Ô nhiễm không khí "vẫn còn làm tổn hại đến sức khỏe người dân Châu Âu“; Ô nhiễm không khí là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư; Ô nhiễm gây ra hạn hán ở Châu Phi;Các bài học kinh nghiệm từ cơn bão Sandy
Ô nhiễm không khí "vẫn còn làm tổn hại đến sức khỏe người dân Châu Âu“
BBC News (By Mark KinverEnvironment reporter). Ô nhiễm không khí (air pollution) vẫn đang tiếp tục gây tổn hại sức khỏe công dân Châu Âu và môi trường, số liệu mới nhất cho thấy.
Tình trạng phơi nhiễm với ô nhiễm không khí (exposure to air pollution)ở châu Âu
Cơ quan Môi trường châu Âu (European Enviroment Agency-EEA) liệt kê các hạt không khí nhỏ xíu và ozone như đặt ra một "mối đe dọa lớn" (significant threat). Tuy nhiên, các tác giả cho biết các quốc gia đã cắt giảm đáng kể lượng khí thải của một số chất gây ô nhiễm, kể cả sulphur dioxide, chì và carbon monoxide.Trong một nghiên cứu riêng biệt, nghiên cứu xác định mối liên kết giữa sinh thấp cân (low birth-weight) và phơi nhiễm với ô nhiễm không khí (exposure to air pollution).Giám đốc điều hành Hans Bruyninckx của EEA nói rằng các quốc gia EU đã đạt được tiến bộ đáng kể trong những thập kỷ gần đây để làm giảm các dấu hiệu ô nhiễm không khí, với các thành phố bây giờ không còn bao phủ trong chăn của sương mù.Tuy nhiên, ông nói thêm: "Ô nhiễm không khí gây ra thiệt hại cho sức khỏe con người và hệ sinh thái. Phần lớn dân số không sống trong một môi trường lành mạnh theo tiêu chuẩn hiện hành. Để có được một con đường bền vững, Châu Âu sẽ phải có tham vọng và vượt qua pháp luật hiện hành".
 |
Dân cư đô thị bị phơi nhiễm được với mức ô nhiễm không khí có khả năng gây hại, EEA cảnh báo
|
Báo cáo của EEA chứng tỏ dữ liệu cho biết rằng có đến 96% dân số đô thị của EU đã bị phơi nhiễm với nồng độ hạt fine trên mức hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và của Liên Hiệp Quốc (UN). Thậm chí nhiều hơn 98% là đối tượng phơi nhiễm với nồng độ ozon ở tầng thấp trên mức khuyến cáo của WHO. Cũng nhưchất lượng không khí ngoài trời ở các vùng đô thị, báo cáo nhấn mạnh rằng môi trường tự nhiên cũng đang tiếp tục bị ảnh hưởng. Báo cáo cho biết hệ sinh thái là đối tượng bị áp lực của ô nhiễm không khílàm suy yếusự tăng trưởng của thực vật và làm tổn hại đến đa dạng sinh học (biodiversity). EEA cũng tạo ra sự đột phá của từng quốc gia (country-by-country) về dữ liệu chất lượng không khí. Ứng phó với những phát hiện của báo cáo, Ủy viên Môi trường (Environment Commissioner) Janez Potočnik cho biết: "Chất lượng không khí là một mối quan tâm chính đối với nhiều người. Khảo sát cho thấy phần lớn các công dân hiểu rõ tác động của chất lượng không khí đối với sức khỏe và đang yêu cầu cơ quan công quyền phải hành động ở cấp độ EU, quốc gia và địa phương". Ông nói thêm rằng ông đã sẵn sàng để giải quyết những mối quan tâm này trong việc rà soát lại chính sách không khí của Ủy ban (Commission's Air Policy Review).
 |
Vận tải đường bộ là một trong những nguồn chính
của các hạt vật chất gây ô nhiễm |
Mối quan tâm đối với trẻ sơ sinh (Infant concerns)
Một nghiên cứu khác cũng được công bố hôm thứ Ba kết luận rằng một tỷ lệ đáng kể các trường hợp sinh nhẹ cân (dưới 2,5 kg ở 37 tuần tuổi thai) "có thể được ngăn chặn ở Châu Âu nếu ô nhiễm không khí đô thị bị giảm đi".
