Tôi đọc báo Sức khỏe & Đời sống được biết loại mạt bụi nhà rất nhỏ và thường sống ở các đồ đạc, giường, chiếu, gối, nệm, thảm trải nhà ... chúng ăn những mảnh vụn hữu cơ như vảy da, gầu ở đầu tóc ... Nếu hít phải mạt bụi nhà với nhiều bét ăn da, phân của bét, các mảnh vụn khác và nấm vào đường hộ hấp có thể làm cho nhiều người bị phản ứng dị ứng như hen suyễn và viêm niêm mạc mũi. Nhà tôi có nuôi gà nhốt ở trong chuồng, khi cho gà ăn, chăm sóc chuồng trại, ổ gà ..., tôi phát hiện có những con côn trùng nhỏ bò lên người của tôi. Hỏi những người hay nuôi gà, họ nói đó là con mạt gà. Vậy loại mạt gà có khả năng truyền bệnh được không và cách phòng chống nó như thế nào ?
Lê Thị Mai (Thừa Thiên Huế)
 |
Mạt gà
(Dermanysus gallinae) |
Mạt gà có tên khoa học là Dermanysus gallinae, kích thước của con đực khoảng 0,6 x 0,2 mm; con cái khoảng 0,75 x 0,4 mm; lớn hơn loại mạt bụi nhà. Thân của mạt gà có hình trứng, đầu nhỏ, bụng có lông ngắn, thưa. Chân ngắn nhưng rất khỏe, hai chân trước dài gần bằng chiều dài của thân, có ống thở dài tới gốc của đôi chân thứ hai. Mạt gà có màu trắng, đỏ hoặc tím tùy theo lúc nó đói nay no. Chúng thường hoạt động về ban đêm, còn ban ngày trú ẩn ở các ổ gà, tổ chim, các khe vách của chuồng gà ... Vào ban đêm, mạt gà hay bò ra đốt máu gà, chim, có khi đốt cả người. Mạt gà có khả năng nhịn đói, không đốt máu trong nhiều tuần. Khi đói lâu và tiếp xúc với người, chúng không đốt được người nhưng bò, chạy trên người gây cảm giác ngứa ngáy, khó chịu.
Về vai trò gây bệnh và truyền bệnh, mạt gà có nước bọt rất độc đối với gà. Nếu gà bị nhiều mạt gà đốt máu với chất độc có trong nước bọt thì chất độc có khả năng làm cho gà chết trong vòng 24 giờ. Vào cuối mùa hạ thì nước bọt của mạt gà rất độc với gà. Khi mạt gà đốt người có thể gây ngứa ngáy dữ dội và tạo nên những đám nổi mẩn mọng nước. Mạt gà cũng có khả năng truyền bệnh viêm não-màng não cho người. Tuy vậy ở Việt Nam, mạt gà sinh trưởng và phát triển rất nhiều nhưng vai trò truyền bệnh của chúng chưa được xác định rõ ràng.
Phòng chống mạt gà bằng cách làm vệ sinh sạch sẽ chuồng gà, ổ gà. Khi làm việc gần chuồng gà, ổ gà cần dùng các loại hóa chất xua diệt côn trùng như DEP (Diethyl phtalat), DMP (Dimethyl phtalat), DEET (N,N-diethyl-3-toluamide), DEPA (N,N-diethyl phenyl acetamide) hoặc các loại hóa chất xua diệt côn trùng khác thuộc nhóm pyrethroid tổng hợp ... để phòng chống mạt gà đốt. Có thể phun hóa chất diệt côn trùng hoặc xông hơi diêm sinh vào chuồng gà, ổ gà để diệt mạt gà.