Theo Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), Việt Nam là một trong 5 quốc gia trên thế giới dễ bị tổn thương nhất trước các tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu do chính con người gây ra, nhất là các hiện tượng thời tiết cực đoan như hạn hán, bão lũ, nước biển dâng, xâm nhập mặ cùng với dao động bất thường của lượng mưa và tình trạng ô nhiễm không khí.
El Niño và La Niña: hai hiện tượng thời tiết cực đoan trong năm 2016
Theo Wikipedia, El Niño dùng để chỉ hiện tượng nước biển nóng lên trái ngược với La Niña thuộc dòng biển lạnh làm lạnh nhiệt độ của những vùng mà nó đi qua là những hiện tượng thời tiết bất thường gây thảm họa cho con người từ hơn 5000 năm nay, trong đó hiện tượng El Niño xuất hiện thường xuyên hơn và sức tàn phá của nó cũng mãnh liệt hơn. Các nhà khoa học cho rằng El Niño là một hiện tượng do thiên nhiên tạo ra khởi đầu bằng xuất hiện dòng nước ấm đột ngột ở phía đông Thái Bình Dương và một trong những nguyên nhân lớn gây ra hiện tượng El Niño là do sự thay đổi hướng gió nhưng đến nay vẫn chưa có câu trả lời thống nhất, ngoài ra còn những nguyên nhân khác như thay đổi áp suất không khí, trái đất nóng dần lên và các cơn địa chấn dưới đáy biển. La Niña là một hiện tượng trái ngược với El Niño thường bắt đầu hình thành từ tháng 3 đến tháng 6 hằng năm và gây ảnh hưởng mạnh nhất vào cuối năm cho tới tháng 2 năm sau.
Người dân phải “mót” từng gáo nước từ các vũng nước cạn kiệt giữa cánh đồng
La Niña xảy ra khi hiện tượng El Niño kết thúc, các loài động vật biển và ngư dân dường như cũng được hưởng lợi từ hiện tượng này vì nước biển lạnh hơn mang loại nguồn cung cấp thức ăn mà dòng nước El Niño đã cuốn đi. Để đối phó với những hiện tượng thời tiết cực đoan này, các nhà khoa học đã đề ra 3 giải pháp là khai thác các tiềm lực văn minh nhân loại để dự báo thời điểm chính xác xuất hiện, dự báo đường đi và sức công phá; không hoạt động tiếp tay cho El Niño như phá rừng, thải khí cacbonic vào không khí vì El Niño càng mạnh mẽ hơn nếu đất thiếu cây xanh hay để xảy ra hiện tượng hiệu ứng nhà kính; chuẩn bị những điều kiện tối thiểu để sống chung với El Niño như xây nhà phao tránh lũ (đối với vùng lũ lụt) hay dự trữ nước (đối với vùng khô hạn)…
El Nino là sự nhiễu động của hệ thống khí quyển trên vùng biển Thái Bình Dương không chỉ ảnh hưởng
thời tiết cục bộ mà còn làm biến đổi khí hậu toàn cầu
Tại Việt Nam, theo Trung tâm khí tượng thủy văn do ảnh hưởng của El Niño kéo dài trong suốt năm 2015 đến đầu năm 2016 gây ra nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa, bão, dông, lốc, rét đậm, rét hại… Các chuyên gia dự báo trong năm 2016 hiện tượng này tiếp tục kéo dài cùng nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa muộn hơn, bão, áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông ảnh hưởng trực tiếp đến các khu vực Nam Bộ, Tây Bắc Bộ và Trung Bộ. Theo đó, nhiều nơi ở hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận từ tháng 12/2015 đến nay chưa có mưa nên tình hình hạn hán diễn biến phức tạp và kéo dài trong suốt nhiều thángtới, người dân không chỉ thiếu nước sản xuất mà còn cạn kiệt cả nguồn nước trong sinh hoạt. Hiện tượng thời tiết cực đoan này ngày càng gia tăng kết hợp với ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, dự báo tình trạng khô hạn và thiếu nước sẽ còn rất khốc liệt không chỉ ở Nam Trung bộ mà cả ở Tây Nguyên từ nay đến cuối năm 2016.