Một nghiên cứu châu Âu đã xác định được mối liên hệ giữa ô nhiễm không khí và trẻ nhẹ cân. Những phát hiện này được công bố trên tạp chí The Lancet Respiratory Medicine cho biết: "Dân số nguy cơ do ước tính cho việc giảm các hạt vật chất có đường kính 2,5 micron hoặc ít nồng độ đến 10 microgram trên một mét khối trong suốt thai kỳ tương ứng với mức giảm 22% trong trường hợp sinh nhẹ cân".
Nhóm các nhà nghiên cứu Châu Âu thực hiện những gì họ mô tả là một trong những nghiên cứu lớn nhất của loại hình này, thu thập dữ liệu từ hơn 74.000 ca sinh từ năm 1994 đến 2011 tại 12 quốc gia Châu Âu.Họ giải thích rằng các em bé bị nhẹ cân nặng lúc sanh có nguy cơ lớn hơn của tử vong và các vấn đề sức khỏe hơn so với trẻ em có cân nặng lớn hơn lúc sinh."Trẻ nhẹ cân có liên quan đến thở khò khè và hen suyễn ở tuổi trẻ em, với giảm chức năng phổi khi trở thành người lớn", họ quan sát thấy nhưng nói thêm rằng có sự mâu thuẫn trong những phát hiện."Ngoài việc hút thuốc chủ động và thụ động, phơi nhiễm với ô nhiễm không khí là một yếu tố nguy cơ rất phổ biến và có thể kiểm soát cho trẻ sinh ra nhẹ cân". Tác giả Tiến sĩ Marie Pedersen từ Trung tâm Nghiên cứu dịch tễ môi trường (Centre for Research in Environmental Epidemiology) ở Barcelona, Tây Ban Nha nhận xét: "Việc phơi nhiễm rộng rãi của phụ nữ mang thai trên toàn thế giới tới ô nhiễm không khí trong môi trường đô thị ở nồng độ tương tự hoặc thậm chí cao hơn so với những ngườiđược đánh giá trong nghiên cứu của chúng tôi cung cấp một thông điệp rõ ràng tới các nhà hoạch định chính sách nhằm cải thiện chất lượng không khí mà tất cả chúng ta cùng chia sẻ".
Luật pháp của EU (EU legislation) hiện nay đã gửi giới hạn trung bình hàng năm về các hạt fine ở mức 20 microgram trên một mét khối cho những hạt có kích thước 2,5 micron (PM2.5) hoặc ít hơn.Điều này là gấp hai lần nồng độ được nêu trong các hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới (WHO),trong đó đề nghị giới hạn trung bình hàng năm cho phơi nhiễm với PM2.5 tới 10 microgram trên một mét khối.Những hạt nhỏ này (đường kính của một sợi tóc người khoảng từ 15 đến 180 micron) kết thúc trong bầu không khí từ nhiều nguồn, bao gồm cả khí thải giao thông đường bộ và có mối liên kết đến bệnh tim và bệnh phổi, ung thư và tử vong sớm.
Giáo sư Bruyninckx mô tả những phát hiện trên Tạp chí Lancet là "rất liên quan" (very concerning), nói thêm rằng mặc dù đã có tiến bộ trong một số khu vực hành động nhiều hơn là cần thiết để giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí."Đó là mục tiêu rõ ràng của Ủy ban Châu Âu (European Commission) nhằm thu hẹp khoảng cách đó và trong thời gian dài gần khoảng cách đó bởi vì chúng ta quan tâm đến sức khỏe của công dân" ông nói với BBC News.Tuy nhiên, ông giải thích: "Trước khi thực hiện pháp luật ràng buộc, bạn muốn dựa trên cơ sở hoàn toàn vững chắc về mặt khoa học. Bây giờ, chúng ta biết rằng các hạt vật chất là có một tác động đáng kể vì vậy chúng ta cần phải điều chỉnh các quy tắc và quy định phù hợp". Bình luận về những phát hiện được công bố trong Tạp chí The Lancet, Tiến sĩ Patrick O'Brien người phát ngôn của Đại học sản phụ khoa Hoàng gia (Royal College of Obstetricians and Gynaecologists) cho biết nghiên cứu là "rất hữu ích trong việc cung cấp thêm bằng chứng về tác động sức khỏe tiềm năng của ô nhiễm không khí". Nhưng ông nói thêm : "Phơi nhiễm tới một số mức độ ô nhiễm không khí là không thể tránh khỏi trong cuộc sống hằng ngày và nguy cơ vẫn còn khá thấp. Các yếu tố khác, chẳng hạn như hút thuốc lá, cao huyết áp hoặc uống rượu quá nhiều có thể đóng góp nhiều hơn đến nguy cơ sinh con nhẹ cân".
