Hơn nửa năm trôi qua con số tử vong và xác định mắc mới Ebola ngày càng tăng cao kể từ khi bùng nổ đến nay, dịch bệnh Ebola không chỉ bao phủ bóng đen chết chóc với người dân Tây Phi mà còn là nỗi khiếp đảm với toàn cầu, khi sự kiện bệnh nhân nhiễm Ebola đầu tiên được phát hiện trong nội địa Hoa Kỳ (Texas)đã tiếp xúc với gần trăm người trước khi bệnh được phát hiện.
Texas: 100 ngườicó thể đã tiếp xúc với bệnh nhân bị nhiễm Ebola(Texas: Up to 100 People Could Have Had Contact With Ebola Patient)
Ngày 2/10/2014. VOA News. Vào hôm thứ năm một quan chức y tếở bang Texas cho biết khoảng 100 người có thể đã tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người đầu tiên được chẩn đoán nhiễm loại virus Ebola gây chết người ở Hoa Kỳ và 4 người thân của nạn nhân này đã được cách ly tại nhà để phòng ngừa. Theo các quan chức hạt Dallas thì 12 đến 18 người có tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân Texas, người đã được xác định là Thomas Eric Duncan thuộc Liberia và những người này đã lần lượt tiếp xúc với hàng loạt người khác. Theo Giám đốc Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (USCDC) -Tom Frieden hầu hết trong số 100 người đã được phỏng vấn và CDC đã xác định chỉ có một số ít các cá nhân này cho đến nay là những người có thể thực sự đã bị phơi nhiễm với Ebola và do đó sẽ được theo dõi. Erikka Neroes, một phát ngôn viên của sở y tế hạt Dallas cho biết không ai trong số những người đang được theo dõi có biểu hiện các triệu chứng của căn bệnh này như sốt, chảy máu không kiểm soát được, nôn mửa, tiêu chảy và lây lan qua tiếp xúc với chất dịch cơ thể như máu hoặc nước bọt. Duncan đã được chẩn đoán bị nhiễm virus Ebola vào ngày chủ nhật và được cách ly tại một bệnh viện Dallas, nơi mà tình trạng của ông được liệt kê là nghiêm trọng nhưng ổn định.
 |
| Khung cảnh bệnh viên Presbyterian Texas ở Dallas, ngày 1/10/2014 |
Có thể bị truy tố (Possible prosecution)
Cũng vào hôm thứ năm,Chính quyền Liberia cho biết Duncan sẽ bị truy tố khi trở về nhà vì trả lời dối trá với bộ câu hỏi để sàng lọc tại sân bay.Với dịch Ebola bùng phát ở Tây Phi, các hành khách rời khỏi Liberia đều được sàng lọc dấu hiệu sốt và được hỏi nếu họ đã tiếp xúc với bất cứ ai bị nhiễm bệnh. Về sự thu nhận được của AP (Associated Press) và có xác nhận của một quan chức chính phủ, Duncan trả lời "không" (no) cho câu hỏi về việc liệu ông đã chăm sóc cho một bệnh nhân Ebola hoặc chạm vào cơ thể của một người đã chết trong một khu vực bị ảnh hưởng bởi Ebola. Theo hàng xóm và báo cáo của AP những ngày trước khi rời Liberia, Duncan đã giúp mang tới xe taxi một phụ nữ mang thai, sau đó đã chết vì Ebola, bệnh tình của cô ta vào thời điểm đó được cho là có liên quan đến thời kỳ mang thai.
Các biện pháp của Hoa Kỳ (US measures)
Cơ quan y tế công cộng đang kêu gọicác nhân viên y tếMỹ sàng lọc bệnh nhân có các dấu hiệu của bệnh, hỏi bệnh nhân về tiền sử đi lại của họ và loại trừ Ebola cho những người đã đến Tây Phi, nơi có hơn 3.000 người đã chết trong đại dịch này. "Thật không may, điều đó đã không xảy ra trong trường hợp này", Tiến sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện Dị ứng và bệnh truyền nhiễm quốc gia (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) cho biết: "Chúng tôi chỉ cần đặt lại những điều đó đằng sau chúng tôi và nhìn về phía trước và chắc chắn rằng trong tương lai không xảy ra nữa". Duncan đã bay đến Texas từ Liberia qua Brussels và Washington, đến Hoa Kỳ vào ngày 20/9/2014 và 5 ngày sau đó đến bệnh viện với triệu chứng sốt nhẹ và đau bụng. Theo CNN một người phụ nữ ở Dallas đã có một con với Duncan cho biết ông ta đã đổ mồ hôi đầm đìa trên giường mà họ sống chung tại căn hộ của bà và các khăn trải giường nơi ông đã nằm vẫn còn trên giường. Các quan chức bệnh viện cho biết Duncan nói với một y tá phòng cấp cứu là ông đã đến từ Liberia nhưng thừa nhận thông tin du lịch của ông đã không được chia sẻ với các nhân viên khác, những người đang điều trị cho ông ta, Duncan đã được gửi về nhà bằng thuốc kháng sinh nhưng trở lại 2 ngày sau đó.
