dõi các chủng kháng thuốc trên toàn cầu. Hiện tại không có sự đồng thuận toàn cầu về phương pháp luận và thu thập dữ liệu trong lĩnh vực này. Ngoài ra còn có các giải pháp cần thiết hàng ngày mà cộng đồng và bác sĩ lâm sàng nên áp dụng, bao gồm cả thực hành vệ sinh tốt hơn bởi các nhân viên y tế, chẳng hạn như rửa tay thường xuyên hơn và tiêm chủng cho người dân chống lại các bệnh quan trọng để làm giảm nhu cầu thuốc kháng sinh ở nơi đầu tiên. Bệnh nhân cũng có một phần quan trọng để tham gia vào bằng cách sử dụng thuốc kháng sinh chỉ khi thuốc được kê đơn, WHO cho biết. Việc đánh giá dựa trên thu thập thông tin về 9 vi khuẩn đặc biệt gây ra rắc rối từ 114 quốc gia và việc theo dõi dữ liệu về ít nhất một trong các vi sinh vật và các thuốc kháng sinh dùng để điều trị chúng. Mặc dù bị giới hạn bởi các lỗ hỏng dữ liệu quan trọng, báo cáo lưu ý rằng trong trường hợp của rất nhiều những vi khuẩn này, mức đề kháng với các thuốc ưu tiên đã đạt đến 50% hoặc nhiều hơn trong ít nhất một nửa các nước được phân tích. Kết quả là các nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe thường xuyên phải dựa vào các loại thuốc thế hệ mới nhất. "Mức độ kháng thật đáng sợ, đây là một vấn đề y tế công cộng lớn mà chỉ là bắt đầu là các hạt bong bóng trên bề mặt", Brad Spellberg-Phó giáo sư y khoa tại Viện Nghiên cứu Y sinh tại Los Angeles Harbor-Trung tâm y tế UCLA cho biết. Khi việc sử dụng trên toàn cầu các loại thuốc thế hệ mới gia tăng thì sự đề kháng với các loại thuốc này cũng tăng tốc tạo ra cuộc khủng hoảng kép, với sự lựa huốc ít hơn báo cáo của WHO chỉ ra rằng những bệnh nhân sống trong nghèo đói hoặc thiếu bảo hiểm y tế không có chỗ nào để chuyển đến các phương pháp điều trị hiệu quả.
"Chúng tôi đã nhìn thấy điều này", Stuart Levy-Giám đốc Trung tâm thích ứng di truyền và kháng thuốc (Center for Adaptation Genetics and Drug Resistance) tại Đại học Y khoa Tufts, đồng thời là người hỗ trợ báo cáo của WHO cho biết: "Đối với bệnh đường hô hấp ở Uganda, chúng tôi đã có một phế cầu khuẩn đa kháng thuốc được điều trị bằng các thuốc được khuyến cáo nhưng các vi khuẩn đã đề kháng đến 90%". Trong bối cảnh đó, các thuốc thay thế lại không có sẵn.
Vi khuẩn kháng thuốc tạo ra mối đe dọa lớn đến y tế công cộng toàn cầu (Drug-Resistant Bacteria Pose Major Threat to Global Public Health)
Ngày 1/5/2014. WASHINGTON - Các bác sĩ từ lâu đã cảnh báo chống lại việc sử dụng kháng sinh kéo dài và cho rằng vi khuẩn có thể tạo khả năng kháng thuốc, cuối cùng làm cho thuốc không hiệu quả. WHO báo cáo vào hôm thứ tư rằng vi khuẩn đề kháng với kháng sinh hiện đang tồn tại ở nhiều nơi trên thế giới, một số bệnh có thể dễ dàng được chữa khỏi bằng thuốc kháng sinh nay đã trở thành chết người. Văn phòng WHO có trụ sở tại Geneva cho biết cuộc khảo sát cho thấy vi khuẩn E.coli kháng thuốc với một tỷ lệ rất cao, chủng vi khuẩn có thể gây viêm màng não và nhiễm trùng da, máu, thận và các cơ quan khác. Trợ lý tổng giám đốc WHO, Keiji Fukuda, vào hôm thứ tư nói rằng cuộc điều tra cũng cho thấy một tỷ lệ đáng lo ngại về sự đề kháng của các vi khuẩn khác, chẳng hạn như những vi khuẩn gây ra viêm phổi, tiêu chảy, nhiễm trùng đường tiết niệu và bệnh lậu.
Fukuda cho biết: "Rõ ràng tỷ lệ đề kháng là rất cao trong các chủng vi khuẩn mà chúng gây ra nhiều bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng phổ biến nhất, những chủng mà chúng ta thấy xảy ra cả trong cộng đồng cũng như tại các bệnh viện". Bác sĩ Adrian Cercel người Rumania nói ông hầu như không bỏ mặc điều trị cho một số bệnh nhân của ông: "Trong 20 năm qua, vi khuẩn đã phát triển cơ chế đề kháng rất phức tạp và chúng tôi đang phải đối mặt với một tình huống mà chúng tôi không có thuốc kháng sinh để điều trị bệnh nhân do sự tồn tại của các mầm vi khuẩn kháng thuốc”.
Cuộc khảo sát của WHO cho thấy ở một số nước, nhiều loại nhiễm khuẩn không đáp ứng với điều trị kháng sinh trong hơn một nửa số bệnh nhân. Các chuyên gia y tế công cộng đổ lỗi do sử dụng thuốc kháng sinh quá mức, thường được kê đơn cho các bệnh không do vi khuẩn. Jean-Baptiste Ronat thành viên nhóm bác sỹ không biên giới nói rằng mọi người cũng có thể tiêu thụ thuốc vô tình bằng cách ăn thịt từ các động vật đã được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Ronat nói: "Vì vậy, hai nguy cơ chính trên thực tế là việc sử dụng và lạm dụng kháng sinh trong các nhà máy thực phẩm và chăn nuôi - đặc biệt một thực tế là chúng ta sử dụng thuốc kháng sinh như yếu tố tăng trưởng từ các thời kỳ tại Mỹ và trên toàn thế giới đã được hạn chế ở châu Âu từ năm 2001 và điều thứ hai là việc lạm dụng trong sức khỏe con người. Nếu tính toán thì phần lớn thời gian con người dùng thuốc kháng sinh bởi vì họ bị một cảm lạnh thông thường và vì bệnh nhân muốn [s] kháng sinh". Theo Ronat và những chuyên gia khác thì thế giới đang quay trở lại tình hình tương tự như thời kỳ trước khi có thuốc kháng sinh, Ronat dự đoán: "Điều đó có nghĩa trong thế kỷ 19, trước khi chiến tranh thế giới lần thứ nhất, thời kỳ mà chúng ta không có thuốc kháng sinh và thời kỳ chúng ta chết chỉ vì bị nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc vì bị nhiễm trùng phổi vì vậy, đây là những gì sẽ xảy ra trong tương lai".
Báo cáo của WHO mô tả các vấn đề như là một mối đe dọa lớn đối với mối đe dọa công cộng trên toàn cầu. WHO khuyến cáo mọi người chỉ sử dụng thuốc kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ. Bệnh nhân phải hoàn thành liệu trình thuốc đầy đủ, không bao giờ chia sẻ thuốc kháng sinh với những người khác và không bao giờ sử dụng thuốc còn sót lại.