Ô nhiễm không khí là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư
17/10/2013. VOA News-Ô nhiễm không khí gây ung thư, theo một báo cáo mới được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố hôm nay.Báo cáo cho biết có "bằng chứng đầy đủ rằng phơi nhiễm với ô nhiễm không khí ngoài trời gây ra ung thư phổi". Bản báo cáo cũng cho biết có mối liên quan giữa ung thư bàng quang với ô nhiễm không khí.
 |
Một người đàn ông đeo mặt nạ được nhìn thấy trên một đường phố ở Bắc Kinh
ngày 02 tháng 5 năm 2013 . |
Đây là lần đầu tiên mà các chuyên gia đã phân loại ô nhiễm không khí ngoài trời như là nguyên nhân của ung thư."Không khí mà chúng ta hít thở đã trở nên bị ô nhiễm với một hỗn hợp của các chất gây ung thư", Tiến sĩ Kurt Straif, Trưởng Cơ quan Nghiên cứu Quốc tế về lĩnh vực ung thư của WHO (WHO’s International Agency for Research on Cancer Monographs Section) nói: "Chúng ta biết rằng ô nhiễm không khí ngoài trời không chỉ là một nguy cơ lớn đối với sức khỏe nói chung mà còn là nguyên nhân môi trường hàng đầu thế giới gây chết vì ung thư". Bản báo cáo cũng trích dẫn các hạt vật chất, một thành phần chính của ô nhiễm không khí được đánh giá riêng như là một chất gây ung thư có liên quan với sự gia tăng nguy cơ ung thư phổi. Báo cáo cho rằng trong khi các thành phần của ô nhiễm và mức độ phơi nhiễm với không khí có thể thay đổi tùy theo vị trí, kết luận này áp dụng cho tất cả các vùng trên thế giới.
Các kết luận được đưa ra sau khi một đánh giá độc lập của hơn 1.000 bài báo khoa học từ các nghiên cứu trên năm châu lục. Các nghiên cứu phân tích các chất gây ung thư của các chất ô nhiễm khác nhau hiện diện trong ô nhiễm không khí ngoài trời, đặc biệt là các hạt vật chất và ô nhiễm liên quan đến giao thông vận tải (transportation-related pollution). Các nguồn chủ yếu của ô nhiễm không khí ngoài trời nổi trội là giao thông vận tải, nhà máy điện cố định, khí thải công nghiệp và nông nghiệp, sưởi ấm và nấu ăn của cư dân, một số chất gây ô nhiễm không khí có nguồn gốc tự nhiên. Ô nhiễm không khí có mối liên kết tới các bệnh đường hô hấp và bệnh tim mạch, nhưng mức độ gia tăng đặc biệt là ở các nước công nghiệp hoá nhanh chóng với dân số lớn thì càng có nhiều người bị phơi nhiễm.
WHO cho biết trong năm 2010 đã có 223.000 trường hợp tử vong trên toàn thế giới do ung thư phổi bởi ô nhiễm không khí. "Nhiệm vụ của chúng là để đánh giá không khí thở của tất cả mọi người chứ không tập trung vào các chất gây ô nhiễm không khí cụ thể", Tiến sĩ Dana Loomis, Phó Trưởng phòng chuyên khảo về ung thư (Monographs Section) cho biết: "Các kết quả từ các nghiên cứuxem xét trong cùng một hướng về nguy cơ phát triển ung thư phổi tăng lên đáng kể ở những người bị phơi nhiễm với ô nhiễm không khí".
Ô nhiễm gây ra hạn hán ở Châu Phi
7/6/2013. Hàng thập kỷ hạn hán ở Trung Phi có thể là một nguyên nhân đáng ngạc nhiên, theo nghiên cứu mới rằng các thách thức ghi nhận thời tiết khô hạn nghiêm trọng được gây ra chủ yếu do chăn thả quá mức và tập quán canh tác nông nghiệp lạc hậu.Nghiên cứu thực hiện tại Đại học Washington (University of Washington) cho thấy hạn hán đã gây ra ít nhất một phần do ô nhiễm ở Bắc bán cầu (Northern Hemisphere).