 |
| Số ca nhiễm và tử vong do Ebola đến ngày 28 tháng 9 |
Hội nghị bàn về việc đánh bại Ebola (‘Defeating Ebola’ conference)
Cũng trong ngày thứ năm, Anh quốc thực hiện một yêu cầu sự trợ giúp quốc tế để đối phó với dịch bệnh Ebola tồi tệ nhất trên thế giới khi bắt đầu một hội nghị ở London với một tổ chức từ thiện cảnh báo rằng 5 người đang bị nhiễm virus mỗi giờ ở Sierra Leone. Ngoại trưởng Anh Philip Hammond kêu gọi "hành động quyết liệt” (decisive action) để chống lại dịch bệnh Ebola ở Tây Phi, thúc giục các nước tăng cường hỗ trợ tài chính cũng như cung cấp sự giúp đỡ quan trọng khác bao gồm cả chuyên gia y tế, giao thông vận tải và vật tư. Hammond nói tại hội nghị "Đánh bại Ebola" (Defeating Ebola) vào hôm thứ năm ở London rằng hành động như vậy có thể cứu hàng trăm ngàn sinh mạng và ngăn chặn cuộc khủng hoảng thêm do dịch bệnh nằm ngoài tầm kiểm soát: "Chúng ta đang ở đỉnh điểm trong việc xử lý dịch bệnh Ebola và đã có hơn 20 quốc gia đến với nhau ở đây, chúng ta hy vọng rằng các cam kết và lời hứa ngày hôm nay sẽ cho phép thực hiện một bước thay đổi trong phản ứng của chúng ta trước diễn biến của tình hình dịch để có thể kiềm chế và sau đó đánh bại căn bệnh này". Tổng thống Ernest Bai Koroma của Sierra Leone dự kiến tham dự hội nghị này đã phải hủy bỏ vì các vấn đề kỹ thuật với máy bay của ông.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đến ngày 28/9/2014, Ebola đã giết chết ít nhất 3.338 người ở Tây Phi-chủ yếu ở Sierra Leone, Guinea và Liberia trong số 7.178 trường hợp nhiễm bệnh đã được ghi nhận ở những nơi khác, kể cả ở Hoa Kỳ.
 |
| Ngoại trưởng Anh Philip Hammond phát biểu tại hội nghị Ebola ở Lancaster House, London,ngày 2 tháng 10, 2014 |
Sai lầm đơn giản ('Simply wrong')
Ngay cả với sự gia tăng trong các trường hợp được báo cáo bởi WHO, Tổng thống Liberia Ellen Johnson Sirleaf cho biết cuộc khủng hoảng Ebola đang được ổn định ở trong nước của mình và dữ liệu mới sẽ sớm chứng minh rằng những cảnh báo từ Mỹ và các chuyên gia của Liên Hợp Quốc về hàng chục ngàn trường hợp là "sai lầm đơn giản" (simply wrong). Theo các ý kiến được thực hiện với kênh tin tức tiếng Anh France 24 vào cuối ngày thứ tư thì WHOdự báo rằng 20.000 người có thể bị nhiễm Ebola vào đầu tháng 1/2014. USCDC cũng đã cảnh báo về hàng trăm ngàn trường hợp nếu hành động nhanh chóng không được thực hiện. "Chúng tôi đang bắt đầu thấy một sự ổn định-thậm chí tại Monrovia, nơi mà đã bị ảnh hưởng nặng nề nhất", Tổng thống Johnson Sirleaf nói khi đề cập đến thành phố thủ đô của Liberia. Liberia đã ghi nhận số ca chết nhiều nhất-gần 2.000 trường hợp và các cơ quan cứu trợ cho biết họ vẫn cần hàng trăm giường cho bệnh nhân Ebola ở thủ đô, việc thiếu giường bệnh có nghĩa là bệnh nhân Ebola đang được quay đi và gửi trả lại cho cộng đồng của họ, tiếp tục lây lan nhiễm trùng. Tuy nhiên, Sirleaf không chấp nhận những lời cảnh báo tiêu cực: "Tôi đang chờ đợi các dự đoán tới và hy vọng họ sẽ thừa nhận có sai lầm đơn giảnrằng tất cả các quốc gia của chúng tôi đang đạt được điều này và dịch bệnh nằm trong tầm kiểm soát", bà tuyên bố.Mặc dù WHO cho biết tổng số trường hợp nhiễm mới đã giảm trong tuần thứ hai nhưng đã cảnh báo về số ca báo cáo thấp và cho biết có rất ít dấu hiệu rằng dịch bệnh đang được kiểm soát: "Sự lan truyền vẫn còn dai dẳng và phổ biến ở Guinea, Liberia và Sierra Leone với bằng chứng rõ ràng của việc tăng tỷ lệ trường hợp ở một số huyện".