Việt Nam là một trong những quốc gia châu Á chịu ảnh hưởng của El Niño từ năm 2015 đến nay
El Niño vượt qua giai đoạn đỉnh điểm trong khi La Niña có thể sẽ xuất hiện trong năm nay
Ngày 19/02/2016. BBC News. El Niño vượt qua giai đoạn đỉnh điểm trong khi La Niña có thể sẽ xuất hiện trong năm nay (El Niño passes its peak while La Niña is possible this year). Các nhà khoa học cho rằng hiện tượng thời tiết El Niño đã đạt tới giai đoạn đỉnh điểm và sẽ có dấu hiệu đi xuống trong vòng vài tháng tới, trong khi có một cơ hội 50:50 rằng nó sẽ được thay thế bởi một hiện tượng La Niña trước khi kết thúc mùa hè năm nay. La Niña mang theo dòng chảy lạnh trên Thái Bình Dương và thường mang lại các điều kiện thời tiết ẩm ướt hơn cho châu Á, châu Phi và châu Mỹ - La tinh, những hiện tượng này thường có thể kéo dài lâu gấp 2 lần so với El Niño
Theo các nhà khoa học hiện nay El Niño đã đi tới giai đoạn đỉnh điểm.
NOAA/SCIENCE PHOTO LIBRARY
Tháng Một nóng nhất từng được ghi nhận (Warmest January on record)
Trong khi Tổ chức Khí tượng thế giới (World Meteorological Organisation_WMO) báo cáo rằng hiện tượng El Niño đã đạt tới đỉnh điểm thì nó vẫn gây ảnh ưởng đáng kể đối với khí hậu toàn cầu, kết hợp với tình trạng ấm lên toàn cầu do con người gây ra, nhiệt độ toàn cầu vào tháng 1 được ghi nhận là tháng nóng nhất từ khi các kỷ lục bắt đầu được ghi chép vào năm 1880. Dữ liệu cũng đã chỉ ra sự khác biệt lớn nhất từng thấy từ bản ghi thời gian dài, Petteri Taalas từ WMO cho biết: “Về mặt khí tượng học, đợt El Niño này hiện đang giảm dần nhưng chúng ta không thể hạ thấp sự cảnh giác của mình vì nó vẫn còn khá mạnh và trong các khía cạnh kinh tế và nhân đạo, các tác động của nó sẽ tiếp tục trong vài tháng nữa”.
Lũ lụt nghiêm trọng tại Australia vào năm 2012 là do hiện tượng La Niña. Getty Images
Ông cho biết thêm: “Một số khu vực của Nam Mỹ và Đông Phi vẫn đang phục hồi từ sau lũ lụt và từ những cơn mưa xối xả, sự thiệt hại về con người và kinh tế từ hạn hán mà về bản chất nó là một thảm họa phát triển chậm đang ngày càng trở nên rõ rệt ở phía nam và vùng Sừng châu Phi, Trung Mỹ và một số các khu vực khác”.
Trong khi El Niño đã mang lại một số sự xoa dịu cho vùng California bị hạn hán ảnh hưởng thì đã có những lo ngại rằng nó đã yếu dần đi trong những tuần vừa qua nhưng ngay sau hiện tượng El Niño, các chuyên gia tin rằng sẽ có khả năng rằng La Niña sẽ đến vào cuối năm nay. Trung tâm Dự báo Khí hậu Hoa Kỳ cho biết: “Phần lớn các mô hình chỉ ra rằng El Niño sẽ yếu đi với sự chuyển tiếp sang tình trạng trung bình trong suốt cuối mùa thu hoặc đầu mùa hè năm 2016” và họ kết luận: “Sau đó, khả năng các điều kiện La Niña sẽ gia tăng vào mùa thu”. Theo Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (National Oceanic and Atmospheric Administration_NOAA) có khoảng 50% cơ hội xảy ra La Niña vào mùa hè này, họ cho biết có 80% khả năng nó sẽ xảy ra vào cuối năm nay, tuy nhiên không phải mọi trung tâm thời tiết đều đồng thuận ý kiến khi họ dự báo sự xuất hiện của hiện tượng còn được gọi là El Viejo (tên cũ) hoặc Anti-El Niño. Cục Khí tượng của Australia (Australia's Bureau of Meteorology) cho rằng dựa trên 26 sự kiện El Niño từ năm 1900, khoảng một nửa số này kéo theo một năm trung bình sau đó trong khi 40% kéo theo La Niña và các mô hình khí hậu quốc tế hiện giờ chứng tỏ sẽ không có một La Niña theo sau vào năm nay.
