Nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh (04/04/1910-04/04/2010) và 43 năm ngày mất (01/04/1967-01/04/2010) của Liệt sĩ, Anh hùng lao động, Cố Giáo sư Bác sĩ Đặng Văn Ngữ; người sáng lập ra ngành ký sinh trùng và Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng đầu tiên của Việt Nam. Hội nghị khoa học ký sinh trùng toàn quốc lần thứ 37 sẽ được tổ chức tại Trường Đại học Y Dược Huế vào ngày 01-02/04/2010 sắp tới.
Vài nét về Cố Giáo sư Đặng Văn ngữ
Cố Giáo sư Đặng Văn Ngữ sinh ngày 04/04/1910, quê quán tại An Cựu, thành phố Huế; là một trong những giáo sư đầu tiên của ngành khoa học tự nhiên. Giáo sư đã xây dựng và làm Chủ nhiệm bộ môn ký sinh trùng, Chủ nhiệm bộ môn sinh học Trường Đại học Y khoa Hà Nội, Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng và đồng thời là người Việt Nam đầu tiên đi ngành chuyên khoa ký sinh trùng.
Trước cách mạng, Giáo sư Đặng Văn Ngữ học chuyên khoa ký sinh trùng, thi tốt nghiệp bác sĩ với luận án abces gan do amibe, sau đó làm Trưởng Phòng thí nghiệm và trợ lý giảng dạy.
Trong kháng chiến chống Pháp, tuy có một thời gian ở nước ngoài nhưng khi trở về nước tham gia cách mạng, giáo sư đã có những công trình nghiên cứu phục vụ đắc lực công tác điều trị cho quân và dân ta lúc đó. Giáo sư đã nghiên cứu sản xuất Penicilline, một loại thuốc vô cùng hiếm và quý mà ta chưa hề sản xuất được thời ấy. Giáo sư đã mạnh dạn sản xuất nước lọc Penicilline tuy hiệu lực kháng trùng có thấp hơn so với Penicilline kết tinh và chỉ dùng ngoài da nhưng dễ sản xuất và dùng rất tốt để xử lý vết thương chiến tranh, đã cứu được nhiều trường hợp hiểm nghèo, rút ngắn thời gian điều trị của thương binh. Sau đó, giáo sư lại nghiên cứu sản xuất tiếp nước lọc Streptomycine để giải quyết những trường hợp kháng Penicilline. Cũng trong thời gian này, cảnh giác về âm mưu của địch có thể phát động chiến tranh côn trùng, giáo sư đã nghiên cứu các biện pháp phát hiện chiến tranh sinh vật học và thực tế bắt tay vào tổ chức các Đội phòng trừ sâu bệnh.
Hòa bình được lập lại, Giáo sư Đặng Văn Ngữ tuy phải đảm đương nhiều mặt công tác, mất khá nhiều thời gian vào việc đào tạo cán bộ, xây dựng ngành ký sinh trùng, ngành sinh học, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng, tổ chức công tác tiêu diệt bệnh sốt rét ... nhưng vẫn không hạn chế được lòng say mê nghiên cứu khoa học. Giáo sư đã trực tiếp chỉ đạo và bản thân tham gia những công trình có giá trị về ký sinh trùng học nói chung và ký sinh trùng y học nói riêng; phần lớp tập trung các lĩnh vực đơn bào, giun sán, tiết túc và nấm.
 |
Liệt sĩ, Anh hùng lao động, Cố Giáo sư
Bác sĩ Đặng Văn Ngữ |
Vào tháng 4/1967, với sự cộng tác của các cán bộ trong ngành, giáo sư đã từ miền Bắc lên đường vào chiến trường miền Nam, trực tiếp với thực địa để nghiên cứu vaccine phòng bệnh sốt rét và đã hy sinh sau một trận đánh bom dữ dội ngay trên mảnh đất quê hương của mình. Giáo sư Đặng Văn Ngữ đã vĩnh viễn ra đi vào ngày 01/04/1967 tại Khe Mối, chiến khu Hòa Mỹ; nay thuộc xã Phong Mỹ, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Đã 43 năm qua (1967-2010), kể từ ngày Giáo sư Đặng Văn Ngữ hy sinh, ngành y tế vẫn thành kính tưởng nhớ đến giáo sư, người thầy thuốc, người chiến sĩ cách mạng kiên cường, anh dũng, đã tận trung với Đảng, tận hiếu với dân; người cán bộ khoa học kỹ thuật giàu nhiệt tình, đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp y học và y tế nước nhà.
Xuất phát từ thực tiễn Việt Nam, từ yêu cầu của nhân dân và sự nghiệp cách mạng của Đảng trong từng thời kỳ, Giáo sư Đặng Văn Ngữ đã đi sâu nghiên cứu nhiều đề tài y học không những có giá trị lớn mà còn mở rộng có kết quả phạm vi nghiên cứu sang nhiều lĩnh vực khác. Trong đó, giáo sư đã coi trọng công tác điều tra cơ bản về ký sinh trùng và bệnh ký sinh trùng ở Việt Nam. Giáo sư đã có những cống hiến lớn chẳng những riêng cho nền y học Việt Nam mà còn cho cả nền y học thế giới.
