Kon Tum là một trong 5 tỉnh Tây Nguyên có mức độ sốt rét lưu hành nặng nhất nước, xác định tầm quan trọng của mục tiêu phòng chống sốt rét trong các mục tiêu chương trình y tế quốc gia, ngành y tế tỉnh Kon Tum đã tập trung ưu tiên cho chương trình sốt rát hàng năm, nhờ vậy tỉnh Kon Tum đã khống chế tốt tình hình sốt rét trên địa bàn trong nhiều năm qua cũng như 6 tháng đầu năm 2009.
Theo đó ngay từ đầu năm 2009, Trung tâm phòng chống sốt rét-ký sinh trùng-côn trùng tỉnh Kon Tum đã tham mưu cho Sở Y tế ra quyết định giao chỉ tiêu kế hoạch và ngân sách nhà nước năm 2009 của chương trình mục tiêu quốc gia phòng chống sốt rét (PCSR) cho Trung tâm y tế 9 hưyện/thành phố để chủ động phân bổ chỉ tiêu kế hoạch, ngân sách cho các Trạm y tế xã và phòng khám đa khoa khu vực trên địa bàn tỉnh, nhằm thực hiện chủ trương công khai hóa mọi hoạt động của chương trình quốc gia PCSR đến mạng lưới chuyên khoa sốt rét các tuyến trong tỉnh, để mọi cán bộ y tế trong ngành biết và thực hiện theo đúng sự chỉ đạo của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn và Sở Y tế tỉnh Kon Tum.
Chỉ tiêu kế hoạch PCSR tỉnh Kon Tum năm 2009
 |
Giám đốc
Trung tâm PCSR-KST-CT Kon Tum
Nguyễn văn Đức
|
- Dân số được bảo vệ bằng hóa chất diệt muỗi : 340.000 người, trong đó :
+ Bảo vệ bằng phun hóa chất tồn lưu:60.000 người
+ Bảo vệ bằng màn tẩm hóa chất:280.000 người
- Số lượt người được điều trị sốt rét:30.000 lượt người
- Số lam máu phát hiện :60.000 lam
Kết quả phòng chống sốt rét của tỉnh Kon Tum trong 6 tháng đầu năm 2009
Diễn biến tình hình sốt rét 6 tháng đầu năm 2009 so với cùng kỳ năm trước
Tổng số bệnh nhân sốt rét được phát hiện điều trị tại các tuyến Bệnh viện đa khoa tỉnh, bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Hồi, Trung tâm phòng chống sốt rét-KST-CT tỉnh, Trung tâm y tế huyện, thành phố và Trạm y tế xã là 736 trường hợp, trong đó có 04 trường hợp sốt rét ác tính tại Bệnh viện đa khoa tỉnh 02 trường hợp; Bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Hồi 01 trường hợp và trung tâm y tế huyện Sa Thầy 01 trường hợp, nếu so với cùng kỳ năm trước chỉ giảm nhẹ 0,94% không đáng kể.
- Bệnh nhân mắc sốt rét ác tính 04 trường hợp, nếu so với cùng kỳ tăng 75%.
- Tổng số lam và que thử xét nghiệm : 48414 lam
- Tổng số ký sinh trùng phát hiện 92, trong đó P.falciparum 76 ; P.vivax 15 ; PH : 01 chiếm tỷ lệ 0,19% so với lam xét nghiệm, cơ cấu KSTSR P.falciparum chiếm 82,61% ; P.vivax chiếm 16,30% và PH(F + V) chiếm 1,09 %.
- Không có trường hợp tử vong do sốt rét và dịch sốt rét xảy ra.
Dự báo tình hình sốt rét trên địa bàn tỉnh trong 6 tháng cuối năm sẽ diễn biến phức tạp khó lường, số bệnh nhân mắc sốt rét sẽ gia tăng theo 2 hướng bệnh nhân sốt rét sẽ gia tăng theo mùa , vì mùa mưa là đỉnh cao của mùa truyền bệnh sốt rét trong năm hoặc bệnh nhân sốt rét sẽ gia tăng theo hướng nguy cơ dịch sốt rét, nếu thiên tai, bảo lụt xảy ra trên địa bàn tỉnh.
 |
Biểu đồ diễn biến sốt rét tỉnh Kon Tum 6 tháng đầu năm 2009 |
Biểu đồ cho thấy tình hình sốt rét đang ở mức lưu hành cao tại 4 huyện Konplong, Sa Thầy, Ngọc Hồi, Kon Rẫy, nơi có những nguy cơ cao như khai thác lâm thổ sản, xây dựng các công trình phúc lợi xã hội trọng điểm như giao thông, thủy lợi, thủy điện.
 |
Biểu đồ thu dung điều trị tại Bệnh viện tỉnh và Bệnh viện khu vực Ngọc Hồi |
Biểu đồ cho thấy tình hình thu dung và điều trị bệnh nhân sốt rét tại Bệnh viện đa khoa khu vực Ngọc Hồi cao hơn bệnh viện đa khoa tỉnh vì đó là bệnh viện đa khoakhu vực cho 3 huyện ĐakGlei, Ngọc Hồi, ĐakTô là vùng sốt rét lưu hành nặng, và tiếp nhận bệnh nhântừ phía nước bạn lào qua cửa khẩu quốc tế Bờ Y.