Nếu các nhà dự báo không chắc chắn một chút nào về một La Niña thì tất cả bọn họ vẫn còn kiệm lời về một câu hỏi quan trọng hơn rằng nó sẽ có thể mạnh mẽ như thế nào, La Niña thường cải thiện các điều kiện đánh cá ở Thái Bình Dương ngoài Nam Mỹ, cảm ơn sự xuất hiện của các dòng nước lạnh, giàu dinh dưỡng. Nó cũng thường có liên hệ với những cơn gió mùa mạnh hơn ở Đông Nam Á nhưng cũng gây lũ lụt đáng kể ở Australia trong quá khứ gần đây. Một câu hỏi đáng chú ý khác là tác động của biến đổi khí hậu lên La Niña, một nghiên cứu năm ngoái đã chỉ ra rằng các hiện tượng cực đoan có khả năng xảy ra cao hơn trong một thế giới ấm hơn.
Ô nhiễm không khí do con người gây ra tiếp tay cho biến đổi khí hậu
Vấn đề ô nhiễm không khí luôn là vấn đề nhức nhối, nhất là nồng độ khí cacbon (CO2) là nguyên nhân dẫn đến biến đổi khí hậu toàn cầu vì vậy Hội nghị biến đổi khí hậu (COP21) vừa diễn ra tại Pari quyết định cắt giảm nồng độ CO2 ở các nước công nghiệp để kiềm chế nhiệt độ trái đất ở mức dưới 20C. Hiện nay không khí trên khắp thế giới đang bị ô nhiễm nặng nề gây ra hàng triệu cái chết cho con người, trong đó Anh và Trung Quốc là 2 nước có nồng độ ô nhiễm cao nhất. Các nhà khoa học cho rằng ở đâu có con người thì ở đó có sự ô nhiễm không khí do vậy nghiên cứu đẩy lùi ô nhiễm không khí đang là bài toán đặt ra hết sức cấp bách để có giải pháp đối phó phù hợp.
Các tài xế lái xe ‘tiếp xúc với các mức độ ô nhiễm cao nhất’ (Drivers 'exposed to highest levels of pollution')
Ngày 15/02/2016. BBC News. Đâu là cách tốt nhất để tránh ô nhiễm không khí khi đi trong thành phố? Đi bộ, đạp xe hoặc ngồi trong một phương tiện giao thông? Đó là một câu hỏi tôi đã đưa ra vài tháng trước khi thử nghiệm một số máy phát hiện ô nhiễm di động dọc theo con đường đường Brompton đông đúc tại quận Knightsbridge của London. Câu trả lời lúc đó đã khá rõ ràng: là một tài xế ô tô là tốt nhất nhưng đó không hẳn thông điệp thân thiện với môi trường nhất để tránh ô nhiễm không khí chỉ cần ở lại trong phương tiện gây ô nhiễm của bạn. Các chuyên gia y tế môi trường tại Đại học King’s College London đã cho tôi biết rằng việc đọc kết quả ô nhiễm trong ô tô của tôi ở mức thấp có lẽ là do nó có bộ lọc không khí tốt và khác xa với những phát hiện thường thấy của họ rằng ô nhiễm bên trong các phương tiện còn tồi tệ nhiều hơn ở bên ngoài. Bộ đo ô nhiễm cầm tay (handheld monitors) mà tôi đã sử dụng chỉ có thể phát hiện các hạt vật chất (particulates) các mảnh cặn đầy muội than thải ra từ động cơ phương tiện, chúng không thể phát hiện khí nitrogen dioxide (NO2), bên trong các thành phố, các phương tiện chạy động cơ đi-ê-den là thủ phạm chính gây ra khí độc vô hình này. Lần đầu tiên NO2 có thể được đo đạc trong khi đang di chuyển trong một phương tiện giám sát chất lượng không khí di động được gọi là ‘smogmobile’ được vận hành bởi công ty Enviro Technology Services của Anh-phương tiện chạy điện không khí thải này có thể đo NO2, hạt vật chất (particulates), ozone, carbon dioxide và methane. Hơn nữa, mỗi phút nó có thể chuyển đổi giữa việc đo các mức NO2 bên ngoài phương tiện với bên trong.