 |
Trong suốt những năm 1980s, lượng mưa trong vùng Sahel Châu Phi giảm hơn bất cứ nơi nào khác
trên thế giới làm tăng sự khô cằn như là bằng chứng bởi cơn bão bụi này ở Senegal. |
Các bằng chứng nghiên cứu về ô nhiễm gây ra hạn hán ở Châu Phi (Pollution Led to African Drought)
Các nhà nghiên cứu cho biết các hạt khí dung chứa sulfate đến từ các nhà máy đốt than từ những năm 1960 đến những năm 1980 thực sự làm chậm lại sự ấm lên ở Bắc bán cầu (Northern Hemisphere) so với Nam bán cầu (Southern Hemisphere). Điều này làm dịch chuyển dải băng mưa nhiệt đới ở phía nam cách xa khu vực Sahel và cuối cùng dẫn đến sự khô cạn của hồ Chad, nơi được sử dụng cho cây trồng nước trong các khu vực xung quanh. "Chúng tôi nghĩ mọi người nên biết rằng các hạt này không chỉ gây ô nhiễm không khí tại chỗ mà còn gây ra các ảnh hưởng khí hậu ở các vùng xa xôi này", Yen- Ting Hwang, tác giả chính của nghiên cứu-một nghiên cứu sinh tiến sĩ tại trường Đại học Washington về khoa học khí quyển (atmospheric sciences) nói. Đồng tác giả với Hwang, Dargan Frierson-một giáo sư vềkhoa học khí quyển tại Đại học Washington cho biết: "ở một mức độ nào đó, khoa học sai lầm này xuất hiện lần đầu tiên. Mọi người nghĩ rằng một phần lớn của hạn hán là do tập quán canh tác lạc hậu và sa mạc hoá.Tuy nhiên, trong 20 năm qua chúng tôi đã nhận ra rằng điềuđó là hoàn toàn sai lầm và các mô hình khí quyển và đại dương lớn có tác động mạnh hơn đáng kể dưới dạng mô hình ở những nơi mưa rơi "
 |
Khu vực Sahel của Châu Phi |
Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu lượng mưa ở những nơi khác trên rìa phía bắc của dải mưa nhiệt đới như miền bắc Ấn Độ và Nam Mỹ. Các khu vực này cũng đã trải qua lượng mưa ít trong những năm 1970 và 1980. Trong khi đó, các khu vực trên rìa phía nam của dải mưa nhiệt đới, chẳng hạn như phía đông bắc Brazil và Hồ Lớn Châu Phi có lượng mưa nhiều hơn. Các nhà nghiên cứu cũng xem xét 26 mô hình khí hậu được sử dụng bởi Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (Intergovernment Panel on Climate Change) và phát hiện ra rằng gần như tất cả các mô hình cho thấy một số chuyển dịch về phía nam trong lượng mưa và làm chậm lại sự ấm lên ở Bắc bán cầu là nguyên nhân chính (primary cause). "Một trong những chiến lược nghiên cứu của chúng tôi là thu nhỏ, thay vì nghiên cứu lượng mưa tại một địa điểm cụ thể, chúng tôi cố gắng tìm kiếm các mô hình quy mô lớn hơn" Hwang nói.
Có một sự lóe sáng lên được tìm thấy trong nghiên cứu (There was a silver lining found in the research)
Nghiên cứu cho thấy các bước thực hiện tại Hoa Kỳ và Châu Âu trong những năm 1960 và những năm 1970 để giảm lượng khí thải và cải thiện chất lượng không khí đã bắt đầu cải thiện tình hình ở Sahel. Trong khi khu vực này vẫn còn bị hạn hán ngắn hạn thì "hạn hán dài hạn bắt đầu hồi phục trong năm 1980" khinhững cơn mưa bắt đầu di chuyển về phía bắc một lần nữa. "Chúng tôi đã có thể làm một cái gì đó tốt cho chúng tôi và nó cũng tạo ra sự hưởng lợicho con người ở nơi khác" Frierson nói. Đó là một xu hướng mà Hwang cho biết có thể tiếp tục bởi vì bầu khí quyển thu gom các mức độ cao hơn của hiệu ứng nhà kính (greenhouse gases), tuy nhiên Bắc bán cầu sẽ ấm nhanh hơn Nam bán cầu vì có nhiều đất: “Vẫn chưa có gì rõ ràng những gì sẽ xảy ra, sẽ có một số chuyển dịch trong những cơn mưa nhiệt đới và hầu hết các mô hình dự báo một sự chuyển dịch ở phía Bắc”.
