Màn ngủ tẩm hóa chất diệt muỗi có lợi ích gì ?
Hỏi:
Tôi và gia đình sinh sống tại vùng sốt rét lưu hành, hàng năm được các nhân viên y tế thông báo, vận động đem màn ngủ đến các điểm tập trung trong thôn bản để tẩm hóa chất diệt muỗi phòng bệnh sốt rét. Vậy màn ngủ tẩm hóa chất có những lợi ích gì ?
Hồ Văn Xếp (A Lưới-TT Huế)
Trả lời:
Màn ngủ được tẩm hóa chất diệt muỗi có thể giải quyết những nhược điểm, nâng cao sự bảo vệ của các loại màn ngủ thông thường. Hóa chất tẩm vào màn thường sử dụng loại pyrethroid tổng hợp có tác dụng nhanh, tạo phản ứng kích thích hoặc giết chết muỗi khi nó tiếp xúc; ngoài ra cũng có khả năng ngăn chận muỗi không tìm thấy được các lỗ thủng rách trên màn. Màn ngủ được tẩm bằng hóa chất diệt muỗi sẽ kéo dài thời gian hiệu lực bảo vệ của màn. Khi muỗi truyền bệnh đậu vào màn tẩm hóa chất định đốt phần cơ thể người tiếp xúc qua màn sẽ bị giết chết. Khả năng của muỗi sống sót sau khi tiếp xúc với hóa chất diệt sẽ thay đổi tập tính, nó sẽ bị loạng choạng và không muốn đốt mồi nữa. Người không có màn ngủ hoặc nằm ngủ gần người có ngủ màn tẩm hóa chất diệt cũng có thể được bảo vệ khỏi bị muỗi chích đốt máu một phần nào. Nếu người ngủ trong màn có tẩm hóa chất nhưng có nhu cầu ra khỏi màn ban đêm hoặc vào buổi sáng sớm sẽ có nguy cơ bị muỗi đốt. Màn ngủ được tẩm hóa chất diệt muỗi được sử dụng như một cái bẫy mồi khi có người nằm trong màn vì nó có khả năng hấp dẫn muỗi, các loài côn trùng truyền bệnh khác đến bám đậu vào màn và giết chết.
 |  |
Tẩm màn bằng hóa | chất diệt muỗi tại cộng đồng |
Với những đặc điểm lợi ích đã được ghi nhận, việc mở rộng sử dụng màn ngủ tẩm hóa chất diệt muỗi có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong công tác phòng chống bệnh sốt rét. Khi mọi thành viên trong cộng đồng có nhận thức đầy đủ, tích cực sử dụng màn ngủ tẩm hóa chất sẽ diệt được nhiều muỗi truyền bệnh, làm giảm điều kiện và cơ hội để không còn con muỗi nào sống sót đủ lâu với khả năng truyền ký sinh trùng sốt rét gây bệnh. Khi tình hình sử dụng màn ngủ tẩm hóa chất diệt muỗi trong cộng đồng có tỷ lệ cao, người ở ngoài màn ngủ vào buổi chiều hoặc trước lúc rạng đông hay không ngủ màn cũng được bảo vệ ít nhiều. Những đối tượng có nguy cơ cao như phụ nữ có thai, trẻ em, người già, người ốm, người đi rừng, ngủ rẫy, qua lại biên giới ... nếu tích cực sử dụng màn ngủ tẩm hóa chất sẽ ít có nguy cơ mắc bệnh sốt rét và các bệnh khác do côn trùng truyền. Trẻ nhỏ thường đi ngủ sớm với màn ngủ được gia đình sử dụng thành tập quán sẽ có khả năng bảo vệ nhiều nhất. Ngoài ra dùng màn ngủ tẩm hóa chất cũng có tác dụng làm mất hoặc giảm mật độ hoạt động của các loài côn trùng khác nhạy cảm với hóa chất diệt như rệp, chấy, mò gà, ruồi nhà, bọ chét, bọ xít hút máu ...
Bệnh sốt dengue và sốt xuất huyết có gì khác biệt ?
Hỏi:
Qua cơ quan thông tin đại chúng, tôi thường nghe nói đến bệnh sốt xuất huyết hay xảy ra ở một số nơi, ít khi nghe nói đến bệnh sốt dengue. Vậy bệnh sốt dengue và sốt xuất huyết có gì khác biệt, xin bác sĩ tư vấn, giải thích cho biết ?
Trần Bất (Phú Yên)
Trả lời:
Bệnh dengue do nhiều loại virus rất giống nhau gây ra, gọi là dengue các type 1, 2, 3 và 4. Bệnh được truyền từ người này sang người khác chủ yếu do muỗi Aedes aegypti, thường gọi là muỗi vằn. Loài muỗi Aedes albopictus, thường gọi là muỗi hổ châu Á cũng có thể là trung gian truyền bệnh. Có hai thể bệnh là bệnh sốt dengue và bệnh dengue sốt xuất huyết
 |
Muỗi vằn gây bệnh sốt xuất huyết |
Bệnh sốt dengue thường bùng nổ thành những vụ dịch, chủ yếu ở người lớn, đôi khi làm cho hàng chục ngàn người bị nhiễm bệnh và thường xảy ra ở các thành phố. Bệnh bắt đầu bằng sốt đột ngột, kéo dài khoảng một tuần lễ hoặc hơn; gây đau đầu, đau cơ, đau khớp và nổi mẩn. Bệnh ít khi dẫn tới tử vong và thường lưu hành ở hầu hết các nước nhiệt đới kể cả ở một số vùng cận nhiệt đới. Bệnh có thể xảy ra ở cả thành thị và nông thôn nếu có sự hiện diện của loài muỗi truyền bệnh thích hợp hoạt động.
Bệnh dengue sốt xuất huyết còn được gọi gọn là bệnh sốt xuất huyết, một bệnh nguy hiểm, thường xảy ra ở vùng Đông Nam Á và gần đây bệnh cũng thấy xuất hiện ở Nam Mỹ và Nam Thái Bình Dương. Bệnh hay xảy ra ở trẻ em, bắt đầu bằng sốt cao, đau đầu, khó thở và đau bụng. Dấu hiệu xuất huyết nội tạng cũng thường thấy. Hội chứng sốc sốt xuất huyết có thể xảy ra do mất máu và tụt huyết áp. Nếu không được phát hiện, chẩn đoán, điều trị kịp thời; có khoảng 50% trường hợp sốc có thể bị tử vong nhưng tỷ lệ chung từ 5-10%.
Hiện nay chưa có vaccine phòng bệnh sốt dengue và bệnh sốt xuất huyết mặc dù đã có nhiều nỗ lực của các nhà khoa học để tìm ra loại vaccine này. Bệnh cũng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Vì vậy đối với những bệnh nhân có hội chứng sốc cần được nhanh chóng truyền dịch, truyền máu, huyết tương khi cần thiết và theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu sinh tồn.