Trên một chuyến đi gần đây từ Reading tới trung tâm London, smogmobile đã phát hiện mức độ nitrogen dioxide bên trong cao hơn bình quân 21% so với bên ngoài phương tiện với các cửa sổ đã đóng lại. Tôi đã đi trên một chiếc smogmobile trong tình trạng giao thông rất đông đúc ở London từ Broadcasting House tới Parliament Square và cuối cùng là qua sông tới South Bank. Phương tiện smogmobile là một chiếc xe tải (van) hai chỗ ngồi với các lối vào trên nóc, dùng để ‘hít’ (sniff) không khí tìm các chất ô nhiễm cùng nhiều thiết bị cơ khí điện tử và thiết bị ghi hình/âm thanh ở phía sau. Ở buồng lái phía trước là một lối vào NO2 thứ hai cũng như là một thiết bị giám sát các hạt vật chất cầm tay. Trong chuyến đi của chúng tôi mức độ NO2 và các hạt vật chất gần như tương tự bên trong và bên ngoài nhưng có một số đỉnh điểm ô nhiễm bên trong phương tiện, một trong những đỉnh điểm xảy ra khi chúng tôi mắc kẹt đằng sau một chiếc xe buýt ngắm cảnh London nhìn đã cũ kỹ, tôi không thể ngửi hay nhìn thấy bất kỳ chất ô nhiễm nào nhưng mức độ NO2 tăng vọt cho thấy rõ rệt trên một màn hình máy tính bảng ghi lại các mức độ ô nhiễm trong thời gian thực.
Smogmobile có thể đo đạc các mức NO2 trong khi di chuyển và một số các loại ô nhiễm khác. Enviro Technology
Đám khói bụi dày đặc (Pea-souper)
Duncan Mounsor, Giám đốc Kinh doanh cua3 Enviro Technology Services người đang lái phương tiện smogmobile cho tôi biết rằng “Mọi người không nhận ra những nguy hiểm của ô nhiễm không khí hàng ngày vì bạn không thể ngửi nó, nếm nó hoặc chạm nó nhưng nó vẫn gây nguy hại tới sức khỏe của bạn”.Nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng NO2 được cho là gây ra 23.500 cái chết mỗi năm tại Anh với gần như cả 5 khu vực của Anh đều vượt qua các giới hạn an toàn của Liên minh châu Âu (EU), đáng chú ý là nhiều khu vực của London đã vượt quá toàn bộ giới hạn an toàn EU hàng năm đối với NO2 chỉ sau 8 ngày của tháng 1/2016. Hạt vật chất (particulates) có thể xâm nhập vào phổi, được cho là gây ra tới gần 29.000 cái chết một năm, các con số này chỉ là các ước tính và không thể được cộng dồn lại với nhau nhưng các chuyên gia chất lượng không khí tin rằng ô nhiễm không khí thực sự dẫn đến hàng chục nghìn ca tử vong bất thường mỗi năm tại Anh và đó là điều đúng đắn khi chỉ ra rằng chất lượng không khí hiện nay còn tốt hơn thập niên 1950 rất nhiều khi các đám khói bụi dày đặc rất phổ biến trong khi khói bụi được biết là một hỗn hợp của khói và các đám bụi mờ (smoke and fog) chịu trách nhiệm cho hàng nghìn ca tử vong một tuần.
Tuy nhiên, dường như sự giảm thiểu ô nhiễm không khí đã có phần chững lại, vào tháng 9/2015 chính phủ đã ban hành một chiến lược chất lượng không khí dự thảo và nó dự báo rằng 8 khu vực của Anh bao gồm London, Birmingham, Leeds và Southampton sẽ vẫn vượt quá các giới hạn NO2 của EU tính đến 2020. Các đề xuất của chính phủ cho việc cải thiện chất lượng không khí bao gồm các giới hạn về các xe chạy động cơ đi-ê-den (diesel cars) bao gồm tính phí các tài xế khi đi vào “những khu vực không khí sạch” (clean air zones) hoặc thậm chí là cấm họ đi vào. Cuối chuyến đi, tôi đến thăm Ts Ben Barratt, giảng viên về Khoa học chất lượng không khí (Air Quality Science) tại Trường King’s College London. Ông cho tôi biết rằng: “Người ta đang nhận thức tốt hơn về những mối nguy hiểm của ô nhiễm không khí cũng như là các vấn đề hô hấp có thể có các hậu quả đối với sức khỏe tinh thần, các bệnh tim mạch và sự phát triển của trẻ em vì vậy sự cấp bách đằng sau vấn đề này đang trở nên lớn lao hơn nhiều.