Các bài học kinh nghiệm từ cơn bão Sandy
28/10/2013. NEW YORK-Ngày 29/10/2012 cơn bão Sandy đổ bộ vào vùng ven biển phía đông bắc nước Mỹ khiến hàng nghìn người mất nhà cửa và gây ra thiệt hại hơn 65 tỷ USD. Nỗ lực xây dựng lại tiếp tục hôm nay, các chuyên gia cho rằng những gì có thể được thực hiện để giảm thiểu chi phí của các sự kiện thời tiết khắc nghiệt trong tương lai do biến đổi khí hậu.
 |
Đống đổ nát của một ngôi nhà bên bờ biển bị phá hủy bởi siêu bão Sandy nằm rải rác bên cạnh một
ngôi nhà hiện tại trong Mantoloking N. thứ ba, ngày 15/10/2013 |
Hầu hết các nhà khoa học đồng ý rằng sự nóng lên toàn cầu đang gây ra các sông băng tan chảy, từ đó gây ra mực nước biển tăng lên làm cho các vùng ven biển như thành phố New York bị tấn công.Trong nhiều năm qua, Klaus Jacob-một nhà khoa học nghiên cứu tại Đài quan sát Trái đất Lamont-Doherty của Đại học Columbia (Columbia University’s Lamont-Doherty Earth Observatory), đã cảnh báo rằng cơ sở hạ tầng của New York và hệ thống tàu điện ngầm có thể bị hư hại do ngập nước trong thời tiết khắc nghiệt, bởi vì ông đã chuẩn bị sẵn sàng các lộ trình của lũ nênphần lớn hệ thống tàu điện ngầm của thành phố New York vẫn khô trong siêu bão Sandy. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu tiếp tục tăng tốc. Jacob cho biết một hệ thống hàng rào có thể giúp đỡ trong tương lai gần đến trung hạn (the near-to-mid term): "Điều tốt nhất được biết đến ở Hà Lan. Thông thường những rào cản bão được mở nhưng khi một cơn bão đến, bạn đóng chúng nên cơn bão không thể nhập vào thành phố. Khi mực nước biển dâng tiếp tục, bạn phải thực sự đóng nhữnghàng rào cố định". Một chiến lược khác là điều chỉnh dòng chảy của nước bằng cách cho phép nước biển tràn qua lòng đường. "Ví dụ trong trung tâm thành phố Manhattan, chúng tôi sẽ phải từ bỏ việc sử dụng tầng hầm dưới mặt đất và mức tầng trệt của các toà nhà và phải sống từ tầng thứ hai, tầng thứ ba và làm kinh doanh. Điều đó có nghĩa cả hai cơ sở hạ tầng-điện, nước và xử lý nước thải, thông tin liên lạc cần phải được chống thấm để họ có thể sống và làm việc trong những điều kiện nước như thế này" Jacob nói. Người ta cũng có thể kết nối các tòa nhà qua lối đi trên mặt đất gọi là "highlines" nhưng theo ý kiến của mình, lựa chọn dài hạn tốt nhất, ít nhất cho Manhattan là phải rút lui vĩnh viễn (retreat permanently) từ các khu vực ven biển của hòn đảo tới vùng đất cao hơn. Tuy nhiên, Steven Cohen-Giám đốc điều hành của Viện Trái đất thuộc Đại học Columbia (Columbia University’s Earth Institute) không nghĩ rằng di cư hàng loạt là cần thiết. Ông chỉ trích chính phủ liên bang trong nhiều tháng cãi nhau của các đảng phái trong Quốc hội ngăn chặn tiền viện trợ liên bang được giải ngân cho các chủ nhà có nhà ở bị hư hại hoặc bị phá hủy: "Một phần chức năng cơ bản của chính phủ là bảo vệ con người và một phần của những gì chính phủ phải làm bây giờ là trong việc kinh doanh xây dựng lại và làm điều đó một cách nhanh chóng". Đồng thời, Cohen cho biết nhân loại phải tìm giải pháp thay thế để đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (burning fossil fuels) vì điều đó tạo ra sự nóng lên toàn cầu (global warming) và mực nước biển dâng (rise in sea levels). “Đó không phải chỉ là biến đổi khí hậu (climate change) mà là thiệt hại sinh thái (ecological damage) là chi phí của tất cả và chúng ta phải tìm ra một cách để xây dựng một đáp ứng tập thểtới điều này để không ai bị thiệt hại mà cố gắng sửa chữa nó và tất cả mọi người giúp nhau", ông nói.
Người dân New York đang xem xét các chiến lược khác để đối phó với biến đổi khí hậu bao gồm cả xây dựng lại bởi thiết kế, một sáng kiến kết hợp đầu vào của cộng đồng với các ngành như kiến trúc và thiết kế đô thị để bảo vệ người dân New York tránh các sự kiện khí hậu trong tương lai, trong khi vẫn làm đẹp thành phố.