Nhận được một sự tài trợ nhảy vọt (Getting a jump on donations)
Anh quốc và Sierra Leone sắp xếp sự kiện để thu hút sự chú ývề quy mô củavụ dịch và yêu cầu sự hỗ trợ quốc tế trước một hội nghị các nhà tài trợ đã được lên kế hoạch vào cuối tháng này. Anh là nhà tài trợ quốc tế hàng đầu với Sierra Leone và đã dẫn đầu cố gắng để chống lại cuộc khủng hoảng ở đó. Anh quốc đã cam kết 200 triệu USD và cũng đã cung cấp gần 150 giường điều trị mới và hứa vào khoảng hơn 600 giường bệnh trong những tháng tới. Tổ chức cứu trợ trẻ em (Save the Children) nhấn mạnh sự thiếu năng lực điều trị ở Sierra Leone và cho rằng các cơ sở điều trị hiện nay chỉ cung cấp 327 giường. Justin Forsyth, giám đốc điều hành của Save the Children cho biết y tá là một ưu tiên lớn: "Chúng tôi cần phải có nhiều y tá và tại các quốc gia này chỉ có 1.000 y tá trước khi cuộc khủng hoảng này ở Sierra Leone, một quốc gia của 6 triệu người, thậm chí ít hơn ở Liberia vì vậy chúng ta cần phải hành động ngay và con người là một phần quan trọng của việc này cũng như tiền bạc". Các số liệu mới nhất của WHO báo cáo có 788 trường hợp Ebola mới ở Sierra Leone trong 3 tuần qua. Save the Children cảnh báo rằng ngay cả với kế hoạch trợ giúp của Anh, khả năng nhiều hơn sẽ là cần thiết để tránh việc người bị nhiễm nằm ở nhà và nguy cơ lan truyền virus với gia đình của họ.
Cắt giảm viện trợ (Aid cuts)
Trong một báo cáo quan trọng được công bố vào hôm thứ hai, các chính trị gia Anh cho biết việc cắt giảm viện trợ quốc tế với Sierra Leone và Liberia đã làm tổn hại đến cuộc chiến chống lại virus. Bộ Phát triển quốc tế Anh quốc (Department for International Development_DFID) đã lên kế hoạch cắt giảm ngân sách hợp tác song phương giữa hai nước bằng một phần năm giữa năm tài chính 2013-14 và 2015/16. Chủ tịch Ủy ban phát triển quốc tế (International Development Committee) Malcolm Bruce nói với VOA rằng nước Anh phải giữ đúng cam kết dài hạn của mình tại các quốc gia đang bị ảnh hưởng của đại dịch Ebola này: “Các quốc gia này vừa mới thoátkhỏi xung đột, chúng ta đã phải làm việc với họ trong những năm qua để xây dựng một hệ thống y tế hiệu quả để có thể xử lý cả căn bệnh bình thường từ ngày này qua ngày khác mà họ phải đôí mặt và cũng có khả năng hồi phục, tuy nhiên để đối phó với khủng hoảng dịch bệnh Ebola như hiện nay thì rõ ràng là quá sức của họ”.