Bài tập thể dục (Exercise)
Anh có mạng lưới 133 trạm giám sát chất lượng không khí cố định, dữ liệu của chúng được thiết kế để ước tính các mức độ ô nhiễm trên cả nước, chúng có thể biểu thị các xu hướng trong các mức độ ô nhiệm theo thời gian nhưng sự thiếu di động nghĩa là các mức độ ô nhiễm có thể rất khác nhau chỉ vài mét từ vị trí của các trạm này, ngược lại phương tiện smogmobile có thể phản ánh sự tiếp xúc ô nhiễm của công dân đi lại giữa các nơi. Duncan Mounsor cho rằng smogmobile sẽ mang lại cho các nhà chức trách một “công cụ mạnh mẽ để đề ra kế hoạch hành động nhằm làm sạch không khí của chúng ta và đối phó với các thách thức y tế công cộng lớn nhất”. Các biện pháp đo đạc NO2 từ bên trong phương tiện smogmobile thúc đẩy việc đi lại theo cách có lợi cho môi trường bằng thông điệp rõ ràng là nếu bạn lái chiếc xe gây ô nhiễm của bạn vào trong thành phố thì không chỉ là bạn đang làm hại môi trường mà còn có thể làm hại chính sức khỏe của bạn. Ben Barratt tóm lược: “Môi trường sẽ trong lành hơn nếu bạn để xe ô tô của bạn ở nhà và cũng chính là tốt hơn cho sức khỏe của bạn, bạn sẽ tiếp xúc với ô nhiễm ít hơn, bạn không góp phần gây ra vấn đề ô nhiễm và bạn lại có được lợi ích từ việc tập thể dục”.
Các sản phẩm tạo mùi hương có nguy hiểm hay không? (Is there a danger from scented products?)
Ngày15/1/2016. BBC News. Đã đến thời điểm thích hợp trong năm để chúng ta đóng các cửa lại và có thể thắp một vài cây nến có mùi hương để làm sáng lên những đêm dài nhưng có một mối nguy hiểm tiềm ẩn. Hãy hỏi Saleyha Ahsan điều này, nhiều người sử dụng các sản phẩm nước hoa xịt phòng và chất xịt khử mùi cơ thể- phần lớn tất cả các chất này có chứa các chất mà danh sách liệt kê thành phần mô tả là “nước hoa” (perfume).
Nhìn chung, nó góp phần tạo nên một bầu không khí khá thơm tho và với rất ít các luồng khí lưu thông trong các ngôi nhà ngày càng đóng kín của chúng ta, bạn đã bao giờ tự hỏi điều gì xảy ra với tất cả các hóa chất nước hoa này? Ồ, chúng có thể phản ứng trong không khí tạo nên một hỗn hợp nguy hiểm tiềm tàng. Các mức độ các hóa chất nước hoa được quy định bên trong các sản phẩm, nhưng sử dụng các sản phẩm này như nào thì hoàn toàn là ở chúng ta, không ai đo chất lượng không khí bên trong các ngôi nhà. Gs Alastair Lewis từ Trung tâm Khoa học không khí Quốc gia (National Centre for Atmospheric Science) tại Đại học York và nhóm từ chương trình Trust Me, I’m a Doctor đã bắt đầu tiến hành việc đo đạc. Đầu tiên, ông đã đo đạc toàn bộ các mức của “các hóa chất hữu cơ dễ bay hơi” (volatile organic chemicals_VOCs) trong 6 ngôi nhà hiện đại, tương tự nhau tại York trong thời gian 5 ngày, hóa chất phổ biến nhất biến đổi hầu hết ở các ngôi nhà là limonene, nó thường được sử dụng để mang lại mùi cam quýt. Trong 3 ngôi nhà đã sử dụng các sản phẩm lau chùi nhiều nhất, mức độ limonene cao đến mức Gs Lewis thậm chí đã phải điều chỉnh độ nhạy của các máy quét.
Nghiên cứu York (The York study)
·Số lượng các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi khác nhau trong không khí của 6 ngôi nhà hiện đại tại York-ben-zen (màu nâu) thường vào nhà từ các chất gây ô nhiễm từ phương tiện ngoài trời; alpha-pinene (xanh da trời) là một loại nước hoa nhựa thông được sử dụng trong nhiều sản phẩm tẩy rửa và limonene (màu cam) là một loại có mùi hương cam quýt được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm tạo mùi hương.
·Ba trong số những hộ gia đình này có mức độ limonene cao nhất và điều này tương ứng với số lượng các sản phẩm hộ gia đình và nến tạo mùi hương mà họ đã sử dụng.
