Câu hỏi:
Qua thông tin và báo chí, tôi được biết hiện nay bệnh giun sán đang có chiều hướng phát triển, làm ảnh hưởng đến sức khoẻ, thậm chí cả tính mạng của con người. Vậy tôi muốn biết dấu hiệu sớm của bệnh giun sán xuất hiện như thế nào và các biến chứng của bệnh gây nên ra sao ?
Trần Mạnh Hà (Thái Bình)
Trả lời:
Khi bị nhiễm giun sán, dấu hiệu sớm nhất sẽ xuất hiện tại hệ tiêu hóa gây nên rối loạn tiêu hóa như bị tiêu chảy hoặc táo bón, đau bụng, nôn ra giun sán hoặc đại tiện ra giun sán. Tiêu chảy hoặc táo bón sẽ làm cản trở sự hấp thụ chất dinh dưỡng của thức ăn qua ruột đưa đến suy dinh dưỡng, cơ thể bị suy yếu. Đau bụng sẽ làm ảnh hưởng đến năng suất lao động và khả năng học tập. Nôn ra giun sán hoặc đại tiện ra giun sán làm sẽ làm ảnh hưởng đến tâm lý và cảm giác lo sợ. Ngoài ra, bệnh giun sán còn gây rối loạn về máu như hồng cầu giảm, huyết cầu tố giảm gây nên tình trạng thiếu máu nhược sắc. Một ảnh hưởng rất lớn của bệnh giun sán là độc tố của nó sẽ tác động trên hệ thần kinh gây nên co giật ở trẻ em, rối loạn thần kinh, suy nhược thần kinh, mê sảng hoặc ngớ ngẩn. Bệnh giun sán cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh khác phát triển như thiếu vitamin, sốt rét, kiết lỵ, lao phổi ... do sức đề kháng của cơ thể bị giảm sút.
Nếu để bệnh kéo dài, không được can thiệp, bệnh giun sán có thể gây nên các biến chứng nội khoa như đau bụng cấp tính, viêm tá tràng, thiếu máu nghiêm trọng, có hiện tượng dị ứng. Các biến chứng ngoại khoa cũng được ghi nhận như tắt ruột, lồng ruột, viêm ruột thừa, thủng ruột, viêm phúc mạc, tắt ống dẫn mật, nhiễm trùng ống dẫn mật, viêm tụy tạng. Sán lá gan nhỏ gây xơ gan cổ trướng, ung thư đường mật ... Sán lá gan lớn gây u gan, áp xe gan ... Sán lá phổi gây ho ra máu ...Vì vậy, khi thấy xuất hiện các dấu hiệu sớm, nghi ngờ mắc bệnh giun sán, cần đến ngay cơ sở y tế thuận tiện nhất để được khám, xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị kịp thời trước khi để những biến chứng có thể xảy ra.
Câu hỏi:
Đi công tác ở miền núi về, tôi bị sốt, vào bệnh viện tỉnh để khám. Sau khi được hỏi và khám bệnh, bác sĩ cho tôi xét nghiệm máu và chẩn đoán xác định bị mắc bệnh sốt rét. Nhìn vào phiếu trả lời kết quả, tôi thấy trên phiếu xét nghiệm ghi ký hiệu FTG++, vậy ý nghĩa của ký hiệu này là gì ?Tôi muốn biết để yên tâm điều trị.
Lê Văn Thư (Bình Định)
Trả lời:
Đúng là bạn đã bị mắc bệnh sốt rét do việc phòng bệnh khi đi vào vùng có bệnh lưu hành chưa bảo đảm. Trên phiếu xét nghiệm máu ghi kết quả FTG++ có nghĩa là bạn đã bị nhiễm ký sinh trùng sốt rét chủng loại Plasmodium falciparum (ký hiệu chữ F) với các thể loại Tư dưỡng (ký hiệu chữ T, Trophozoit), thể loại Giao bào (ký hiệu chữ G, Gametocyt) và mật độ bị nhiễm từ 11 đến 100 con ký sinh trùng sốt rét được soi phát hiện ở 100 vi trường trên giọt máu dày. Loại ký sinh trùng này thường gây nên sốt rét thể ác tính và tử vong nếu người bệnh không được phát hiện, chẩn đoán, điều trị kịp thời.
Theo ký hiệu quy ước, ngoài chủng loại ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum (F) mà bạn đã bị nhiễm, nếu bệnh nhân bị nhiễm chủng loại Plasmodium vivax thì kết quả xét nghiệm sẽ ghi ký hiệu là V, nếu bị nhiễm phối hợp cả 2 loại thì kết quả xét nghiệm sẽ ghi ký hiệu là F + V. Đối với các thể loại ký sinh trùng, ngoài thể loại Tư dưỡng (ký hiệu là T) và thể loại Giao bào (ký hiệu là G), còn có một thể loại khác là thể Phân liệt (ký là S, Schizont) cũng đựơc phát hiện trong một số trường hợp. Về mật độ ký sinh trùng sốt rét bị nhiễm, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) quy ước một phương pháp đơn giản đếm ký sinh trùng trên lam máu giọt dày bằng cách sử dụng hệ thống dấu cộng (+). Phương pháp này đếm ký sinh trùng có liên quan và kết quả được ghi từ 1 đến 4 dấu cộng. Một dấu cộng (+) là phát hiện từ 1 đến 10 ký sinh trùng trên 100 vi trường. Hai dấu cộng (++) là phát hiện từ 11 đến 100 ký sinh trùng trên 100 vi trường. Ba dấu cộng (+++) là phát hiện từ 1 đến 10 ký sinh trùng trên 1 vi trường. Bốn dấu cộng (++++) là phát hiện trên 10 ký sinh trùng trên 1 vi trường. Phương pháp đơn giản này chỉ sử dụng khi không thể thực hiện được phương pháp đếm ký sinh trùng trong 1 µl máu bằng máy đếm cầm tay và tính theo công thức quy định. Phương pháp đếm mật độ ký sinh trùng sốt rét trong 1 µl máu sẽ được giới thiệu thêm để bạn hiểu rõ trong một lần khác. Mong bạn tiếp tục theo dõi.