Giáo sư đã để lại nhiều công trình nghiên cứu khoa học ngoài việc đáp ứng tốt yêu cầu phòng bệnh, chẩn đoán, điều trị mà còn đi sâu về khoa học cơ bản, góp phần mở đường cho nhiều công trình khoa học khác. Con đường dấn thân vào sự nghiệp khoa học của giáo sư là tấm gương sáng chói về lòng say mê, nhẫn nại và dũng khí cách mạng. Tuy qua đời đã 43 năm, Giáo sư Đặng Văn Ngữ vẫn mãi mãi là tấm gương sáng về “sống, học tập, nghiên cứu vì sự nghiệp y học và y tế của Đảng, vì niềm hạnh phúc của nhân dân”. Cố Giáo sư đã được Đảng và Nhà nước ta phong tặng Danh hiệu Anh hùng lao động, Liệt sĩ đã hy sinh trong cuộc kháng chiến cứu nước, Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học kỹ thuật ...
Hội nghị khoa học kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Cố Giáo sư Đặng Văn Ngữ
Nhân dịp kỷ niệm 100 năm (1910-2010) ngày sinh và tưởng niệm 43 năm ngày mất (1967-2010) của Cố Giáo sư, Anh hùng lao động, Liệt sĩ Đặng Văn Ngữ. Vào ngày 1 đến ngày 2 tháng 4 năm 2010, Trường Đại học Y Dược Huế tổ chức Hội nghị Khoa học Ký sinh trùng toàn quốc lần thứ 37 để những người đã và đang làm nhiệm vụ công tác đào tạo, nghiên cứu, thực hành chuyên khoa này ở các Trường Đại học Y Dược, Đại học Y khoa, các Viện Nghiên cứu ... kể cả dân y và quân y trên cả nước tập trung về ngay chính trên mảnh đất mà Cố Giáo sư đã sinh ra và hy sinh tại đây để thực hiện những hoạt động có ý nghĩa quan trọng.
Theo chương trình, chiều ngày 01/04/2010, các đại biểu về tham dự hội nghị thắp hương tưởng niệm ở bàn thờ di ảnh Cố Giáo sư Đặng Văn Ngữ tại Từ đường họ Đặng tộc (số 12, đường Đặng Văn Ngữ, Huế) và viếng lăng mộ của Cố Giáo sư tại khu vực núi Trà Am. Ngày 02/04/2010 tổ chức lễ tưởng niệm và hội nghị khoa học ở hội trường A, Trường Đại học Y Dược Huế (số 6, đường Ngô Quyền, Huế). Sau phần lễ tưởng niệm, Hội nghị Khoa học Ký sinh trùng toàn quốc lần thứ 37 được thực hiện với 3 phiên dưới sự chủ tọa, điều hành hội nghị của các PGS.TS. Lê Bách Quang, PGS.TS. Nguyễn Xuân Thao, PGS.TS. Lê Thị Xuân, PGS.TS. Cao Ngọc Thành, TS. Nguyễn Văn Thọ, GS.TSKH. Nguyễn Thị Lệ, GS. Trần Thị Kim Dung, PGS.TS. Trần Xuân Mai, PGS.TS. Trương Quang Ánh, TS. Triệu Nguyên Trung, GS. Trần Vinh Hiển, PGS.TS. Phạm Văn Thân, TS. Nguyễn Mạnh Hùng, TS. Lê Thành Đồng và PGS.TS. Trần Hữu Dàng. Có 19 đề tài nghiên cứu khoa học sẽ được báo cáo tại hội trường gồm nhiều lãnh vực khác nhau thuộc chuyên ngành ký sinh trùng.
Phát huy truyền thống của ngành, hàng năm cứ đến tháng mỗi đầu tháng 4, Hội nghị Khoa học Ký sinh trùng toàn quốc sẽ được tổ chức để các nhà khoa học trên cả nước có dịp tập trung, gặp mặt, trao đổi các vấn đề có liên quan đến công tác nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực ... của chuyên ngành ký sinh trùng Việt Nam. Hội nghị sẽ được các Trường Đại học, Viện Nghiên cứu luân phiên tổ chức để duy trì thường xuyên các hoạt động có ý nghĩa này. Năm 2010, Trường Đại học Y Dược Huế vinh dự được tổ chức hội nghị lần thứ 37 nhân dịp kỷ niệm 100 ngày sinh và tưởng niệm 43 năm ngày mất của Liệt sĩ, Anh hùng lao động, Cố Giáo sư, Bác sĩ Đặng Văn Ngữ; đồng thời sẽ chuyển giao việc tổ chức hội nghị lần thứ 38 cho một đơn vị khác vào năm 2011.