Bản thân nó thì không có gì đáng phải lo lắng, Limonene thì không phải là một hóa chất gây nguy hiểm nhiều cho sức khỏe-thực tế nó còn được sử dụng tạo mùi hương trong thực phẩm, tuy nhiên một khi đã xịt vào nhà chúng ta thì nó không còn tồn tại ở dạng limonene trong thời gian dài. Quay trở lại phòng thí nghiệm, GS. Lewis đã phân tích độ phản ứng của nó và đã phát hiện rằng khi tiếp xúc với ô-zôn xuất hiện nhiều trong không khí xung quanh chúng ta-mỗi 2 phân tử limonene có thể tạo ra một phân tử của một hóa chất khác, formaldehyde và có nhiều formaldehyde trong nhà của chúng ta thì lại là một khía cạnh khác. Từ năm 1980, đã có những mối liên quan giữa formaldehyde và ung thư được chỉ ra, và từ năm 2011 nó đã được liệt kê như là một chất gây ung thư cho con người khá phổ biến, nó cũng xuất hiện trong một số đồ đạc nội thất và tạo ra bởi việc đốt thuốc lá hoặc từ các bếp ga. Mặc dù những mức độ limonene phát hiện được rất cao trong một số ngôi nhà của chúng tôi, chúng tôi vẫn muốn đo đạc lượng formaldehyde trong nhà luôn. Chúng tôi đã phát hiện rằng nó có liên quan đến mức độ limonene trong nhà, giống với phát hiện của GS. Lewis rằng nó đã được tạo ra bởi limonene, dường như trong khi tận hưởng mùi hương của những ngọn nến thơm phức, phích cắm điện tạo mùi thơm (plug-ins), nước hoa xịt phòng và các sản phẩm tẩy rửa thì chúng ta đang càng ngày tiếp xúc với một thứ kinh tởm và nguy hiểm.
Một giải pháp đơn giản là mở các cửa ra rộng hơn nữa nhưng đó không phải hoàn toàn có thể thực hiện được vào mùa đông và đi ngược lại các biện pháp sử dụng năng lượng hiệu quả gần đây của chúng ta. Tuy nhiên, có thể có một giải pháp sáng suốt hơn, giữa những tập nghiên cứu đã thực hiện trong thập kỷ qua về hóa chất trong không khí có một bộ sưu tập nhỏ các nghiên cứu về các hiệu ứng giảm ô nhiễm của cây trồng trong nhà. Trong các phòng thí nghiệm, nhiều loại cây đã được chứng minh hấp thụ các hóa chất, bao gồm cả formaldehyde nhưng có rất ít nghiên cứu từng đưa nghiên cứu này ra vào đời thường.
iStock
Để thử nghiệm tính ứng dụng thực tế của biện pháp này, mỗi ngôi nhà trong nghiên cứu đã được đưa vào 4 loại cây được lựa chọn riêng biệt trong 6 tuần, trong khi GS. Lewis tiếp tục ghi lại các mức độ cả limonene và formaldehyde. Qua 4 tuần này, các mức độ limonene ở trong tất cả 6 ngôi nhà này có thể vì qua những tuần này mùa đông mới thực sự bắt đầu, các cánh cửa đã được đóng lại và các ngọn nến tạo mùi xuất hiện đẩy mức limonene trong một ngôi nhà tới mức cao nhất mà GS. Lewis từng ghi nhận được. Các loại cây trong nhà rõ ràng đã không có một tác động đáng kể nào đối với các mức độ limonene. Nhưng khi đo các mức độ formaldehydre trong cả 3 ngôi nhà được đo đạc, trong khi mức độ limonene gia tăng thì mức độ formaldehyde lại giảm dù đó chỉ là một kích thước mẫu nhỏ bé, chắc chắn nó cho thấy rằng có lẽ những loại cây này giúp hấp thụ chất formaldehyde độc hại.
Các ngôi nhà thường cho dây Thường xuân Anh (Hedera helix) leo tường để hấp phụ khí CO2
Loại cây nào hấp thụ tốt nhất? Ồ, một vài loại đã thành công trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm. Thường xuân Anh (Hedera Helix) là một loại cây hấp thụ xung quanh rất tốt, trong khi cây phong lữ, oải hương và nhiều loại dương xỉ đặc biệt tốt trong việc hấp thụ pho-man-đê-hít vì vậy có lẽ mùi hương tốt nhất cho tất cả các ngôi nhà của chúng ta không phải là mùi cam quýt tươi mà là oải hương tự nhiên từ một cây trồng trong nhà.