Các hoạt động phòng chống sốt rét 6 tháng đầu năm 2009
Trong bối cảnh tình hình sốt rét có xu hướng giảm thấp, các yếu tố lan truyền tự nhiên sốt rét trong 6 tháng đầu năm không thuận lợi cho muỗi truyền bệnh sốt rét phát triển, tuy nhiên theo cảnh báo của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn nhiều tỉnh trong địa bàn khu vực miền Trung-Tây Nguyên có sốt rét đang gia tăng và đang đứng trước nguy cơ bùng phát dịch sốt rét, trong đó có tỉnh Gia Lai là tỉnh giáp ranh Kon Tum nên ngành y tế tỉnh đã chủ động đề ra các giải pháp nhằm ngăn chặn sự gia tăng sốt rét bằng cách chỉ đạo tăng cường công tác phòng chống sốt rét tại các vùng trọng điểm sốt rét, vùng nguy cơ xẩy dịch, vùng có di biến động như công nhân cạo mủ cao su, thu hoạch cà phê, xây dựng các công trình giao thông, thủy lợi, thủy điện; đồng thời kiện toàn các đội y tế dự phòng huyện, thành phố chuẩn bị đầy đủ nhân lực, vật tư, thuốc sốt rét, hóa chấtvới phương châm 4 tại chỗ để triển khai các biện pháp phòng chống sốt rét bổ sung khi tỉnh có nguy cơ xảy dịch sốt rét.
Tại tuyến tỉnh Trung tâm PCSR-KST-CT đã triển khai 13 đợt điều tra tại các vùng sốt rét lưu hành vừa và nặng trong tỉnh, khám phát hiện, xét nghiệm máu 3.660 lam máu, phát hiện 19 ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) gồm 10 P.falciparum; 08 P.vivax; 01 phối hợp, Tỷ lệ KSTSR chiếm 0,19% so với lam xét nghiệm, đặc biệt tại huyện Konplong xã Đak Nên, nơi tiếp giáp với xã Sơn Dung, huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi, đã phát hiện được 09 KST sốt rét trong đó có 05 P.falciparum và 04 P.vivax tập trung tại 2 thôn của xã với dân số 3000 dân, được xem là những ổ KSTSR tại các xã vùng sâu vùng xa, trong bối cảnh mạng lưới y tế cơ sở còn yếu kém về hoạt động phòng chống sốt rét như: công tác giám sát, phát hiện chủ động và thụ động chưa thường xuyên và đều khắp, điểm kính hiển vi hoạt động chưa hiệu quả. Đó là những mối nguy cơ tiềm tàng tồn tại của một số xã có sốt rét lưu hành.
Tại tuyến huyện, xã và thôn bản đã triển khai chiến dịch phòng chống sốt rét đợt 1 năm 2009 vào thời điểm tháng 4 và tháng 5 là đỉnh cao của mùa truyền bệnh mùa khô trong thời gian 30 ngày đã bảo vệ được 180.000 dân bằng biện pháp phun tẩm hóa chất diệt muỗi đạt 53% kế hoạch năm.
Công tác chẩn đoán và điều trị sốt rét tại các tuyến được duy trì thường xuyên theo qui định của Chương trình phòng chống sốt rét quốc gia, đảm bảo thực hiện đúng quy định của Bộ Y tế tại Quyết định số 339/QĐ-BYT ngày 01/01/2007 về hướng dẫn điều trị sốt rét cho các tuyến y tế .
Công tác Truyền thông giáo dục về phòng chống sốt rét được tiến hành thường xuyên trong năm, trong đó chiến dịch truyền thông PCSR được phát động nhân ngày thế giới PCSR 25/4/ 2009 tại các huyện, thành phố trong tỉnh trên các kênh thông tin truyền thanh, truyền hình, loa đài cổ động, phát tờ rơi 30.000 tờ, tạo khí thế sôi nỗi của ngày hội ra quân triển khai các biện pháp PCSR tại các vùng sốt rét lưu hành. Tuy nhiên hiệu quả của công tác truyền thông giáo dục PCSR vẫn còn có những trở ngại nhất định như: nhận thức và hành vi của nhân dân, nhất là đối tượng đồng bào dân tộc ít người tại các vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới còn chậm chuyển biến về hành vi như: sử dụng màn tẩm hóa chất để phòng chống muỗi đốt và khi bị sốt đến cơ sở y tế để được khám và điều trị khỏi bệnh. Mặc khác hiện nay bệnh sốt rét đã giảm nên một số người dân, thậm chí cấp ủy Đảng, chính quyền một số địa phương xem nhẹ cũng như một số cán bộ y tế mệt mỏi quá sớm đối với công tác PCSR tại địa phương.
Trung tâm phòng chống sốt rét-KST-CT tỉnh đảm bảo kế hoạch cung cấp thuốc, hóa chất, kinh phí PCSR cho các tuyến để triển khai các hoạt động PCSR trong năm với các nguồn lực của Chương trình PCSR quốc gia và Dự án Quỹ toàn cầu PCSR cho các huyện, thành phố trong tỉnh, không để tuyến y tế cơ sở thiếu thuốc sốt rét , để phục vụ công tác điều trị. Đồng thời mạnh dạn chỉ đạo Trung tâm y tể các huyện, thành phố cấp thuốc sốt rét cho mạng lưới y tế thôn bản đã qua đào tạo ít nhất 3 tháng trở lên, để thực hiện phương châm “Phát hiện sớm, điều trị kịp thời, hạn chế tỷ lệ mắc và tử vong do sốt rét”.
Từ những kết quả phòng chống sốt rét đã đạt được trong 6 tháng đầu năm 2009, ngành y tế tỉnh Kon Tum đã đặt quyết tâm phấn đấu hoàn thành tốt các chỉ tiêu kế hoạch phòng chống sốt rét năm 2009, không để dịch sốt rét và tử vong sốt rét xảy ra trên địa bàn.